Η αρχή του 90-10 καθορίζει τη ζωή μας

Ξυπνάτε το πρωί. Κοιτάτε έξω από το παράθυρο τον μουντό καιρό. Έχει αρχίσει να βρέχει, κι εσάς ουδέποτε σας άρεσε η βροχή. Ποιος ξέρει τι κίνηση θα συναντήσετε στον δρόμο. Ίσως να πάρετε το μετρό, σκέφτεστε. Φαντάζεστε τώρα τον εαυτό σας να στριμώχνεται στο κρύο βαγόνι, συντροφιά με άλλους αγχωμένους επιβάτες που πάνε πάντα κάπου αλλού από εκεί που στ’ αλήθεια θέλουν. Νιώθετε ήδη ένα ενοχλητικό σφίξιμο στο στομάχι. Ντύνεστε βιαστικά και πηγαίνετε στην κουζίνα. Φτιάχνετε τον καφέ σας, ωστόσο προτού προλάβετε να απολαύσετε την πρώτη γουλιά η καφεΐνη δραπετεύει από το φλιτζάνι σας βρίσκοντας καταφύγιο στο αγαπημένο λευκό σας πουκάμισο. Πλέον βρέχει καταρρακτωδώς έξω. Αλλάζετε ρούχα και φεύγετε από το σπίτι.

Στο μετρό σπρώχνετε νευρικά τους επιβάτες, διαπληκτίζεστε μάλιστα έντονα με δύο από αυτούς. Όταν ο ελεγκτής ζητά το εισιτήριό σας εσείς ψαχουλεύετε μάταια τις τσέπες σας. Έπειτα πληρώνετε το πρόστιμο και με το κεφάλι σκυφτό συνεχίζετε τον δρόμο σας. Επιτέλους φτάνετε στη δουλειά σας, στρεσαρισμένοι, οργισμένοι και απόλυτα πεπεισμένοι πως το σοφό σύμπαν έχει προσωπικά μαζί σας από προηγούμενες ζωές. Οι συνάδελφοι σας ρωτούν με ενδιαφέρον γιατί έχετε χλομιάσει. Εσείς αναστενάζετε βαθιά: «Ας πούμε πως αυτή δεν συγκαταλέγεται στις τυχερές μου μέρες», μουρμουρίζετε και κρυφά μέσα σας ελπίζετε πως θα σας αφήσουν επιτέλους μόνους και μελαγχολικούς στη γωνιά και την ησυχία σας.

Η αρχή του 90-10

Και τώρα σκεφτείτε τη μέρα σας από την αρχή, κάθε σκηνή της, κάθε μικρή λεπτομέρεια που καθόρισε τις επόμενες. Ήταν πράγματι τόσο άτυχη η μέρα, ή μήπως άτυχη και απόλυτα άστοχη ήταν απλώς η αντίδρασή σας στα γεγονότα; Το σύμπαν έχει ανοίξει κάποιου είδους βεντέτα με την ύπαρξή σας ή μήπως εσείς υπονομεύσατε με κάθε υποσυνείδητο τρόπο τον εαυτό σας; Στην πραγματικότητα λοιπόν το 10% από όσα διαδραματίζονται στη ζωή αποτελούν τυχαία περιστατικά, που θα μπορούσαν να συμβούν στον κάθε άνθρωπο και που πράγματι κατά καιρούς συμβαίνουν. Συνεπώς, όσο ο κόσμος προχωρά, οι κακότροποι προϊστάμενοι θα δοκιμάζουν την ψυχραιμία σας, η κίνηση στον δρόμο θα απαιτεί την υπομονή σας, οι επαγγελματικές εκκρεμότητες θα ζητούν άμεση διευθέτηση, η οικογένεια, ο σύντροφος και οι φίλοι θα ξεστομίζουν ενίοτε τη λάθος κουβέντα στη λάθος στιγμή και με την πιο λάθος έκφραση προσώπου. Όλοι μας βιώνουμε αναποδιές, ωστόσο αυτό που διαφοροποιεί το μέγεθος του δράματος είναι το είδος της συμμετοχής μας σ’ αυτό. Με άλλα λόγια, πιστεύουμε το έργο και χριζόμαστε τραγικοί πρωταγωνιστές του ή διατηρούμε τη συναίσθηση πως πρόκειται απλώς για μια πράξη της παράστασης και αποστασιοποιούμαστε από το περαιτέρω δράμα;

