50 χρόνια Abbey Road: Οι βόλτες στη διάβαση - ζέβρα και ο μυστηριώδης άντρας

Ήταν μία ζεστή μέρα στο Βόρειο Λονδίνο. Μέρες ειρήνης, αγάπης, µουσικής και εξέγερσης της νεολαίας. Οι τέσσερις Beatles συγκεντρώθηκαν στα EMI Studios στην Abbey Road το πρωί της Παρασκευής 8 Αυγούστου 1969 για µία από τις πιο διάσηµες φωτογραφίες της καριέρας τους. Σε µία εβδοµάδα, άλλωστε, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού θα άρχιζε το Φεστιβάλ του Γούντστοκ...

Ο Ιαν ΜακΜίλαν ήταν ένας freelance φωτογράφος και φίλος του Τζον Λένον και της Γιόκο Ονο. Χρησιµοποίησε µία κάµερα Hasselblad µε φακό ευρείας γωνίας 50 mm, άνοιγµα f 22, σε 1/500 δευτερόλεπτα.

Ήταν ο τυχερός που τράβηξε τη φωτογραφία η οποία θα κοσµούσε το εξώφυλλο του επόµενου δίσκου τους. Ελάχιστοι όµως τότε υποψιάζονταν ότι θα γινόταν µία από τις πιο αναγνωρίσιµες φωτογραφίες στην ιστορία της ποπ-ροκ µουσικής. «Abbey Road»: ένα εξώφυλλο δίσκου στη µεγάλη, παλιά, υπέροχη, χάρτινη βερσιόν του βινυλίου, που σκορπίζει ρίγη συγκίνησης. Πριν από τη φωτογράφιση ο ΜακΚάρτνεϊ σχεδίασε τις ιδέες του για αυτήν, ενώ ο ΜακΜίλαν προσέθεσε µια πιο λεπτοµερή περιγραφή.

Καθώς η οµάδα περίµενε έξω από το στούντιο για να αρχίσει τις… βόλτες στη διάβαση-ζέβρα που διασχίζει τον δρόµο ακριβώς απέναντι από τα στούντιο, η Λίντα ΜακΚάρτνεϊ πήρε µια σειρά επιπλέον φωτογραφιών. Ένας αστυνοµικός είχε σταµατήσει την κυκλοφορία των οχηµάτων την ώρα που ο ΜακΜίλαν, από µία σκάλα που βρισκόταν στη µέση του δρόµου, τράβηξε έξι φωτογραφίες. 

Για να γίνει αυτό, οι Beatles διέσχισαν τον δρόµο αρκετές φορές. Σε τέσσερις από τις έξι φωτογραφίες ο ΜακΚάρτνεϊ περπατά ξυπόλητος, ενώ στις άλλες δύο φοράει σανδάλια. Λίγο µετά το τέλος της φωτογράφισης, ο ΜακΚάρτνεϊ µελέτησε τα αρνητικά και επέλεξε την Πέµπτη της σειράς για το εξώφυλλο του άλµπουµ. Ήταν η µόνη στην οποία και οι τέσσερις Beatles περπατούσαν συγχρονισµένα!

Η φήμη 

Ο φωτογράφος, ο οποίος τράβηξε επίσης και µία φωτογραφία της πινακίδας του δρόµου για το πίσω µέρος του εξωφύλλου, εξυπηρέτησε ταυτόχρονα, όπως πιστεύεται, την επιθυµία των Beatles για να τους δει ο κόσµος να περπατούν αποµακρυσµένοι από τα στούντιο όπου είχαν περάσει τόσο πολύ χρόνο τα τελευταία επτά χρόνια. Εκείνες τις ηµέρες είχε κυκλοφορήσει µια εξωφρενική φήµη πως ο Πολ ΜακΚάρτνεϊ είχε πεθάνει και πως για τη φωτογραφία χρησιµοποιήθηκε ένας σωσίας του!

Έλεγαν, µάλιστα, ότι ο ΜακΚάρτνεϊ ήταν ο µόνος που περπάτησε ξυπόλητος και ότι ο Λένον φορούσε κατάλευκο κουστούµι, ενώ ο Ρίνγκο Σταρ κατάµαυρο ως ένδειξη, σύµφωνα µε κουλτούρες άλλων λαών, του πένθους. Ο ΜακΚάρτνεϊ έδωσε µια πιο απλή και «πεζή» εξήγηση πολλά χρόνια αργότερα: «Είχε πολλή ζέστη εκείνη την ηµέρα και κάποια στιγµή έβγαλα τα σανδάλια µου».

