Η αρρωστημένη υπερβολή των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας στην Ελλάδα

Ο ρόλος των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας απανταχού της γης, είναι ίδιος. Η αντικειμενική κοινωνική πληροφόρηση. Αυτό που γίνεται, όμως, στην Ελλάδα ξεπερνάει κάθε όριο και κάθε λογική. Κάποτε μάλιστα φθάνει σε αρρωστημένες καταστάσεις. Τα ΜΜΕ, αντί για μια λελογισμένη ενημέρωση, προβαίνουν σχεδόν πάντα σε μια καθ’ ολοκληρία υπέρβαση του ρόλου τους, μετατρεπόμενα σε απολύτως υποκειμενικές «οντότητες». Το αποτέλεσμα είναι άλλοτε να παραπληροφορούν, και άλλοτε να υπερ-πληροφορούν, με ασήμαντες φαινομενικά λεπτομέρειες, που όμως είναι σημαντικές για την αρνητική επίδραση που μπορούν να ασκήσουν.

Η εξονυχιστική περιγραφή των λεπτομερειών ενός αρνητικού γεγονότος, όχι μόνο δεν προσφέρει στην ενημέρωση, αλλά, αντίθετα, διογκώνει το περιστατικό στη συνείδηση του κόσμου, με αποτέλεσμα ή την άρνησή του προς αυτό λόγω της αποστροφής και της συναισθηματικής έντασης που προξενεί, ή την ταύτισή του με αυτό λόγω της ασυνείδητης εκμάθησης και άσκησης στη βία. Το τελευταίο οφείλεται στο γεγονός της εξοικείωσης με την αποκρουστικότητα, σε τέτοιο βαθμό, ώστε να εξομαλύνεται η εντύπωση που προκαλεί και να θεωρείται αποδεκτό.

Όταν ο θεατής, αναπαυόμενος, και απολαμβάνοντας τη χαλαρότητα του ελεύθερου χρόνου του, ακούει να περιγράφουν με απόλυτες λεπτομέρειες την κακοποίηση ενός ανθρώπου ή την αρρωστημένη διάπραξη ενός εγκλήματος, ή την σταδιακή διάλυση ενός ανθρώπου λόγω ασθένειας λειτουργεί ασυνείδητα ως αυτόπτης μάρτυς μιας αποκρουστικής πράξης. Αν αυτή η περιγραφή επανέλθει με παρόμοιο τρόπο, η συνείδηση εξοικειώνεται με αυτό, σταματάει να ταράζεται ή να εντυπωσιάζεται, θεωρώντας το πλέον κάτι φυσικό ή -χειρότερα- αδιάφορο.

Υπάρχουν περιπτώσεις, που η περιγραφή γίνεται με τόση ενάργεια και πάθος, που σε συνδυασμό με την εντυπωσιακά ατημέλητη έως απαράδεκτη εμφάνιση του ανταποκριτή, μοιάζει ο τελευταίος σαν να απολαμβάνει πρωτίστως ο ίδιος αυτή την σκηνή. Επειδή του δόθηκε η ευκαιρία να παρουσιάσει κάτι τόσο σοκαριστικό; Επειδή αισθάνεται πως είναι τόσο διεγερτικές του θυμικού οι περιγραφές της αγριότητας; Όλοι, πάντως και όλες δείχνουν πως θεωρούν συναρπαστικές τις αποκαλύψεις του μήκους του μαχαιριού, της μανίας του δράστη, των κρυφών μυστικών μιας ακραίας πράξης ή της αποσύνθεσης ενός ανθρώπου. Και έχουν εθιστεί στην μετατροπή ενός γεγονότος, σε μελόδραμα ολκής.

Το ίδιο, εννοείται, έγινε και γίνεται και στην περίοδο του κορονοϊού. Δεν υπάρχει λεπτομέρεια που να μην αναδείχτηκε. Ασθενής που δεν διαπομπεύτηκε. Σωματική διάλυση που δεν περιγράφτηκε. Η εμπέδωση ήταν πλήρης. Από πολλές περιοχές της Ελλάδας, αξύριστοι και ακούμπωτοι δημοσιογράφοι, αισθητικά κακοποιητικοί, έδειχναν να απολαμβάνουν την ηδονή της ταραγμένης περιγραφής ενός επίδοξου θανάτου.

