Τα συναισθήματα επηρεάζουν την υγεία του εντέρου

Πόσο καλά γνωρίζουμε το σώμα μας; Πόσο μπορούμε να ελέγξουμε την διάθεσή μας; Όταν νιώθουμε σφίξιμο στο στομάχι, πόνο στην κοιλιά είναι πάντα «στο μυαλό μας»; Πόσοι από μας πιστεύουν ότι για τη θλίψη, την απογοήτευση, την επιθετικότητα που νιώθουμε μπορεί να φταίει το έντερο; Ο θυμός, το άγχος, η θλίψη, ο ενθουσιασμός, μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα στο έντερο ή να προκληθούν από το έντερο. Ο εγκέφαλος έχει άμεση σύνδεση με το έντερο και μάλιστα την τελευταία δεκαετία οι επιστήμονες ερευνούν τη σχέση μεταξύ των βακτηρίων που ζουν στα έντερα μας (το μικροβίωμά μας), του εγκέφαλου και της ψυχικής υγείας.

Καθώς γίνονται περισσότερες μελέτες, οι ερευνητές ανακαλύπτουν ότι η επικοινωνία μεταξύ εντέρου και εγκεφάλου είναι αμφίδρομη. Ο εγκέφαλος επηρεάζει τόσο τις ανοσολογικές όσο και τις γαστροπεπτικές λειτουργίες, οι οποίες μπορούν να μεταβάλουν τον αριθμό και κατ’ επέκταση την ισορροπία των μικροβίων στο έντερό μας. Με τη σειρά τους τα βακτήρια που κατοικούν στο έντερο παράγουν νευροδραστικές ενώσεις και μεταβολίτες που μπορούν να επηρεάσουν τον εγκέφαλο επειδή έχουν τη δυνατότητα να περάσουν από τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό. Ακόμη πιο ενδιαφέρον όσον αφορά τον ρόλο του μικροβιώματος του εντέρου στη διαμόρφωση του εγκεφάλου είναι ότι ξεπερνά τις λεπτές επιδράσεις στη διάθεση, τις σκέψεις και τη συμπεριφορά, καθώς μπορεί να επηρεάσει τη δομή και τη λειτουργία της αμυγδαλής ως μέρος της επεξεργασίας των συναισθηματικών πληροφοριών.

Αυτό υποδηλώνει ότι τα βακτήρια στο έντερό μας μπορούν να διαμορφώσουν το πώς αλληλεπιδράμε με τον κόσμο. Τα αντανακλαστικά μας, τα συναισθήματα και οι σκέψεις μας ελέγχονται από το μικροβίωμά μας, καθώς έχει αποδειχτεί ότι ορισμένοι τύποι βακτηρίων μπορούν να μειώσουν ή να αυξήσουν το άγχος και την κατάθλιψη. Αναγνωρίζοντας λοιπόν την αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ του εντέρου και του εγκεφάλου, έχουμε τη δυνατότητα εύρεσης νέων τρόπων θεραπείας τόσο των σωματικών συμπτωμάτων της εντερικής ασθένειας όσο και των ψυχολογικών διαταραχών που είναι τόσο συχνά παρούσες. Η αντιμετώπιση της φλεγμονής στο έντερο μέσω της εξισορρόπησης του μικροβιώματος μπορεί να βελτιώσει τη διάθεση μεταβάλλοντας τη βιοχημεία του εγκεφάλου. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα ευεργετικά προβιοτικά βακτήρια του εντέρου μπορούν να προωθήσουν την ψυχική και σωματική μας ευημερία.

Η εποχή που θα αναλύουμε τα βακτήρια του εντέρου ενός ασθενούς για να θεραπεύσουμε την κατάθλιψη, τις κρίσεις πανικού, το άγχος και άλλες ψυχολογικές διαταραχές είναι πολύ κοντά. Το ανθρώπινο έντερο είναι ένα εκπληκτικό έργο. Συχνά αναφέρεται ως «δεύτερος εγκέφαλος» και είναι το μόνο όργανο που μπορεί να καυχηθεί ότι έχει το δικό του ανεξάρτητο νευρικό σύστημα, ένα περίπλοκο δίκτυο 100 εκατομμυρίων νευρώνων που είναι ενσωματωμένο στο τοίχωμά του. Καθώς συνεχίζονται οι έρευνες, θα γίνει μελλοντικά σαφέστερο πόσο το έντερο και το μικροβίωμα είναι ο αόρατος ελεγκτής πίσω από κάθε σκέψη και κάθε συναίσθημα.

[Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Open Life, που κυκλοφόρησε με το Έθνος της Κυριακής, 26 Ιανουαρίου]