Δύσκολες αποφάσεις για τον τουρισμό

Με την επιβολή των μέτρων και τη σοβαρότητα που έδειξε η πλειοψηφία του ελληνικού λαού κατορθώσαμε να περιορίσουμε τις επιπτώσεις της πανδημίας. Το σύστημα υγείας άντεξε, δεν παρουσιάστηκαν ελλείψεις στην αγορά και η ζωή συνεχίσθηκε χωρίς ιδιαίτερες εκπλήξεις παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες που προκλήθηκαν από την ένταση της ασθένειας και τον τρόμο που έχει προκαλέσει. Η κοινωνία διατηρεί τη συνοχή της και τη διάθεση να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά αυτήν την παγκόσμια πρόκληση.

Η κυβέρνηση, αντιλαμβανόμενη εγκαίρως την απειλή, έλαβε πολύ δύσκολες αποφάσεις αλλά τα δυσκολότερα φαίνεται ότι θα ακολουθήσουν. Οι εξαγγελίες για την οικονομική αντιμετώπιση των προβλημάτων  μάλλον ικανοποιούν σε γενικές γραμμές τον επιχειρηματικό κόσμο της χώρας. Βέβαια, συνεχώς θα γίνονται διορθωτικές και βελτιωτικές κινήσεις από την πλευρά του κράτους επειδή αυτή είναι η ευθύνη των κυβερνήσεων κυρίως σε περιόδους μεγάλων κρίσεων που έχουν και παγκόσμια διάσταση με εμφανείς συνέπειες και στην παγκόσμια οικονομία.

Η Ελλάδα συντεταγμένα πρέπει πολύ σύντομα να αξιοποιήσει οποιαδήποτε δυνατότητα έχει ώστε η έξοδος από μία συνδυασμένη πρόκληση, οικονομίας και υγείας, να είναι ταχεία και δημιουργική. Σε αυτή την προσπάθεια το κράτος έχει δείξει τις δυνατότητές του και καθημερινά ανακοινώνει τις προθέσεις του, μεγάλο μέρος των οποίων θα επιβαρύνει το σύνολο του ελληνικού λαού. Ο ελληνικός τουρισμός είναι το αποτελεσματικότερο εργαλείο οικονομικής αναδιάταξης.

Ο τουρισμός είναι η επιλογή του ατόμου να μετακινηθεί για την αναψυχή του χωρίς να έχει οικονομικό κέρδος. Ταξιδεύουμε στο εσωτερικό της χώρας ή στο εξωτερικό  επειδή επιθυμούμε να αλλάξουμε περιβάλλον, για τη διασκέδασή μας, την αναψυχή, την ξεκούραση, την ικανοποίηση πολιτιστικών ανησυχιών μας ή για να βρεθούμε σε κλιματολογικές συνθήκες καλύτερες από αυτές της χώρας μόνιμης διαμονής μας. Η δραστηριότητά μας αυτή κινητοποιεί όλους τους τομείς της οικονομίας προκειμένου να ικανοποιηθούν οι ανάγκες της τουριστικής ζήτησης.

Ο πρωτογενής τομές θα προσφέρει όλα το προϊόντα του σε φυσική ή μεταποιημένη μορφή για τις διατροφικές ανάγκες. Ο δευτερογενής τομέας θα απορροφήσει εργασία ανειδίκευτή και εξειδικευμένη για την κάλυψη των αναγκών του πρωτογενούς αλλά και τριτογενούς τομέα, που σχετίζεται με το σημαντικό ζητούμενο, τις αναβαθμισμένες υπηρεσίες τόσο στο δημόσιο όσο και στις επιχειρήσεις.

Οι περιορισμοί που επιβάλλει η πανδημία σε πρώτη μελέτη δημιουργούν την εντύπωση ανυπέρβλητων εμποδίων κυρίως όταν η ανάγνωση του φαινομένου γίνεται από διαφορετικές  οπτικές γωνίες, κράτος, επιχειρήσεις, καταναλωτές. Όμως το κυριότερο μάθημα που έχουμε πάρει από την πανδημία μας οδηγεί στο συμπέρασμα της σύγκλισης των δράσεων και τον καλό συντονισμό τους. Προφανώς, λοιπόν, στο πλαίσιο που καθορίζεται από την κυβέρνηση, επιχειρηματίες και καταναλωτές θα συμβάλουν δημιουργικά όταν από την πλευρά τους αποφασίσουν να αναλάβουν μέρος της ευθύνης για την επιτυχία της αποστολής.