Ο κορονοϊός αποδείχτηκε γι’ αυτούς το μεγάλο θέμα, της κυριαρχίας των ίδιων. Καιρό περίμεναν να τους τύχει μια τέτοια δυνατότητα, πρωταγωνιστική, που να κρέμονται οι θεατές από τα χείλη τους! Αυτό γίνεται ακόμη, όλη μέρα, σαν να σε καταδιώκουν ή και να σε τιμωρούν! Ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, αντίθετα με ό,τι πρέπει να ισχύει, όχι μόνο δεν είναι καθησυχαστικοί και ήρεμοι, αλλά η αγωνία και ο τρόμος των ιδίων των δημοσιογράφων μοιάζουν μεγαλύτερα κι από αυτά ακόμη των θεατών!

Η κρατική τηλεόραση, δράττοντας επίσης την ευκαιρία, δεν έμεινε πίσω σε μετάδοση ωμών και ριάλιτι περιγραφών. Αντί για έναν ήπιο ρεαλισμό, και μια ψυχραιμία, αντιθέτως, στο όνομα δήθεν της ενημέρωσης οι εικόνες και οι περιγραφές εξόντωσης του ανθρώπου, αποτελούν το αχτύπητο άλλοθι και κίνητρο για την ανεξέλεγκτη, και αχόρταγη βρώση και τρώση του θνητού ανθρώπου. Μια ασταμάτητη, νοσηρή, μονότονη ανάδειξη της καταστροφής, στην νιοστή. Απορεί κανείς πώς, αλήθεια, παρά μια τέτοια, εμμονική, στάση, επικράτησε από τη μεριά των Ελλήνων η ψυχραιμία, και δεν προκάλεσε αυτή η ανυπόφορη υστερία του κρατικού καναλιού και των ιδιωτικών

μέσων, ακόμη και ομαδικές αυτοκτονίες! Η έλλειψη διεξόδου, η μονομέρεια στην επικέντρωση του κινδύνου, η επανάληψη ή και κλοπή του ενός μέσου από το άλλο - για να μην υστερήσουν σε θέαση!- δεν συνέτειναν σε κάποια έλλογη αντιμετώπιση, αλλά μόνο και μόνο στην επίταση και τη γενίκευση του πανικού.

Μήπως, επομένως, επειδή συζητάμε για αλλαγές, πρώτα πρέπει να αλλάξουν η δομή και η ποιότητα, δηλαδή η φιλοσοφία των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας στην Ελλάδα; Μήπως, καταρχάς, τα δελτία Ειδήσεων πρέπει επιτέλους να αρκεστούν στην επιλεγμένη είδηση; Είναι δυνατόν οι Ειδήσεις, όλων των καναλιών στην Ελλάδα, να διαρκούν δύο και τρεις ώρες; Τι λένε τόσες ώρες; Γιατί, δηλαδή, θα πρέπει στο δελτίο αυτό να ανοίγουν άλλα και μετά άλλα τηλεοπτικά παράθυρα, βαρύγδουπων αναλύσεων βουλευτών και πολιτευτών, προβολής καλλιτεχνών και ποδοσφαιριστών, δηλώσεων αλλοφροσύνης θυμάτων και θυτών, φλυαρίας και αγραμματοσύνης ορισμένων δημοσιογράφων;

Δεν υπάρχουν τόσες ειδικές εκπομπές, που καλύπτουν τα αστυνομικά, τα καλλιτεχνικά, τα ποδοσφαιρικά και τα λάιφ-στάιλ γεγονότα; Δεν αρκούν, δηλαδή, όλες οι άλλες εκπομπές, δήθεν ψυχαγωγίας και ριάλιτι που ταΐζουν τον κόσμο με ανοησία; Μήπως, τουλάχιστον, τα δελτία Ειδήσεων είναι ώρα πλέον να συρρικνωθούν στο τέταρτο (15΄), και ν’ αποκτήσουν μιαν ευκοσμία και ένα πιο ουδέτερο και πιο Ευρωπαϊκό προφίλ;