Η απάντηση στον Αντρέ Κοντ-Σπονβίλ για τους 80άρηδες και τα χρέη των παιδιών μας

Μια απάντηση στις απόψεις του Γάλλου φιλοσόφου Αντρέ Κοντ-Σπονβίλ ότι: «Πενθούμε για τους 80άρηδες, όταν τα χρέη που θα πληρώσουν τα παιδιά μας θα είναι τεράστια». 

Πολύ ενδιαφέρουσες και αιρετικές απόψεις εξέφρασε πρόσφατα  ο Γάλλος φιλόσοφος Αντρέ Κοντ-Σπονβίλ σε συνέντευξή του στο περιοδικό  France Inter.

Αναφέρει, με αφορμή την πανδημία, σπουδαίες ιδέες για τη ζωή, το νόημά της, το δρόμο προς την ευτυχία, τις αξίες της ελευθερίας, της χαράς, του έρωτα, τη σημασία της πολιτικής. Αντιμετωπίζει όμως το ζήτημα της πανδημίας με κάποια κυνικότητα, επικαλείται στοιχεία όχι απόλυτα σωστά και προσπαθεί να ισχυροποιήσει τις απόψεις του προκαλώντας συγκίνηση σχετικά με το μέλλον των νέων. Αυτό δεν μου αρέσει για έναν φιλόσοφο.

• Ξεκινώντας από τα πρώτα σταχυολογούμε θέσεις του όπως:

-  «Ο θάνατος είναι μέρος της ζωής και γι’ αυτό δεν πρέπει να καταστήσουμε την υγεία υπέρτατη αξία μας, ούτε να ξεχάσουμε όλες τις άλλες διαστάσεις της ανθρώπινης ύπαρξης».

-  «Αν σκεφτόμασταν συχνότερα ότι είμαστε θνητοί θα αγαπούσαμε περισσότερο τη ζωή, γιατί θα εκτιμούσαμε ότι είναι εύθραυστη, σύντομη, περιορισμένης διάρκειας κι ακόμη περισσότερο ανεκτίμητη. Γι’ αυτό κι η πανδημία πρέπει αντιθέτως να μας κάνει να αγαπήσουμε ακόμη περισσότερο τη ζωή».

-  «Γινόμαστε μάρτυρες μιας πλήρους αναστροφής σε σχέση με τουλάχιστον 25 αιώνες πολιτισμού, που θεωρούσαμε αντίθετα ότι η υγεία είναι απλώς ένα μέσο, σίγουρα πολύτιμο, αλλά ένα μέσο για την επίτευξη αυτού του υπέρτατου στόχου, δηλαδή της ευτυχίας.

• Ταυτόχρονα όμως εκφράζει με κάποιον κυνισμό απόψεις όπως ότι:

-  «Στη Γαλλία οι 14.000 νεκροί είναι μια θλιβερή πραγματικότητα, αλλά να θυμηθούμε ότι κάθε χρόνο πεθαίνουν 600.000 άνθρωποι στη Γαλλία, κι ότι ο καρκίνος σκοτώνει 150.000 ανθρώπους στη χώρα.Υπό ποία έννοια είναι σοβαρότεροι οι 14.000 θάνατοι από την Covid-19 σε σχέση με τους 150.000 θανάτους από τον καρκίνο;»

Θα ήθελα να μπορούσα στο σημείο αυτό να του επισημάνω ότι αυτοί οι 14 χιλιάδες θάνατοι, πρώτον, είναι επιπλέον θάνατοι και δεύτερον επήλθαν σε δύο μόλις μήνες και αυτό είναι το στοιχείο που τους κάνει ιδιαίτερα σοβαρούς. Ισοδυναμούν δηλαδή με περίπου 70 χιλ θανάτους σε ετήσια βάση, υπό την προϋπόθεση ότι θα ελεγχθεί η κατάσταση και δεν θα χαθεί η μπάλα. Αυτός είναι ο πραγματικός λόγος του πανικού.

• Αναφέρει επίσης:

-   «Γιατί να φοράω πένθος αποκλειστικά για τους νεκρούς του κορονοϊού, όταν ο μέσος όρος ηλικίας τους είναι 81 έτη; Ας θυμηθούμε επίσης ότι το 95% των νεκρών της Covid-19 είναι ηλικίας άνω των 60 ετών. Ανησυχώ πολύ περισσότερο για το μέλλον των παιδιών μου παρά για την υγεία μου στην έβδομη δεκαετία της ζωής μου».

Εδώ αναφέρει ψευδές στοιχείο και στη συνέχεια μπερδεύει τα πράγματα.

