Klaus Nomi: Ποιος ήταν ο καλλιτέχνης με το μοναδικό στυλ και την απόκοσμη προσωπικότητα που επηρέασε τoυς πάντες με τη μουσική του

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 9 λεπτά ┋

Ένα ευρύ φάσμα μουσικών ειδών τροφοδότησε τα νυχτερινά κέντρα της Νέας Υόρκης στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και στις αρχές της δεκαετίας του '80, όπως το new wave, το no wave, το punk και το post-punk. Ο Klaus Nomi (Κλάους Νόμι), ο οποίος εμφανιζόταν εκείνη την εποχή, αρνούνταν να κατηγοριοποιηθεί σε οποιοδήποτε από αυτά. «Δεν θα του έβαζα ταμπέλα», δήλωσε ο Nomi για τον ήχο του σε συνέντευξη στη βελγική τηλεόραση. «Ίσως η μόνη ετικέτα να είναι η δική μου ετικέτα: Είναι το στυλ του Nomi».

Η μουσική του συνδύαζε την όπερα, τις καθηλωτικές μελωδίες, τους ρυθμούς της ντίσκο, τα φωνητικά κοντρα-τενόρου με γερμανική προφορά και την αναμφισβήτητη μεγαλοπρέπεια. Επηρέασε τους πάντες, από την τραγουδοποιό Anohni μέχρι τη Lady Gaga. Μάλιστα το 2009, όταν ο Morrissey κλήθηκε να επιλέξει οκτώ βασικούς δίσκους για το ραδιοφωνικό πρόγραμμα του BBC «Desert Island Discs», η εκδοχή του Nomi στο «Der Nussbaum» του Schumann μπήκε στη λίστα.

Η σκηνική εμφάνιση του Nomi ήταν εξίσου εκλεκτική και άρρηκτα συνδεδεμένη με τον ήχο του. Η gender-fluid εικόνα περιελάμβανε σκούρο κραγιόν καθώς και βερνίκι νυχιών, περιστασιακά γυναικεία ρούχα και, συχνά, ένα γιγαντιαίο διαρθρωμένο μπλουζάκι σμόκιν που παρέπεμπε τόσο σε Dada όσο και σε επιστημονική φαντασία. Το στυλ του επηρέασε και τον κόσμο της μόδας, σε συλλογές σχεδιαστών όπως ο Jean Paul Gaultier και ο Riccardo Tisci.

H εμφάνιση του Nomi ήταν αναμφισβήτητα απόκοσμη. «Εξακολουθεί να εμφανίζεται ως μια εξωφρενικά εκφραστική και παράξενη φιγούρα», δήλωσε σε συνέντευξη ο Tim Lawrence, συγγραφέας του βιβλίου «Life and Death on the New York Dance Floor, 1980-1983», το 2016. «Υπήρχε κάτι σε ολόκληρη την ύπαρξή του που φαινόταν να είναι αλλόκοτο, γύρω από το μακιγιάζ και τη φωνή και τη μουσική και το ντύσιμο», είπε ο Lawrence.

Στην Ελλάδα ο Klaus Nomi έγινε ευρύτερα γνωστός στα μέσα της δεκαετίας του '80 από μια διαφήμιση του Campari, στο οποίο ακούγεται η μεγαλύτερη επιτυχία του «Total Eclipse».

H αρχή της καριέρας του και το ιδιαίτερο στυλ

Ο Nomi - ή Klaus Sperber, το όνομα με το οποίο γεννήθηκε - μετακόμισε στη Νέα Υόρκη από τη γενέτειρά του, τη Γερμανία, στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Συνδέθηκε με μια ομάδα δημιουργικών φίλων και στα τέλη του 1978 ενώθηκε με πολλούς από αυτούς για να εμφανιστεί στο New Wave Vaudeville, μια σειρά από ιδιόρρυθμες παραστάσεις. Το πρόγραμμα περιλάμβανε μια στρίπερ, έναν σκύλο που τραγουδούσε και έναν καλλιτέχνη παραστάσεων ντυμένο σαδιστή καλόγρια. Ως τελευταίο νούμερο, ο Nomi τραγούδησε μια άρια από το «Samson et Dalila» του Camille Saint-Saens φορώντας ένα διάφανο αδιάβροχο πάνω από ένα γυαλιστερό, εφαρμοστό τοπ και παντελόνι, ενώ το μακιγιάζ του ήταν δραματικό και έντονο. «Πραγματικά ξετρέλανε τον κόσμο», δήλωσε σε συνέντευξή της η Ann Magnuson, η οποία σκηνοθέτησε τις παραστάσεις. «Είχε όλους αυτούς τους σαρκαστικούς πανκ ροκάδες εκεί έξω που έμειναν άφωνοι».