Η εµβληµατική φωτογραφία του εξωφύλλου, µε τους ΜακΚάρτνεϊ, Λένον, Χάρισον και Ρίνγκο Σταρ να διασχίζουν την πασίγνωστη Abbey Road στο Βορειοδυτικό Λονδίνο, έχει οδηγήσει εδώ και πέντε δεκαετίες στην περιοχή εκατοµµύρια επισκέπτες.

Όλοι θέλουν να περπατήσουν στα χνάρια των Beatles και να «αναδηµιουργήσουν» τη φωτογραφία. Άνοιξη, καλοκαίρι, φθινόπωρο και χειµώνα το πλήθος είναι εκεί. Μεταξύ τους και διάσηµοι, όπως η Μάργκαρετ Θάτσερ, οι U2, ακόµα και ο ίδιος ο Πολ ΜακΚάρτνεϊ! Τώρα µάλιστα, χάρη στο website των Abbey Road Studios, υπάρχει κάµερα µε live streaming.

Τη φωτογραφία αυτή τη βρίσκουµε εδώ και δεκαετίες σε µπλουζάκια, φλιτζάνια, εξώφυλλα βιβλίων και τετραδίων, σε µπρελόκ, ενθύµια, µυριάδες σέλφι και βίντεοκλιπ, ενώ κάθε χρόνο στις 8 Αυγούστου γίνεται επετειακή συγκέντρωση των οπαδών των Beatles.

Ο Σκοτσέζος στην καταγωγή ΜακΜίλαν, ο οποίος πέθανε σε ηλικία 67 ετών (το 2006) από καρκίνο των πνευµόνων, υπήρξε πάντα σεµνός για τις φωτογραφικές του επιτυχίες και έµεινε πιστός φίλος του Πολ και της Λίντα ΜακΚάρτνεϊ, η οποία επίσης «έφυγε» νωρίς, το 1998. Φωτογράφισε ποπ σταρ, ηθοποιούς, συγγραφείς και εικαστικούς, αλλά η κορυφαία του στιγµή θεωρείται η φωτογραφία του εξωφύλλου του δίσκου «Abbey Road».

Από το 2010 η περίφηµη zebra crossing της Abbey Road έχει χαρακτηριστεί τόπος εθνικής κληρονοµιάς. Ο τότε Βρετανός υπουργός Τουρισµού και Πολιτιστικής Κληρονοµιάς, Τζον Πένροουζ, ανέθεσε την καταχώρισή της στην κατάταξη του βαθµού ΙΙ για να την προστατεύσει για τις µελλοντικές γενιές, λέγοντας: «Αυτή η διάβαση-ζέβρα στο Λονδίνο δεν είναι κάστρο ή καθεδρικός ναός, αλλά χάρη στους Beatles και µια 10λεπτη φωτογράφιση το 1969 έχει πλέον µια εξίσου ισχυρή αξίωση όπως και καθετί ανάλογο για να θεωρείται µέρος της κληρονοµιάς µας».

Επίσης, τα Abbey Road Studios, όπου τα «σκαθάρια» ηχογράφησαν το άλµπουµ, έχουν πια χαρακτηριστεί ως «προστατευόµενα».

Η άγνωστη φιγούρα

Στο βάθος της φωτογραφίας του εξωφύλλου, δίπλα σε ένα όχηµα της Αστυνοµίας διακρίνεται η φιγούρα ενός άντρα που έµεινε στην Ιστορία ως «ο µυστηριώδης άνδρας της Abbey Road». Ο Πολ Κόουλ, ο οποίος απεβίωσε σε ηλικία 96 ετών το 2008, δεν ξέχασε ποτέ την ηµέρα που είδε τους Beatles από κοντά και άθελά του έγινε κοµµάτι της ιστορίας του άλµπουµ «Abbey Road».

Σε συνεντεύξεις που έδωσε το 2004 είπε ότι την ώρα της φωτογράφισης βρισκόταν στο πεζοδρόµιο και περίµενε τη σύζυγό του, η οποία επισκεπτόταν ένα µουσείο στην περιοχή. Ξεκίνησε, µάλιστα, συνοµιλία µε τον οδηγό του αυτοκινήτου της Αστυνοµίας και λίγο αργότερα συνειδητοποίησε ότι οι Αρχές ήταν εκεί για αυτή την ειδική περίσταση. Οταν, δε, κοίταξε τους Beatles, σκέφτηκε ότι µοιάζουν µε «µια σειρά από πάπιες».