Οι επιχειρήσεις που στρέφονται γύρω από τον τουρισμό, τρόφιμα, μεταφορές, εστίαση, ξενοδοχεία, τροφοδοσία, τεχνική και κατασκευαστική υποστήριξη, ενέργεια, εξυπηρέτηση των πελατών, τραπεζικό σύστημα θα πρέπει να δημιουργήσουν περιβάλλον ασφάλειας για τον επισκέπτη και να προσφέρουν ποιοτικό προϊόν το οποίο θα μπορεί να σταθεί στην ιδιαίτερα απαιτητική αγορά των ημερών μας.

Το σημαντικότερο βήμα που οφείλει να αποφασίσει το σύνολο των επιχειρήσεων είναι η ποιοτική αναβάθμιση του προσφερόμενου προϊόντος. Το δεύτερο ουσιαστικό βήμα αφορά σε ικανοποίηση των επιχειρηματικών αναγκών με στροφή προς τον επισκέπτη υψηλού εισοδήματος. Δεν πρέπει σήμερα να ασχολούμεθα με τα μεγάλα νούμερα αφίξεων αλλά με την αύξηση διανυκτερεύσεων που αφήνουν υψηλό εισόδημα στην ελληνική οικονομία.

Για να επιτευχθεί η ποιοτική εισοδηματική αναβάθμιση του τουρισμού μας χρειάζεται ιδιαίτερα ψύχραιμη και ορθολογική ανάλυση της τουριστικής προσφοράς και ζήτησης με στόχο τον καλύτερο συνδυασμό τουριστικής ανάκαμψης και υγειονομικής προστασίας. Το δύσκολο αυτό μείγμα θα προκύψει από τη στενή συνεργασία δημοσίου και ιδιωτικού τομέα.

Είναι γεγονός ότι η απόφαση για καθιέρωση υποχρεωτικού πιστοποιητικό υγείας θα αποφασισθεί από τη συνεργασία κυβερνήσεων, επιχειρηματιών και καταναλωτών.  Στο έγγραφο αυτό θα περιλαμβάνονται αποτελέσματα εξετάσεων δεκαπέντε ημέρες πριν το ταξίδι, ανανεωμένα δύο ημέρες πριν το ταξίδι, συνδυασμένα με υποχρεωτική ολική ασφάλιση ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής κάλυψης, που θα συμπεριλαμβάνει αερομεταφορά ασθενούς και συνοδών για κάθε σοβαρή ασθένεια συμπεριλαμβανομένου του COVID 19.  Προφανώς με όλους αυτούς τους όρους το ταξίδι καθίσταται δυσκολότερο.  Από την άλλη όμως πλευρά, χωρίς να διακινδυνεύεις να χαρακτηρισθείς ότι κάνεις διακριτική επιλογή επισκεπτών, παρέχεις ποιοτικά χαρακτηριστικά στον τουρισμό σου, που αξιολογούνται θετικά από ταξιδιώτες υψηλού εισοδήματος, διότι αναγνωρίζουν το μέτρο που τους προστατεύει κατά την μετακίνησή τους και διαμονή στη χώρα και τους χώρους φιλοξενίας. Παρά την πρόσφατη απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αν οι αεροπορικές εταιρείες επιλέξουν ως απαραίτητη προϋπόθεση στις πτήσεις των αεροσκαφών μερική πληρότητα, με κενή την ενδιάμεση θέση, προφανώς αυξάνεται το κόστος πτήσης το οποίο θα επιβαρύνει άμεσα τις τιμές των εισιτηρίων . Επειδή όμως αυτήν την εποχή οι τιμές των καυσίμων είναι χαμηλές το κόστος των πτήσεων φαίνεται ότι περιορίζεται. Εάν σε αυτό συμπεριληφθεί και ο περιορισμός των πληρωμάτων καμπίνας και ο περιορισμός των προσφερομένων κατά την πτήση υπηρεσιών διαφαίνεται δυνατότητα εξισορρόπησης των δαπανών προκειμένου να μην εκτιναχθεί  το κόστος εισιτηρίου και συνεπώς οι συνολικές δαπάνες  ταξιδίου σε ύψη που θα καθιστούν την τουριστική κίνηση απαγορευμένη επιθυμία.