Με τις παραστάσεις ήρθε και ένα νέο όνομα, εμπνευσμένο από το όνομα ενός περιοδικού που ασχολείται με το διάστημα, το Omni. «Ο Klaus είπε: "Δεν μπορώ να βγω ως Klaus Sperber"», θυμάται ο φίλος του Joey Arias, τραγουδιστής και καλλιτέχνης των παραστάσεων. «Αυτό δεν είναι το όνομα ενός σταρ».

Σύντομα θα εμφανιζόταν ως Klaus Nomi σε κλαμπ του Μανχάταν με υψηλό γούστο, όπως το Max's Kansas City και το Hurrah, με μια set list που δημιουργήθηκε με τη βοήθεια του Kristian Hoffman, ενός μουσικού που διετέλεσε για ένα διάστημα μουσικός διευθυντής του. Το υλικό περιελάμβανε μοναδικά πρωτότυπα και αντισυμβατικές εκδοχές γνωστών επιτυχιών. Το «You Don't Own Me» της Lesley Gore έγινε ένα οργισμένο μοιρολόι, για παράδειγμα, και το ρεφρέν του «Lightnin' Strikes» μεταμορφώθηκε σε άρια. Η σκέψη ήταν ότι τα ποπ τραγούδια θα «προκαλούσαν το ενδιαφέρον ενός κοινού που δεν είναι έτοιμο για την όπερα», δήλωσε ο Hoffman σε μια συνέντευξη.

Όπως έγραψε ο μουσικοκριτικός Robert Palmer σε μια κριτική των New York Times για μια από τις παραστάσεις του, η μουσική του Nomi ήταν «θετικά ελκυστική, με έναν παράξενο τρόπο».

Η συνεργασία με τον David Bowie

Ένα βράδυ στα τέλη του 1979, ο Nomi και ο Arias ήταν στο Mudd Club, στην TriBeCa, όταν συνάντησαν εκεί τον David Bowie. Ο Nomi του τηλεφώνησε αργότερα - ο Bowie του το είχε ζητήσει, γράφοντας τον αριθμό του τηλεφώνου του με το eyeliner ενός φίλου του - και ο Nomi και ο Arias επιλέχθηκαν να είναι οι δεύτερες φωνές του Bowie για την εμφάνισή του εκείνο τον Δεκέμβριο ως καλεσμένος στο «Saturday Night Live».

Για τα τρία τραγούδια της εκπομπής, φορούσαν κολλητά γυναικεία φορέματα Thierry Mugler, αγορασμένα από το Henri Bendel. Η εμφάνιση ήταν εξαιρετικά προκλητική εκείνη την εποχή, ειδικά στην κρατική τηλεόραση. Καθ' όλη τη διάρκεια, οι κάμερες ήταν πάνω τους όσο και στον Bowie.

«Νομιμοποίησε τα πάντα, επειδή ήταν κάτι σαν ιδιωτική σκηνή, και ξαφνικά να 'το, μπροστά σου στο 'Saturday Night Live'», δήλωσε η Katy Kattelman, σχεδιάστρια γνωστή επαγγελματικά ως Katy K, η οποία ήταν φίλη του Nomi.

Κλάους Νόμι

Η επιτυχία και η νόσος του AIDS

Αμέσως μετά, ο Nomi υπέγραψε δισκογραφικό συμβόλαιο με την RCA France. Το ντεμπούτο άλμπουμ του, με τον απλό τίτλο «Klaus Nomi», κυκλοφόρησε στην Ευρώπη το 1981- ένα δεύτερο άλμπουμ, το «A Simple Man», κυκλοφόρησε τον επόμενο χρόνο. Οι δίσκοι είχαν εμπορική επιτυχία - το «Klaus Nomi» έγινε χρυσό στη Γαλλία - και ακολούθησαν εμφανίσεις στο εξωτερικό σε γεμάτες αίθουσες.