Τα αληθινά γεγονότα της «άτυχης» μέρας 

Για να το αντιληφθείτε καλύτερα, γυρίστε πίσω σ’ εκείνη τη μουντή μέρα. Κοιτώντας τη βροχή σκεφτήκατε ήδη τα μαλλιά σας βρεγμένα, σωστά; Και για κάποιον λόγο εκνευριστήκατε. Έπειτα φοβηθήκατε πως οι υπόλοιποι οδηγοί με τα κορναρίσματα και τους αδέξιους χειρισμούς τους στο τιμόνι θα συμβάλουν στην αργοπορία σας. Με τον νου σας είδατε ακόμη και τον στρυφνό προϊστάμενο να σας καρφώνει με το επικριτικό βλέμμα του ενώ ο αντιπαθητικός υπάλληλος του απέναντι γραφείου χαμογελούσε κρυφά. Και ο καφές δεν δραπέτευσε ακριβώς από το φλιτζάνι, έτσι δεν είναι; Εσείς τον χύσατε πάνω σας, καθώς τον κρατούσατε νευρικά και τον μεταφέρατε απρόσεκτα στο τραπέζι. Στο μετρό, κάποιοι επιβάτες ήταν πράγματι κακότροποι. Καμιά αντίρρηση μέχρι εδώ. Ωστόσο δώσατε περισσότερη σημασία από ό,τι έπρεπε στις 
αντιδράσεις τους, και αν το σκεφτείτε λίγο καλύτερα η στάση τους καθρέφτισε και τη δική σας αγενή συμπεριφορά. Το εισιτήριο σας έπεσε αφηρημένα από τα χέρια τη στιγμή που μαλώνατε με έναν συνεπιβάτη και συνεπώς θα μπορούσατε να αποφύγετε το πρόστιμο εάν απλώς διατηρούσατε την ψυχραιμία σας. Και έπειτα βαφτίσατε τη μέρα σας «άτυχη». Το τέλειο άλλοθι για τον σαμποτέρ εαυτό σας.

Συνεργαστείτε με το 90-10 στην καθημερινή ζωή 

• Ένας συνάδελφος εκτονώνει το άγχος του πάνω σας, μιλώντας σας απότομα: Οριοθετήστε τον ευγενικά αλλά ύστερα μην αναμοχλεύετε συνεχώς τη στάση του στο μυαλό σας. Απλώς αφήστε το περιστατικό πίσω σας και συγκεντρωθείτε απόλυτα στην εργασία σας.
• Δεν μπορείτε να αποφύγετε την κίνηση στον δρόμο και είναι πολύ πιθανό να φτάσετε αργοπορημένοι στη δουλειά σας: Ενημερώστε το γραφείο για την κατάσταση. Αποδεχτείτε το γεγονός πως δεν διαθέτετε τις υπερφυσικές δυνάμεις που θα σας επιτρέψουν να περπατήσετε πάνω σε ακινητοποιημένα αμάξια. Ύστερα χαλαρώστε. Ανοίξτε το ραδιόφωνο, συντονιστείτε στον αγαπημένο σας σταθμό και φανταστείτε πως είναι ήδη καλοκαίρι και εσείς από μια καταγάλανη παραλία κοιτάτε τα αστέρια του ουρανού.
• Το κόκκινο κρασί του διπλανού σας προσγειώνεται στο καλό σας κοστούμι: Προτού οργιστείτε μαζί του και τα βάλετε με την κακή σας τύχη, σκεφτείτε πως τα λάθη αποτελούν μέρος της ζωής. Έπειτα διακωμωδήστε το γεγονός. Γελάστε με την καρδιά σας και δείτε όλη την ένταση να εξανεμίζεται ακαριαία. Το κοστούμι θα πάει στο καθαριστήριο την επόμενη μέρα, εσείς όμως δεν θα σπαταλήσετε τη βραδιά σας για ένα κομμάτι ύφασμα. 