«Με ενόχλησε», συµπλήρωσε, «που ήταν αρκετά ριζοσπαστικά ντυµένοι εκείνη τη στιγµή. ∆εν περπατάς στο Λονδίνο ξυπόλητος»! Επίσης είπε: «∆εν άκουσα ποτέ το “Abbey Road”. Είδα τους Beatles στην τηλεόραση, αλλά τα τραγούδια τους δεν είναι το είδος µουσικής που µου αρέσει. Προτιµώ την κλασική µουσική».

Βέβαια, ο Κόουλ δεν είναι ο µόνος υποψήφιος που εµφανίστηκε για να είναι ο πραγµατικός «mystery man» στο εξώφυλλο του «Abbey Road». Από τη δεκαετία του 1970 εµφανίστηκαν κι άλλοι που έλεγαν ότι είναι αυτοί που εικονίζονται εκεί. Μόνο που τότε δεν υπήρχε ∆ιαδίκτυο για να πάρουν παγκόσµια έκταση οι ισχυρισµοί τους.

Προφητεύοντας το τέλος

Το «Abbey Road» είναι τελικά το ενδέκατο άλµπουµ των Beatles, καθώς το «Let It Be» µπορεί να κυκλοφόρησε αργότερα, πλην όµως είχε ηχογραφηθεί νωρίτερα. Στις 8 Οκτωβρίου 1969, ο Τζέφρι Κάνον έγραψε µια κριτική στον «Guardian» τονίζοντας ότι µε το «Abbey Road» νιώθεις πως οι Beatles έκαναν κάτι που είχαν ξανακάνει. Δυστυχώς, η κριτική αυτή ήταν προφητική για το τέλος εποχής του συγκροτήµατος, αλλά ίσως και της εποχής που το ροκ εντ ρολ ήταν «απρόβλεπτο και επικίνδυνο».

Σε κάθε περίπτωση, το κείµενο αναδεικνύει τη διάθεση και τον τρόπο που προσέγγιζαν οι κριτικοί τους Beatles και το ροκ φαινόµενο. Μεταξύ άλλων, ο Κάνον υπογράµµιζε: «Η µουσική των Beatles έχει µια ειδική πυκνή υφή, την οποία δεν µπορεί να ανταγωνιστεί καµία άλλη µπάντα. Ακόµα και το πιο απλό κοµµάτι τους, πλέον, έχει µια ποιοτική αφαίρεση και µια πολυπλοκότητα, την οποία ειδικά ο Λένον γνωρίζει, προσθέτοντας τις περίεργες λέξεις-εικόνες του και µετατρέποντας τη µουσική σε ένα “θέµα” και όχι απλώς σε ακόµα µια µελωδία».

Και συνέχιζε: «Οι παλιοί ήρωες του ροκ εντ ρολ, όπως ο Καρλ Πέρκινς και ο Τζέρι Λι Λιούις, ικανοποίησαν τον εαυτό τους µε µια γραµµή πλεύσης η οποία δεν άφησε τίποτα περισσότερο από µια αφυπνιστική αίσθηση ενέργειας και ζωτικότητας. Αλλά το παλιό ροκ εντ ρολ είχε ενέργεια και σκοπό. Και αυτά δεν τα έχει το “Abbey Road”. Φυσικά, το άλµπουµ είναι έξυπνο και πλούσιο και αγγίζει µακράν τις περισσότερες ιδέες για µια µουσική απαιτήσεων».

«Μουσικά, µε τη στενή έννοια της λέξης, οι Beatles είναι τόσο καλοί όσο ήταν πάντα. Οµως µε την ευρεία, ζωντανή έννοια της λέξης, κανείς δεν µπορεί να είναι “τόσο καλός όσο πάντα”, µουσικά. Η ισχύς της ροκ µουσικής δεν έγκειται στην ποιότητα που µπορεί να αποµονωθεί ως µουσική. Η δυναµική της έγκειται στη σχέση της µε τους καιρούς στους οποίους παίζεται. Το “Abbey Road” αντανακλά ταλέντο συγκρίσιµο µε οποιοδήποτε άλλο άλµπουµ των Beatles, αλλά είναι ένα “ελαφρύ” θέµα. Ισως και για τη δική τους ανακούφιση, οι Beatles έχασαν την επιθυµία να µας “αγγίζουν” συνεχώς. Θα απολαύσετε το “Abbey Road”. Αλλά δεν θα σας ταρακουνήσει» κατέληγε ο Κάνον.