Δεν είναι ο μέσος όρος ηλικίας των απωλειών από τον κορονοϊό, τα 81 έτη είναι μικρότερος. Και δεν είναι ο μέσος όρος το ακριβές μέγεθος που περιγράφει τη θλιβερή πραγματικότητα αλλά η διασπορά. Στη δημιουργία του μέσου όρου συμμετέχουν ηλικίες ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους όντως και 80 και 90 ετών αλλά και ηλικίες πολύ πιο νέων. Και πολλών πολύ πιο νέων. Και λίγων μεν αλλά υπαρκτών νέων και παιδιών. Χθες πέθανε ο συγγραφέας Λουίς Σεπουλβέδα στα 71 του. Προχθές ο μεγάλος Έλληνα ερευνητής Παπάζογλου στα 57 του. Και τόσοι άλλοι…. Πόσο εύκολα τους θυσιάζει! Όσο για την φροντίδα για τα παιδιά του, έναντι της υγείας του άξιος θαυμασμού, αλλά πως θα ένιωθαν εκείνα αν η απώλεια της υγείας και της ζωής του γινόταν εξ’ αιτίας τους;

Επίσης, στην ανάλυση του δεν συμπεριλαμβάνει, δεν σχολιάζει γεγονότα όπως οι εικόνες στην Ιταλία με τα φέρετρα σε στρατιωτικά οχήματα, οι ομαδικοί τάφοι ή τα χιλιάδες δοχεία με στάχτη που ούτε ποτέ θα βρεί κανείς σε ποιόν ανήκουν. Άνθρωποι, έστω και μεγάλης ηλικίας, οι οποίοι χάνουν τη ζωή τους ολομόναχοι, οι εικόνες των πολλών σελίδων των εφημερίδων κάθε μέρα με τις αγγελίες των θανάτων.

Συμβαίνουν όλα αυτά θα τον ρωτούσα με τους 600 χιλ συμβατικούς θανάτους στη Γαλλία το χρόνο; Είναι συμβατά με άλλες αξίες της ανθρωπότητας πέρα από εκείνες που αναφέρει ο φιλόσοφος, όπως ο ανθρωπισμός, ο πολιτισμός, η αξιοπρέπεια στις τελευταίες στιγμές της ζωής, η τιμή των θανόντων;

Και το ακόμη πιο τραγικό που προκαλείται να αποφασίζουν γιατροί και νοσηλευτές ποιος ασθενής θα ζήσει και ποιος θα πεθάνει; Πως θα διαχειριστούν οι άνθρωποι αυτοί μελλοντικά, όταν όλα θα έχουν περάσει αυτό που βίωσαν; Ποια θα είναι η ποιότητα της ζωής στο μέλλον και ποια η ευτυχία τους;

• Λέει ακόμη ο εξαιρετικός φιλόσοφος και συγγραφέας:

-  «Υπάρχει εδώ και πολύ καιρό η τάση του να καταστεί η υγεία υπέρτατη αξία κι όχι πλέον η ελευθερία, η δικαιοσύνη, ο έρωτας, που είναι για μένα οι πραγματικές υπέρτατες αξίες…. Δικαίως χαιρετίζουμε την τρομερή δουλειά που κάνει το υγειονομικό προσωπικό στα νοσοκομεία. Αλλά αυτό δεν είναι λόγος για να ζητούμε από την Ιατρική να πάρει τη θέση της πολιτικής και της ηθικής, της πνευματικότητας, του πολιτισμού».

Μα είναι η υγεία θα ήθελα να τον ρωτήσω, ή μήπως η ζωή που απειλείται;

Δεν κινδυνεύει σε μακρόχρονο ορίζοντα η υγεία των νοσούντων αλλά η ίδια η ζωή. Δεν μπορεί η ζωή να μπει σε σύγκριση με τις αξίες της ελευθερίας, της δικαιοσύνης ή του έρωτα, καθώς αποτελεί προϋπόθεση γι’  αυτές. Ούτε προκύπτει από πουθενά ότι είναι οι γιατροί που θα αναλάβουν τα ηνία της κοινωνίας μετά απ’ αυτό και θα πάρουν τη θέση της πολιτικής και της ηθικής, της πνευματικότητας, του πολιτισμού. Εδώ αυτό δεν συνέβη με τους στρατιωτικούς όταν κατ’ αναλογία είχαν ανάλογο ρόλο στους πολέμους. Ούτε η ενίσχυση των συστημάτων υγείας μελλοντικά προδιαθέτει σε κάτι τέτοιο.

• Καταλήγει δε στη συνέντευξή του ο φιλόσοφος ότι:

-  «Με τις ανακοινωθείσες χρηματοδοτήσεις από τα κράτη θα δημιουργηθούν περισσότερα χρέη για να φροντίσουμε περισσότερο κόσμο, για να σωθούν περισσότερες ζωές, αλλά οι ζωές που σώζονται είναι ουσιαστικά οι ζωές ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών. Τα παιδιά μας, όμως, είναι που θα πληρώσουν τα χρέη μας». 

Εδώ ο Γάλλος φιλόσοφος, παρ’ όλο το σεβασμό, με κάνει "Τούρκο".

Τι ακριβώς εννοεί; Ότι θα έπρεπε οι κοινωνίες να παρατήσουν τη φροντίδα όλων των ανθρώπων άνω των 65 για να μην πληρώσουν τα χρέη οι επόμενοι; Μήπως το συγχέει με την περίπτωση, ας πούμε, υψηλών συντάξεων οι οποίες δημιουργούν χρέη για τις επόμενες γενιές; Μάλλον Όχι.

Σαφώς και είναι ένα μεγάλο ζήτημα να μην υποθηκεύουν οι παρούσες γενιές το μέλλον των επόμενων αλλά η ανθρωπότητα πρέπει να το λύσει με λύσεις αποδεκτές στο πλαίσιο του ανθρωπισμού.

Είναι δυνατόν να το λύσει σκοτώνοντας όλα τα άλογα όταν γεράσουν;