Δύο διαφορετικοί άνθρωποι αντιδρούν στο ίδιο ατυχές γεγονός

Δύο διαφορετικά άτομα κρατούν τις βαλίτσες τους στο αεροδρόμιο. Ετοιμάζονται για έναν υπερατλαντικό ταξίδι στη Νέα Υόρκη. Δεν έχουν ξαναπάει ποτέ και νιώθουν πολύ ενθουσιασμένοι. Φαντάζονται μάλιστα ήδη τον εαυτό τους να κόβουν βόλτες στα δρομάκια της πόλης, να θαυμάζουν τα μνημεία και να απολαμβάνουν το κρασί τους στα ατμοσφαιρικά μπαρ. Είναι ο Στέφανος και ο Αλέξης. Ξαφνικά ανακοινώνεται από τα μεγάφωνα μια μεγάλη καθυστέρηση της πτήσης λόγω κακοκαιρίας. Ο Στέφανος καταλαβαίνει πως δεν μπορεί να αλλάξει το γεγονός, καθώς αδυνατεί να βάλει σε μια σειρά τα σύννεφα και να πιάσει σαν άλλος Δίας με το χέρι του τους κεραυνούς. Έτσι αποφασίζει να χαλαρώσει. Διαβάζει το βιβλίο που τόσο καιρό δεν προλάβαινε να ολοκληρώσει λόγω ανειλημμένων επαγγελματικών υποχρεώσεων. Ύστερα κοιτά γύρω του και βλέπει μια κοπέλα στην ηλικία του πάνω κάτω να ξεφυλλίζει το ίδιο βιβλίο μ’ αυτόν. Της χαμογελά και ξεκινούν μια κουβέντα. Ο Αλέξης όμως κάθεται σε αναμμένα κάρβουνα. Δεν του φτάνει η πολύωρη πτήση, πρέπει να υπομείνει και την άσκοπη καθυστέρηση στο αεροδρόμιο. Ποιος ξέρει πόσο εξαντλημένος θα φτάσει στη Νέα Υόρκη, σκέπτεται όσο περπατά νευρικά πάνω κάτω στον διάδρομο.

Αρπάζει το κινητό του και αρχίσει να τηλεφωνεί σε φίλους και γνωστούς, ενημερώνοντάς τους για την πρωτοφανή ατυχία του. Μα όλα σ’ εκείνον να συμβαίνουν πια; Θυμάται τις ατυχίες από τα παιδικά του ακόμη χρόνια. Στην τελευταία τάξη του Λυκείου έχασε την πενταήμερη επειδή έπαθε ανεμοβλογιά. Ε, βέβαια, από τότε διαφαινόταν η άδικη μοίρα του. Νιώθει την ανάσα του κοφτή και η ημικρανία τού χτυπά επίμονα την πόρτα. Το κινητό πέφτει από τα χέρια του και η οθόνη σπάει. Δύο διαφορετικοί άνθρωποι, στο ίδιο αεροδρόμιο, αντιδρούν στο ίδιο τυχαίο γεγονός. Ο ένας αγκιστρώνεται στην τυχαιότητα του συμβάντος, σ’ εκείνο το 10% που πια κατευθύνει ολοκληρωτικά τη διάθεσή του, ενώ ο άλλος συνεργάζεται αρμονικά με το 90%, με τον υγιή εαυτό του που του σιγοψιθυρίζει πως δεν πειράζει αν καθυστερήσει μια πτήση και πως τα σύννεφα δεν κρύβουν για πάντα τον ήλιο της ζωής. 

Το κλειδί της ευτυχίας σας

Αν επιθυμείτε να αλληλεπιδράσετε ουσιαστικά με τη ζωή, απελευθερωθείτε από την πεποίθηση πως υπάρχουν τυχερές ή άτυχες μέρες και σταματήστε να κατηγορείτε τη βροχή, τα σύννεφα, τα παιδικά σας χρόνια και τις θέσεις των πλανητών για την άσχημη διάθεσή σας. Αναλάβετε την ευθύνη του εαυτού σας και δείτε τα γεγονότα στις αληθινές τους διαστάσεις. Μην προσκολλάστε στις πρόσκαιρες αναποδιές αλλά επιμείνετε στην αισιοδοξία, την ψυχραιμία και την καλοπροαίρετη στάση. Σε έναν κόσμο όπου τα φλιτζάνια συνεχώς αναποδογυρίζουν, εγκαταλείψτε την ψυχαναγκαστική εμμονή σας στα ολόλευκα πουκάμισα. Συμφιλιωθείτε με όλη την παλέτα των χρωμάτων και σαν ζωγράφος του πεπρωμένου σας συνεργαστείτε με την αρχή του 90-10.

[Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Open Life, που κυκλοφόρησε με το Έθνος της Κυριακής, 23 Φεβρουαρίου]