Καλάμων αφιππεύσατε - Όταν οι υψηλές κορώνες υπονομεύουν εθνικούς στόχους

Πολύ χρήσιμη για την ενημέρωσή μας η προβολή των Διεθνών Συμφωνιών, Ψηφισμάτων του ΟΗΕ, του Συμβουλίου Ασφαλείας και άρθρων του Δικαίου της θάλασσας. Χρησιμότερη όμως πάντων η ολοκληρωμένη παρουσίαση των θεμάτων καθώς και η σαφής κατανόηση της διεθνούς στήριξης σε κάθε πρωτοβουλία προσέγγισης και συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Στη χώρα μας συνηθίζεται όλοι να ασχολούνται με όλα τα θέματα και να προτείνονται από τους "ειδικούς" κινήσεις όπως η επέκτασή των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια. Οι Έλληνες πρέπει να γνωρίζουν ακριβώς τι δικαιώματα και υποχρεώσεις έχει για το παράκτιο κράτος η επέκταση των χωρικών του υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια. Δυστυχώς στη συλλογική μνήμη μόνο λίγοι έχουν καταγραφεί ως τολμηροί και πληρέστατοι αναλυτές αυτού του προνομίου που μας παρέχει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Δεν τρομάζει κανέναν το casus belli που προβάλλει η Τουρκία παραβιάζοντας το πνεύμα και το γράμμα του Διεθνούς Δικαίου. Όμως τα 12 ναυτικά μίλια επιβάλλουν υποχρεώσεις που θα πρέπει να γνωρίζει ο Ελληνικός λαός.

Στο αυτό πλαίσιο "παντογνωσίας" προβάλλονται οι συνομιλίες Ελλάδας-Λιβύης (2007-2010) οι οποίες περιλάμβαναν αίτημα για περιορισμένη επιρροή της Γαύδου και των Στροφάδων στον ορισμό θαλασσίων ζωνών. Όπως εύστοχα υπονοείται σε δημοσιεύματα της Κυριακής, 31.05.2020, με τέτοιες αναφορές  "ανοίγουν ορέξεις" ορισμένων κρατών της Ανατολικής Μεσογείου για περιορισμένη επιρροή των νησιών στον ορισμό των θαλασσίων ζωνών.

Απέναντί μας δεν έχουμε αγγέλους, σημειώνουν εύστοχα ρεαλιστές πολιτικοί, και ως εκ τούτου οι κινήσεις και πρωτοβουλίες μας πρέπει να είναι πολύ καλά επεξεργασμένες και ολοκληρωμένες, χωρίς να αποδυναμώνονται από τοποθετήσεις ακραίων αναλύσεων, οι οποίες ως μοναδική επωδό έχουν την πόλωση και τον στρατιωτικό ανταγωνισμό.

Όταν δεν κατατίθενται συντεταγμένες και χάρτες από τη χώρα μας πολλοί διερωτώνται γιατί δεν συνεργάζονται χώρες στην Ανατολική Μεσόγειο όπως το σιιτικό Ιράν και το σουνιτικό Κατάρ που εκμεταλλεύονται  το μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου. Εξ άλλου, ενδιαφερόμενοι διεθνείς οίκοι περιμένουν άμβλυνση των εντάσεων και οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, ώστε να προχωρήσουν σε προτάσεις προς όλα τα μέρη για αξιοποίηση του ενεργειακού πλούτου της Ανατολικής Μεσογείου. Η απαίτηση των κοινωνιών πιεστικά οδηγεί σε επιλογές ωφέλιμες  για τους πολλούς και όχι για τον έναν.

Η οξύτητα των τοποθετήσεών μας εξ αιτίας της Τουρκίας, με χρησιμοποίηση της Αγίας Σοφίας, μάλλον δεν κατανοείται απόλυτα από τη διεθνή κοινότητα. Πολλά Ευρωπαϊκά κράτη είναι υπερήφανα για την αξιοποίηση των μουσείων τους με ποικίλες δραστηριότητες και εκδηλώσεις (μουσικές, θρησκευτικές, κοινωνικές). Επειδή η Αγία Σοφία θεωρείται μουσείο, διαπιστώνεται από συνομιλίες με διπλωμάτες ότι δυστυχώς για πολλούς η ανάγνωση του κορανίου στην Αγία Σοφία δεν εκλαμβάνεται ως θρησκευτική προσβολή.

Οι υποστηρικτές της σκληρής δογματικής αντιπαράθεσης αξίζει να αναλογισθούν ότι το πολιτικό κεφάλαιο που επενδύεται και η κοινωνική πόλωση που προκαλείται μάλλον δεν συμπίπτουν με τις επιδιώξεις μας στο κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον που διαμορφώνεται κυρίως μετά την Πανδημία. Καλώς αντιδρούμε στις προκλήσεις της Τουρκίας, αλλά υπάρχουν μέτρο και επίπεδα αντίδρασης, στοιχεία που δεν μπορούν να παραβλέπονται από τους ειδικούς.

Τα επεισόδια του Έβρου, ευθεία απειλή στην κυριαρχία της χώρας, αυτονόητα οδήγησαν σε άμεση λελογισμένη αντίδραση σε όλα τα επίπεδα πολιτικής, άμυνας και διπλωματίας, με πολύ θετικό αποτέλεσμα για τα συμφέροντά και τον ρόλο της χώρας μας στην Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η εμπειρία αυτή σηματοδοτεί με απόλυτη ακρίβεια την πορεία και τους ελιγμούς της πολιτικής μας ώστε να επιτυγχάνονται οι στόχοι μας. 

