Πηγή θράσους για την Τουρκία όσα γράφονται από ορισμένα think-tanks στις ΗΠΑ

Πολλά είναι τα ερωτηματικά για τα οποία οφείλει κάποιος να έχει απαντήσεις σε σχέση με τα όσα γίνονται μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας. Το καλοκαίρι του 2018 ο πρόεδρος Τραμπ γονάτισε την τουρκική οικονομία και πήρε πίσω τον παρανόμως συλληφθέντα πάστορα Μπράνσον. Έως εκεί κάτι φαινόταν να αλλάζει στον Λευκό Οίκο, και με τη βοήθεια του Μαϊκ Πενς ο οποίος έχει συγκεκριμένες θέσεις για τους ακραίους φονταμενταλιστές που οικειοποιούνται το Ισλάμ. Από εκεί και μετά, ως δια μαγείας, το θέμα ''αμερικανικές κυρώσεις και Τουρκία'' φαίνεται να είναι ένα ταμπού για τον Λευκό Οίκο. Τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο παράξενα όταν όλο το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ βάλλει εναντίον της Τουρκίας. Παρόλα αυτά, το θέμα ''Τουρκία'' συνεχίζει να διχάζει στις ΗΠΑ.

Η Τουρκία παίρνει βοήθεια από ορισμένες αναλύσεις σαν αυτήν του κορυφαίου αμερικανικού think tank CSIS (Center for Strategic and International Studies). H Rachel Ellehuus στις 2 Δεκεμβρίου 2019, την περίοδο που η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ μονοπωλούσε το διεθνές ενδιαφέρον, δημοσίευσε ένα άρθρο της στο CSIS με τίτλο ''Turkey and NATO: A relationship worth saving''. Με άλλα λόγια, αξίζει να σωθεί η σχέση της Τουρκίας με το ΝΑΤΟ ακόμη και αν η Τουρκία δείχνει το πραγματικό της πρόσωπο.

Το 2018 στην αντίστοιχη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, ο Μάικ Πένς είχε προειδοποιήσει Γερμανία και Τουρκία ότι οι σχέσεις με τη Ρωσία σε στρατηγικούς τομείς είναι ασύμβατες και ασυμβίβαστες με το ΝΑΤΟϊκό πλαίσιο (ενέργεια και άμυνα, αγωγός Nord Stream 2 και S-400 αντίστοιχα). Η ανάλυσή της Ellehuus είναι άκρως τεκμηριωμένη και λογική. Παρόλα αυτά, διαφαίνεται έντονα η επανάληψη των ίδιων και των ίδιων επιχειρημάτων που είχαν ισχύ στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου και κατά τη διάρκεια της μονοπολικής στιγμής των ΗΠΑ.

Η Ellehuus μιλάει για αμοιβαίες υποχωρήσεις που πρέπει να γίνουν, για αποφυγή επιβολής κυρώσεων με βάση το νόμο CAATSA στις ΗΠΑ, στηρίζοντας ουσιαστικά το σκεπτικό του Αμερικανού προέδρου. Μάλιστα, αναφέρει πως η Τουρκία έχει ρόλο στη Μαύρη Θάλασσα να παίξει για το ΝΑΤΟ, αποτρέποντας τη ρωσική διείσδυση σε αυτήν την περιοχή και δίνει την ιδέα να συνεργαστεί η Τουρκία με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία για τη θωράκιση της Μαύρης Θάλασσας απέναντι στο ρωσικό κίνδυνο. Τα τετριμμένα συνεχίζουν για τον περίφημο ρόλο της Τουρκίας στην Κεντρική Ασία, στη Μέση Ανατολή και στον Καύκασο.

Η Ellehuus μολονότι αναφέρει ότι η επαναπροσέγγιση ΝΑΤΟ,ΗΠΑ, ΕΕ από τη μια πλευρά και Τουρκίας από την άλλη θα είναι δύσκολη και απαιτεί χρόνο. Μιλά για αμοιβαίες υποχωρήσεις. Ας υποθέσουμε πως η Αμερική δεν ενεργοποιεί τη νομοθεσία CAATSA και δεν επιβάλλει κυρώσεις στην Τουρκία με το σκεπτικό ότι θα προστρέξει στη Ρωσία αν η Άγκυρα δει ότι αποκλείεται από τη Δύση.