Στο θέμα των καυσίμων ιδιαίτερα, η συνεργασία κυβερνήσεων-επιχειρήσεων του τουρισμού θα πρέπει να είναι ουσιαστική προκειμένου οι απαραίτητες συνομιλίες με τα κράτη παραγωγούς πετρελαίου και τα διυλιστήρια που παράγουν τα καύσιμα αεροσκαφών να συμφωνήσουν σε σταθεροποίηση των τιμών καυσίμων αεροσκαφών για αυτήν την περίοδο που επιβαρύνεται από την πανδημία και την εκτιμούμενη έκρηξη μιας δεύτερης φάσης . Η ΕΕ μπορεί σε αυτήν την προσπάθεια να προσφέρει μεγάλη υπηρεσία προς τα μέλη της αλλά και τους συνομιλητές της παραγωγούς ενέργειας, Ρωσία, Ιράν, χώρες του Κόλπου, ΗΠΑ, χώρες εκτός ΟΠΕΚ.

Από την πλευρά τους, όλες οι εταιρείες θα ήταν σκόπιμο να αποφασίσουν ότι τα καθαρά κέρδη τους για την κρίσιμη αυτή περίοδο θα περιορισθούν με δική τους απόφαση επειδή θα επιλέξουν οι ίδιες να διατηρήσουν το προσωπικό τους με σταθερές αποδοχές, θα προσλάβουν ιατρούς και νοσηλευτές, θα διαθέτουν διαγνωστικά τεστ ώστε να είναι επαρκώς καλυμμένοι πελάτες και προσωπικό, θα προσφέρουν υψηλή προσωπική εξυπηρέτηση στα μέτρα κάθε πελάτη αποφεύγοντας αναγκαστικά τους μαζικούς τρόπου εξυπηρέτησης και εστίασης.

Για την οικονομία ιδιαίτερα ενδυναμωτικό στοιχείο αποτελεί η συνεπής συμπεριφορά των φορολογουμένων,  πολιτών και επιχειρηματιών, προκειμένου να διατηρηθούν έσοδα για το κράτος τη στιγμή που το τελευταίο εξαγγέλλει μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων και των εργαζομένων. Ταυτόχρονα το κράτος οφείλει με συνέπεια να εξακολουθήσει και να επιταχύνει τις επιστροφές του προς τις επιχειρήσεις.

Μία ακόμη δύσκολη εργασία είναι ο διαχωρισμός των δράσεων που δανειοδοτούνται και αυτών που επιδοτούνται με κεφάλαια, τα οποία δεν θα ζητηθεί να επιστραφούν από τις επιχειρήσεις είτε προς τα κράτη είτε προς τα ταμεία αλληλεγγύης της ΕΕ. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι θα ήταν σημαντικό για την ανάπτυξη των τουριστικών μονάδων και της οικονομίας δανειοδότηση επενδύσεων με χαμηλότοκο δανεισμό ενώ θα πρέπει να επιδοτούνται  προσλήψεις ιατρών, νοσηλευτών από τουριστικές μονάδες, αεροδρόμια, λιμάνια, πλοία κλπ. Επίσης επιδότηση θα πρέπει  να εξασφαλίζεται για αγορά απαραίτητου διαγνωστικού, φαρμακευτικού  και υλικού προστασίας για τους εργαζόμενους καθώς και προϊόντων υγιεινής και απολύμανσης που κρίνονται απαραίτητα για τις τουριστικές μονάδες αλλά και αυτά που θα διατίθενται ελεύθερα για να χρησιμοποιούνται από τους πελάτες.

Η τεχνολογία παρέχει επίσης τη δυνατότητα εγκατάστασης στα αεροδρόμια μηχανημάτων θερμομέτρησης μεγάλου αριθμού ατόμων, μηχανήματα που μπορούν να εγκατασταθούν και στους χώρους αφίξεων των ξενοδοχειακών μονάδων και των κάμπινγκ.

