Γιατί απογοητευόμαστε εύκολα από τις νέες γνωριμίες;

Η Μαρία γνώρισε τον Νίκο σε ένα πάρτι. Της φάνηκε πολύ ενδιαφέρων τύπος και της τράβηξε την προσοχή. Είχανε αρκετά κοινά ενδιαφέροντα και έτσι αποφάσισαν να ξαναβγούν. Μετά από μια βδομάδα γνωριμίας άρχισε να παρατηρεί πράγματα επάνω του που δεν της έκαναν καλή εντύπωση. Όπως το πώς εκφράζεται όταν διαφωνεί με κάτι που έλεγε. Γινόταν πολύ απότομος και δεν σήκωνε κουβέντα. Μέσα στον επόμενο μήνα που έβγαιναν είδε κι άλλα χαρακτηριστικά του τα οποία τη δυσκόλευαν. Έτσι βρέθηκε για ακόμη μια φορά σε μια πολύ γνώριμη για εκείνην κατάσταση. Μια καινούρια και αρχικά πολλά υποσχόμενη γνωριμία την απογοήτευσε τόσο σύντομα. Η αρχική μαγεία ξεθώριασε γρήγορα.

Οι μάσκες έπεσαν και ο άλλος έδειξε τον πραγματικό του εαυτό. Τι να κάνει τώρα; Γιατί οι άνθρωποι το κάνουν αυτό; Γιατί την ξεγελούν με αυτόν τον τρόπο; Πώς θα γνωρίσει επιτέλους έναν άνθρωπο «φυσιολογικό»; Γιατί πέφτει πάντα πάνω στους «προβληματικούς»; Η απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα είναι ότι στον πραγματικό κόσμο δεν υπάρχουν «φυσιολογικοί» άνθρωποι! Το μοντέλο «φυσιολογικού» ανθρώπου το οποίο έχουμε φτιάξει στο μυαλό μας δεν ανταποκρίνεται στην ανθρώπινη φύση. Όλοι μας έχουμε τα θεματάκια μας… Όλοι μας. Και εμείς και οι άλλοι.

Στη φάση της αρχικής γνωριμίας, συμβαίνουν δυο πράγματα:

Πρώτον, ο άλλος για να μας εντυπωσιάσει δείχνει τον καλύτερο εαυτό του (όπως φυσικά και εμείς) οπότε γινόμαστε δέκτες μιας εξωραϊσμένης έκδοσης του χαρακτήρα του άλλου. Αν από την αρχή βλέπουμε το βέλτιστο δυνατό, τότε μόνο δυσάρεστες εκπλήξεις μένουν να ανακαλύψουμε.

Δεύτερον, όταν κάποιος μας αρέσει αλλά δεν τον ξέρουμε αρκετά καλά, τότε το μυαλό μας τείνει να συμπληρώσει το παζλ του χαρακτήρα του με τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις. Δηλαδή ξέρουμε ότι έχει γνώσεις και είναι καλλιεργημένος αλλά δεν τον έχουμε δει πώς συμπεριφέρεται σε μια διαφωνία. Το μυαλό μας τότε κατασκευάζει το σενάριο ότι αν τύχει και διαφωνήσουμε θα φερθεί με διαλλακτικότητα και θα είναι υποχωρητικός. Για κανένα αντικειμενικό λόγο. Απλά επειδή έτσι μας αρέσει εμάς να είναι ο άλλος…

Όταν μετά βρεθούμε αντιμέτωποι με αυτό το σενάριο είναι μεγάλη η πιθανότητα οι υψηλές προσδοκίες μας να αποβούν μη ρεαλιστικές και να απογοητευτούμε. Φτιάχνουμε τον άλλον στη φαντασία μας όπως θα θέλαμε να είναι. Όταν η πραγματικότητα μας χτυπήσει κατακούτελα μπορεί να μην είναι αυτό που είχαμε φανταστεί. Και σ’ αυτό δεν θα φταίει ο άλλος.

Η πραγματικότητα

Θα το επαναλάβω γιατί είναι πολύ σημαντικό: Όλοι οι άνθρωποι έχουμε τα θέματά μας. Όλοι μας. Μηδενός εξαιρουμένου. Όλοι μας έχουμε τα «κουσούρια» μας, τα «μειονεκτήματά» μας, τις «αδυναμίες» μας. Οι μόνοι άνθρωποι οι οποίοι μας φαίνονται «φυσιολογικοί» είναι αυτοί τους οποίους δε γνωρίζουμε αρκετά. Μόλις όμως τους γνωρίσουμε λίγο καλύτερα τότε θα ανακαλύψουμε τα φυσιολογικά και αναπόφευκτα «προβλήματά» τους. Πολλά προβλήματα στις σχέσεις προκύπτουν διότι εστιάζουμε έντονα στα θέματα του άλλου (τα οποία όντως υπάρχουν) ξεχνώντας πως και εμείς πιθανώς να επιδεχόμαστε «βελτίωση». Πιστεύουμε ότι εμείς είμαστε εύκολοι για να σχετιστεί κάποιος μαζί μας και το μόνο που θέλουμε για να νιώσουμε την ευτυχία είναι να βρούμε έναν «φυσιολογικό» άνθρωπο, βρε παιδί μου. Δεν ζητάμε πολλά.

Η γνώση είναι δύναμη

Για να πετύχει μια σχέση είναι απαραίτητο να θυμόμαστε πως και εμείς όπως και ο άλλος, έχουμε τις δυσκολίες μας και τα χούγια μας. Ταλαιπωρούμε και εμείς τους άλλους όπως κι εκείνοι εμάς. Αν πιστεύουμε ότι εμείς είμαστε τέλειοι τότε θα μας είναι πολύ πιο φυσικό να κατηγορήσουμε τον άλλον για οποιαδήποτε αναποδιά προκύψει μέσα στη σχέση μας. Θα δείξουμε μικρότερη κατανόηση για τις δικές του δυσκολίες. Γιατί οι σχέσεις είναι δύσκολες. Δεν πειράζει. Έτσι είναι η πραγματικότητα. Οι σχέσεις η μεγαλύτερη πηγή ευτυχίας που υπάρχει σύμφωνα με τις έρευνες της θετικής ψυχολογίας και ταυτόχρονα παρουσιάζουν μια τεράστια πρόκληση για να τις κάνουμε να δουλέψουν. Δεν είναι εύκολη υπόθεση και δε χρειάζεται να είναι. Αν πιστεύουμε ότι θα έπρεπε να ρέουν όμως, τότε είναι πολύ πιθανό να θέλουμε να παρατήσουμε τη δική μας σχέση όταν φυσιολογικά παρουσιάσει τα πρώτα προβλήματα.

Η γνώση είναι δύναμη και αν συνειδητοποιήσουμε πως και εμείς παλεύουμε με τους δικούς μας δαίμονες τότε είναι πιο πιθανό να δείξουμε μεγαλύτερη ανοχή και για τους δαίμονες του άλλου. Και με ανοχή, πολύ διάλογο και κατανόηση θα καταφέρουμε να χτίσουμε τη δική μας πραγματικότητα. Ίσως να μην είναι η σχέση των περιοδικών, των βιβλίων, των τραγουδιών και της τηλεόρασης, αλλά θα είναι μια ρεαλιστική σχέση στον πραγματικό κόσμο. Θα είναι η δική μας πολύ όμορφη σχέση.

[Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Open Life, που κυκλοφόρησε με το Έθνος της Κυριακής, 3 Νοεμβρίου]