Ο Nomi επέστρεψε στη Νέα Υόρκη προς το τέλος του 1982, ενθουσιασμένος από την προοπτική πιθανών αμερικανικών περιοδειών και κυκλοφοριών. Όμως έφτασε αδυνάτος και εξαντλημένος - είχε προσβληθεί από AIDS. Πέθανε από επιπλοκές της ασθένειας στις 6 Αυγούστου 1983. Ήταν μόλις 39 ετών. Κατόπιν επιθυμίας του αποτεφρώθηκε και οι στάχτες του σκορπίστηκαν στην πόλη της Νέας Υόρκης, την οποία λάτρεψε.

Κλάους Νόμι

Ο Elvis και η αγάπη για την όπερα

Ο Klaus Sperber γεννήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 1944 στο Immenstadt της Γερμανίας. Μεγάλωσε με τη μητέρα του, Bettina, η οποία εργαζόταν σε περιστασιακές δουλειές. Μια περιπέτεια με έναν στρατιώτη, τον οποίο ο Κλάους δεν γνώρισε ποτέ, είχε ως αποτέλεσμα τη γέννησή του. Όταν ήταν παιδί, αυτός και η μητέρα του μετακόμισαν στην πόλη Essen, περίπου 400 μίλια μακριά. Η μουσική της όπερας έπαιζε συχνά στο σπίτι τους, και αυτό έβαλε τον Klaus στο δρόμο της μουσικής.

«Την πρώτη φορά που άκουσα έναν τραγουδιστή της όπερας στο ραδιόφωνο είπα: "Θεέ μου, θέλω να τραγουδήσω ακριβώς όπως αυτός"», είπε σε συνέντευξη που περιλαμβάνεται στο ντοκιμαντέρ του 2004 «The Nomi Song». Ως έφηβος, του άρεσε εξίσου ο Elvis Presley.

Μετακόμισε στο Δυτικό Βερολίνο και εργάστηκε ως ταξιθέτης στην Deutsche Oper, όπου μερικές φορές τραγουδούσε για τους συναδέλφους του αφού είχε φύγει το κοινό. Φιλοδοξούσε όμως να τραγουδήσει επαγγελματικά και, όπως είπε ο Arias, «ένιωθε ότι βρισκόταν σε αδιέξοδο». «Ήθελε να έρθει στη Νέα Υόρκη γιατί ένιωθε ότι θα άλλαζε τη ζωή του», πρόσθεσε ο Arias.

Ο Nomi εγκαταστάθηκε στο East Village του Manhattan. Δούλεψε για λίγο στην κουζίνα του καφέ που ήταν και στέκι διασημοτήτων, στο Upper East Side Serendipity 3, και ξεκίνησε μια επιχείρηση αρτοποιίας με τον Kattelman που ονομαζόταν Tarts, Inc. όπου προμήθευε εστιατόρια με γλυκά που έφτιαχνε στο διαμέρισμα του Nomi στο St. Marks Place.

Ο Nomi ήταν γνωστό ότι σύχναζε σε after-hours κλαμπ, όπως το Anvil και το Mineshaft, όπου το περιστασιακό σεξ ήταν συνηθισμένο φαινόμενο. Υπήρχαν σεξουαλικές συναντήσεις και στο σπίτι - ο Arias είπε ότι μια φορά έφτασε στο διαμέρισμα του Nomi και βρήκε γυμνό τον Jean-Michel Basquiat. Για να αποκτήσει πράσινη κάρτα, ο Nomi παντρεύτηκε μια γυναίκα, τη Melissa Moon, πολίτη των ΗΠΑ, το 1980. «Δεν νομίζω ότι ήταν σε καμία περίπτωση κάποιος που δεν ήταν ο εαυτός του, ο οποίος ήταν gay απ' όσο ήξερα», δήλωσε ο καλλιτέχνης Kenny Scharf. «Όταν δημιουργείς την περσόνα σου, το κομμάτι της σεξουαλικότητας είναι προφανώς μέρος της περσόνας. Ήταν όλα μέρος της αίσθησης του στυλ του και του ότι ήταν καλλιτέχνης με κάθε τρόπο».