Αναγκαίες οι κυρώσεις - αποδυναμωμένο το τουρκικό μονοπώλιο 

Αν η Τουρκία δεν δει τη Δύση αποφασισμένη να επιβάλλει κυρώσεις, τότε θα εκβιάζει περισσότερο τη Δύση. Είναι ένα απλό ζήτημα διαπραγμάτευσης. Η απειλή συνετίζει τον αδύναμο αρκεί να είναι αξιόπιστη.

Δεύτερον, αν η Δύση επέβαλε κυρώσεις στην Τουρκία, τότε αυτές θα κρατούσαν πολύ λίγο και η Τουρκία θα συνετιζόταν γρήγορα. Η περίπτωση Μπράνσον το απέδειξε.

Στο άλλο κομμάτι, η ενεργοποίηση της συμμαχίας Ελλάδας, Ισραήλ, Κύπρου και Αιγύπτου αλλά και η δυναμική επανεμφάνιση της Ιορδανίας έχει μειώσει το μονοπώλιο της Τουρκίας.

Στην Κεντρική Ασία, η Τουρκία παίζει κατ' όνομα ρόλο καθώς η περιοχή έχει πλήρως ανασυγκροτηθεί από τη Ρωσία. Ακόμη και αν η Τουρκία διεκδικούσε ρόλο στη Κεντρική Ασία, στον Καύκασο και στη Μαύρη Θάλασσα από τη Ρωσία, τότε η Ρωσία θα επέτρεπε στους Κούρδους της Συρίας να κάνουν ''πάρτι'' στο μαλακό της υπογάστριο.

Αυτοί οι λόγοι, καθιστούν αυτήν την πρόταση της Ellehuus μη συμφέρουσα για τις ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν σαν συντηρητική δύναμη του status quo κάποια εμφάνιση ηγετικής χώρας στη Μέση Ανατολή η οποία πηγαίνει ενάντια όχι μόνο στην πολιτική των ΗΠΑ αλλά και σε αυτήν του Ισραήλ.

Επιπρόσθετα, η Τουρκία ευνοείται από τη διάχυση τέτοιων αναλύσεων καθώς τραβάει το σχοινί περισσότερο βλέποντας ότι η Δύση χρειάζεται περισσότερο την Τουρκία από ό,τι η Τουρκία χρειάζεται τη Δύση. Αυτό το έχουν διαπιστώσει έτσι και αλλιώς οι Henri Barkey και Morton Abramowitz του αμερικανικού think tank Carnegie. Ο εναγκαλισμός με τη Μόσχα θα γίνει πιο στενός εάν δεν επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία.

Aν θέλουμε επομένως να δούμε όλες τις πηγές θράσους της Τουρκίας, μπορούμε να ελέγξουμε και άρθρα που γράφονται στις ΗΠΑ. Ο μύθος του ''γεωστρατηγικού μονοπωλίου'' της Τουρκίας δεν έχει γκρεμιστεί τελείως, μολονότι έχει δεχθεί ισχυρό πλήγμα.

Με την κρίση στις ΗΠΑ λόγω της πανδημίας να έχει αλλάξει ακόμη και την προεκλογική ατζέντα και με δεδομένο ότι από την ανάλυση της Ellehuus και μετά έχει προκύψει και ρήγμα στις σχέσεις Ρωσίας-Τουρκίας αλλά και ραγδαία επιδείνωση της τουρκικής οικονομίας λόγω πανδημίας, η πιο σημαντική παράμετρος πλέον είναι η αντίδραση της Μόσχας σε περίπτωση που η Τουρκία κάνει την απόλυτη στροφή και δεν εγκαταστήσει τους S-400 προκειμένου να δεχθεί αμερικανική οικονομική βοήθεια.

Με άλλα λόγια, αν η Αμερική δεν εκμεταλλευτεί και τώρα το πιο ευνοϊκό momentum που είχε τα τελευταία δέκα έτη για να συμμορφώσει την Τουρκία προκειμένου να πάψει να είναι ο ταραξίας της περιοχής, τότε σίγουρα κάτι παράξενο θα συμβαίνει.