Όσον αφορά στους καταναλωτές του τουριστικού προϊόντος, αναγνωρίζεται ως σημαντική για τις οικονομίες των χωρών που αποτελούν τουριστικό προορισμό τους η απόφασή τους να ταξιδεύσουν. Επίσης προσμετράται θετικά, σε οικονομικό αποτέλεσμα, η προσαρμογή τους στη νέα πραγματικότητα που αποτελεί μία ακριβή επιλογή η οποία  δυστυχώς έχει επιβληθεί από την πανδημία. Αυτό το γεγονός πραγματικά καθιστά το πελάτη απόλυτη προσωπικότητα, βασιλιά, του τουρισμού που απαιτεί ποιοτική αναβάθμιση όλου του τουριστικού πακέτου που έχει αγοράσει. Το σημείο ισορροπίας ζήτησης, απαιτήσεων πελατών και προσφοράς, διάθεσης επιχειρηματία, θα προσδιορισθεί μέσα από μία ιδιαίτερα δυναμική διαδικασία στην οποία ο ρόλος των κυβερνήσεων θα είναι καθοριστικός για τη στιγμή αλλά και για το μέλλον της τουριστικής μας βιομηχανίας. 

Οι επιλογές τουριστικής μετακίνησης θα είναι πολύ προσεκτικές και προφανώς θα στραφούν προς τον εσωτερικό τουρισμό.  Είναι ενδιαφέρον ότι αυτή η προοπτική ενθαρρύνεται από τις ηγεσίες των χωρών και προωθείται προς τις εσωτερικές αγορές προς όφελός τους. Η αναμενόμενη αύξηση του εσωτερικού τουρισμού ενδυναμώνει άμεσα την εσωτερική αγορά τουρισμού και τους σχετιζόμενους τομείς, επιταχυνόμενη σχέση προσφοράς ζήτησης,  αναθερμαίνοντας  την  εθνική οικονομία.  Εξ άλλου αποτελεί  και μία επιθυμητή παράμετρο επειδή θεωρείται ως ασφαλέστερη εξέλιξη τόσο για το σύστημα υγείας της χώρας όσο και τη γενικότερη υγεία του λαού. Οι περιορισμένες αφίξεις επιτρέπουν αποτελεσματικότερη ανίχνευση πιθανών νέων επεισοδίων μέσα σε περιορισμένο πληθυσμό που δεν διευρύνεται ταχύτατα από πολυάνθρωπες αφίξεις που προκύπτουν από την παραδοσιακή ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού. Ο ταξιδιώτης απαιτεί εγγυήσεις από τη χώρα υποδοχής ώστε να νοιώθει σίγουρος ότι όπως έφθασε υγιής στον προορισμό του έτσι θα μπορεί και να αναχωρήσει. Επίσης  ο τουρίστας αναμένει ότι η χώρα που τον υποδέχεται διαθέτει υποδομές που θα τον περιθάλψουν όταν χρειασθεί κυρίως εάν έχει υποχρεωθεί σε αναβαθμισμένη πλήρη ασφάλεια ταξιδίου.

Τέλος, είναι ευνόητο ότι όλα τα Ελληνικά Προξενεία και τα κέντρα έκδοσης θεωρήσεων θα είναι σχολαστικά στον έλεγχο των δικαιολογητικών ταξιδίου αλλά θα έχουν λάβει και όλα τα μέτρα προστασίας των εργαζομένων και των πελατών τους προκειμένου οι ταξιδιώτες να λάβουν το καλύτερο επίπεδο υπηρεσιών από την πρώτη επαφή με τις ελληνικές Αρχές και τους αντιπροσώπους της χώρας μας στο εξωτερικό.

Η ενδεικτική αυτή παρουσίαση των δυσκολιών και των πολύπλοκων αποφάσεων που πρέπει να ληφθούν για την αναθέρμανση της τουριστικής βιομηχανίας προσβλέπει σε αρμονική συνεργασία του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα με στόχο τη μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια και κερδοφόρα λειτουργία του τουρισμού.

Η καλή φήμη που αποκτήσαμε με την αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας σε συνδυασμό με την περίφημη ελληνική φιλοξενία θα πρέπει να αξιοποιηθούν με σοβαρότητα και μέτρο προκειμένου η χώρα μας να διατηρηθεί ψηλά στις τουριστικές αγορές προς όφελος της οικονομίας, του ελληνικού λαού και του brand name Greece.