Η Τουρκία υπό τον Ερντογάν προκαλεί τους πάντες επειδή οι πολιτικές επιλογές του Προέδρου της την απομονώνουν. Η γειτονική μας χώρα αισθάνεται ότι χάνει ρόλο και το έδαφος κάτω από τα πόδια της. Η Άγκυρα διαχρονικά θεωρεί ότι η Ελλάδα επιδιώκει να την απομονώσει και να την εκθέσει με κάθε ευκαιρία. Ο τρόπος σκέψης του γείτονά μας είναι διαφορετικός από τον δικό μας, αλλά αν δεν κατανοήσουμε αμοιβαίως τις απόψεις και τα συμφέροντά μας, θα διατηρούμε την ένταση στην περιοχή μας.

Ο Τούρκος Πρόεδρος, ιδεολογικός αντίπαλος των κεμαλιστών, προσπάθησε να αλλάξει τους συσχετισμούς πολιτικών-στρατιωτικών στη χώρα του. Αναγκάσθηκε να αγκαλιάσει θερμά και να δώσει ξανά ρόλο στις ένοπλες Δυνάμεις επειδή πολιτικά αντιλήφθηκε πόσο επικίνδυνη είναι η προσπάθεια να "σπάσεις" το γόητρο του τουρκικού στρατού που έχει μεγάλη εκτίμηση στην τουρκική κοινωνία και αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της χώρας.

Οι επιλογές της Τουρκικής ηγεσίας οδήγησαν την χώρα σε αντιπαράθεση με την ΕΕ, τους γείτονές της, το Ισραήλ, την Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Κύπρο, την Ελλάδα, τις ΗΠΑ και σε "φιλικό ανταγωνισμό" με Ρωσία, Ιράν. Ακόμη και το Κατάρ που έχει συνδεθεί στενά με τον Πρόεδρο Ερντογάν αναγκάζεται να "πληρώνει" αδρά τη συμμαχία του με την Τουρκία.

Πολιτικά χειρότερη είναι η σχέση που έχει επιβάλλει η Τουρκία στη Λιβύη την οποία καταδυναστεύει ξεδιάντροπα  και εξωθεί τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Τρίπολης στη διεθνή παρανομία. Προφανώς η τουρκική μεθόδευση επιδιώκει γενική ανατροπή δεδομένων, διάλυση συμμαχιών, διατήρηση ανταγωνισμών μεταξύ χωρών του Κόλπου, με μοναδικό στόχο την ενίσχυση του ρόλου της Άγκυρας στην περιοχή.

Παρά την αποσταθεροποιητική συμπεριφορά της Άγκυρας, που συνηθίζει να διαμαρτύρεται για διεθνή αποκλεισμό της, αρκετοί σύμμαχοι, εταίροι αλλά και φίλοι συνεχίζουν να θεωρούν ότι η Τουρκία, ακόμη και με αυτή την επικίνδυνη συμπεριφορά, που δυναμιτίζει την Ευρωπαϊκή και ΝΑΤΟϊκή στρατηγική, δεν μπορεί να παραλείπεται από τις εξελίξεις επειδή έχει δικαιώματα στην Ανατολική Μεσόγειο, σημαντική στρατηγική θέση και παίζει ρόλο (;) στην αναστολή μεταναστευτικών και προσφυγικών ρευμάτων. Αυτή η διαπίστωση συγκρατείται και οι αναλυτές, ακαδημαϊκοί και όσοι εκτίθενται στον δημόσιο διάλογο οφείλουν να προσαρμόζουν τις τοποθετήσεις τους στην κοινή εθνική επιδίωξη αποφεύγοντας υψηλές κορώνες που δεν προσφέρουν στην πολιτική συζήτηση και την ενημέρωση της κοινωνίας, η οποία στην πλειοψηφία της δεν έχει εξειδικευμένη γνώση των απαιτήσεων της Εξωτερικής πολιτικής.

Η Τουρκία γνωρίζει πολύ καλά τα όριά της και δεν θα προχωρήσει σε θερμή αντιπαράθεση με την Ελλάδα. Έχει καταλάβει ότι μαξιμαλιστικά αγγίζει επικίνδυνα νεύρα του συμφωνημένου πλαισίου και όπως συνηθίζει θα κάνει αναστροφή ώστε ως κεντρομόλος συνισταμένη και όχι περιθωριακή δύναμη να εισπράξει όσα διεκδικεί.

Ο τρόπος, οι μεθοδεύσεις και οι ακραίες προκλήσεις της Άγκυρας διεθνώς καταδικάζονται αλλά αυτό το αντέχει διότι γνωρίζει καλά ότι, ενώ διαφοροποιούμεθα πολιτικά και πολιτισμικά, στην διεκδίκηση των εθνικών συμφερόντων ανταγωνιζόμαστε και δεν αμιλλόμαστε.

Η ανάγκη προσαρμογής στις απαιτήσεις του 21ου αιώνα επιβάλλει στο εσωτερικό της χώρας αλλά και στην ευρύτερη γειτονιά μας να ελέγξουμε το λεκτικό μας, να διερευνήσουμε προοπτικές πριν επιλέξουμε το Διεθνές Δικαστήριο, να αφιππεύσουμε καλάμων.