Αναζητώντας νέα «όπλα» στον υβριδικό πόλεμο με την Τουρκία

Εγκλωβισμένοι καθώς είμαστε μέσα σε ελλείμματα και παθογένειες ημεδαπής προέλευσης, έχουμε πια «μάθει» να «αντιμετωπίζουμε» τις τουρκικές απειλές με όρους… μανιχαϊστικούς, αναζητώντας το δέον γενέσθαι μεταξύ «άκρων». Κατευνασμός ή στρατιωτική κλιμάκωση; Υποχωρητικότητα ή επιθετικότητα; Κουμπαριές ή πολεμικού τύπου ανακοινώσεις; Πάνω σε αυτά τα διλήμματα δείχνει παλαιόθεν να κινείται η ελληνική στάση απέναντι στην Τουρκία.

Επειδή όμως ο «πόλεμος» πια είναι υβριδικός και οι εξ ανατολών προκλήσεις πολυσύνθετες, μήπως θα έπρεπε ως χώρα να δούμε και πέρα από το δίπολο κατευνασμός-στρατιωτική κλιμάκωση; Το ότι η επιλογή του μονόπαντου κατευνασμού έχει εκ του αποτελέσματος αποτύχει είναι πια σαφές από τη στιγμή που ο γείτονας δεν κατευνάζεται.  

Το ότι ως πειθήνιος σύμμαχος της Δύσης ενίοτε καταλήγουμε να μας «αδειάζουν» οι ίδιοι μας οι σύμμαχοι με όρους «ίσων αποστάσεων» είναι επίσης σαφές. Και η Τουρκία άλλωστε «σύμμαχός» μας δεν είναι στο ΝΑΤΟ; Το εάν έχουμε ως χώρα μεσομακροπρόθεσμη στρατηγική και όραμα για την Ελλάδα και την ελληνική γειτονιά μέσα σε ένα κόσμο που αλλάζει, αυτό ας το απαντήσουν άλλοι αρμοδιότεροι. Ο γράφων πάντως το αναζητεί. Η στρατιωτική αποφασιστικότητα, από την άλλη, θα έπρεπε να θεωρείται δεδομένη και εκ των ων ουκ άνευ, όπως άλλωστε και η εξοπλιστική επάρκεια. Ακόμη και αυτά, ωστόσο, δεν μπορούν να ανατρέψουν δεδομένα όπως είναι η στρατιωτική υπεροπλία της Τουρκίας ή τα ύπουλα υβριδικά «παιχνίδια πολέμου» των γειτόνων.

Το ζήτημα δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι μόνο τα ποια θα ήταν η έκβαση μιας επαπειλούμενης ελληνοτουρκικής πολεμικής σύρραξης. Ο κίνδυνος να χάσουμε (κυριαρχικά δικαιώματα κ.ά.) χωρίς να πέσει ούτε μια «τουφεκιά» θα πρέπει επίσης να ληφθεί σοβαρά υπόψη.

Ο πόλεμος άλλωστε πλέον είναι υβριδικός. Διεξάγεται με tweets, likes και «ερασιτεχνικά» βίντεο. Με μίντια, λόμπι και think-tanks. Με ακαδημαϊκά papers και πληρωμένα δημοσιεύματα. Με εκπροσώπους (proxies, άτυπους ambassadors), αμάχους (μετανάστες) και σεισμογραφικά ή γεωτρύπανα στη θέση των παλαιών κανονιοφόρων που φυσικά εξακολουθούν να υπάρχουν και να εξοπλίζονται.

«Η Ελλάδα μπορεί να ζει μέσα στον ονειρικό κόσμο του ελληνικού παρελθόντος και να φτιάχνει ατελείωτες φαντασιώσεις. Δεν μπορεί όμως να τα επιβάλλει αυτά πάνω στην κυριαρχία και στα συμφέροντα της Τουρκίας σε Αιγαίο, Μεσόγειο, Μαύρη Θάλασσα. Οι Έλληνες πρέπει να μάθουν ποια είναι η θέση τους», γράφει σε σχετικά πρόσφατο άρθρο του, του περασμένου Απριλίου, ο απόστρατος Τούρκος ναύαρχος και εμπνευστής/εκφραστής της «Γαλάζιας Πατρίδας» Τζεμ Γκιουρντενίζ, αποτυπώνοντας έτσι και τη διάθεση με την οποία επιλέγει να αντιμετωπίζει την Ελλάδα το τουρκικό στρατιωτικό κατεστημένο (όχι μόνο των καλούμενων Ευρασιανιστών στους οποίους ανήκει ο Γκιουρντενίζ αλλά και των δυτικόστροφων Κεμαλιστών).

Και επειδή ο πόλεμος είναι πια υβριδικός, μήπως θα έπρεπε και η Ελλάδα να αρχίσει να επενδύει περισσότερο σε... σοβαρή ενυπόστατη προπαγάνδα με εξωστρεφή διεθνή προσανατολισμό. Δεν γίνεται οι Τούρκοι να διαθέτουν πλήρως ανεπτυγμένα αγγλόφωνα ΜΜΕ (κρατικά και μη) και η Ελλάδα να μην διαθέτει ούτε ένα. Δεν γίνεται οι Τούρκοι να αλωνίζουν την υφήλιο με think-tanks, οργανώσεις αρωγής, αγγλόφωνα papers, πληρωμένα ή μιλημένα δημοσιεύματα, λόμπι κ.ά. και εμείς απλώς να αναπαράγουμε ανακοινώσεις περί προκλητικότητας νομίζοντας ότι έτσι είμαστε καλυμμένοι ή να βασιζόμαστε στην οικειοθελή προσφορά μεμονωμένων ιδιωτών και σε σποραδικά δημοσιεύματα.

Δεν γίνεται η Τουρκία να βομβαρδίζει την υφήλιο με «ιστορικές» τηλεοπτικές σειρές προπαγανδίζοντας έναν δικό της νέο-οθωμανικό ιστορικό αναθεωρητισμό και η ελληνική πλευρά από την άλλη να έχει να αντιτάξει μόνο ένα «Κόκκινο Ποτάμι».

Καλή και χρυσή η προσέλκυση τουριστών και επενδύσεων. Έρχονται όμως από έξω, και ό,τι έρχεται από έξω δεν εξαρτάται από εμάς αλλά από τους «έξω». Μήπως θα έπρεπε να δούμε παράλληλα και το τι μπορεί να προέλθει από μέσα. Τα παραγωγικό μοντέλο, άλλωστε, δεν είναι απαραίτητο να περιορίζεται σε εμπορεύσιμα προϊόντα με άμεσες υλικές απολαβές. Υπάρχουν έργα που δεν χρειάζονται βαριές βιομηχανίες για να παραχθούν. Χρειάζονται όμως μυαλά με όρεξη και όραμα. Και φυσικά πολιτική βούληση... ει δυνατόν υπερκομματική.