Ο ηγέτης της πιο ισχυρής χώρας στον κόσμο ενεργεί σαν τον Βελόπουλο

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Μεγάλη Βρετανία και η Βραζιλία έχουν δύο κοινά σημεία στην παρούσα φάση. Πολλά θύματα από την πανδημία και λαϊκιστές προκλητικούς ηγέτες. Για να είμαστε δίκαιοι, ο Βρετανός πρωθυπουργός είναι, ως Ευρωπαίος (όσο είναι τέλος πάντων) και Βρετανός, πιο συγκρατημένος από τους άλλους δύο που έχουν σπάσει κάθε ρεκόρ γελοιότητας και ανορθολογισμού. Ο λαϊκισμός και των τριών συνδέεται άμεσα με τη συνειδητή άρνηση λήψης μέτρων για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης της πανδημίας. Με το πάση θυσία -κυριολεκτικά- πρόταγμα της οικονομίας έναντι της ανθρώπινης ζωής, τη συνειδητή προσπάθεια υποβάθμισης του κινδύνου από τον κορονοϊό, με την αποδοχή από μέρους τους ποικίλων θεωριών συνωμοσίας.

Ο ηγέτης της πιο ισχυρής χώρας στον κόσμο ενεργεί σαν τον κ. Βελόπουλο, άλλοτε αποκαλύπτοντας την προέλευση του ιού σε πείσμα των ανακοινώσεων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και της απελπισίας της επιστημονικής κοινότητας (κίτρινος ιός, κινέζικος ιός που παρασκευάστηκε σε εργαστήρια), και άλλοτε πλασάροντας θαυματουργά ανώδυνα φάρμακα. Είναι η κλασική περίπτωση όπου ο ελιτίστικος λαϊκισμός των πολύ επάνω συναντιέται με τον λαϊκισμό των πολύ κάτω. Οι πολύ επάνω συνειδητά εξαπατούν και οι πολύ κάτω ασμένως εξαπατώνται, έχοντας αναπτύξει ανοσία στον ορθολογισμό και ακατάσχετη ροπή προς τις θεωρίες συνωμοσίας.

Γι’ αυτό τόσο ο Τραμπ όσο και ο Μπολονσάρο, παρά το πλήγμα που υπέστησαν, βλέπουν τη δημοφιλία τους να παραμένει σχετικά υψηλή σε πολίτες που συνδυάζουν χαμηλό εισόδημα με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο. Το γεγονός ότι οι Αφροαμερικανοί έχουν πολύ μεγαλύτερο ποσοστό θυμάτων από τους λευκούς στις ΗΠΑ, ενώ ο κορονοϊός άρχισε να θερίζει στις φαβέλες του Σάο Πάολο, πιθανότατα θα διαφοροποιήσει τα πράγματα, γιατί η πραγματικότητα θα αποδειχθεί πιο πεισματάρα από τις σοφιστείες και παραδοξολογίες των δύο προέδρων. Δεν είναι όλες οι ελίτ ανεύθυνες (χαρακτηριστικό θετικό παράδειγμα και στην υγειονομική και στην οικονομική διάσταση της κρίσης η Ανγκελα Μέρκελ), ούτε όλα τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα παραδομένα στον λαϊκισμό και στις θεωρίες συνωμοσίας. Σημαντικό ρόλο στην υπόθεση αυτή παίζει το πολιτισμικό και μορφωτικό επίπεδο.

Σε χώρες με ισχυρό σύστημα δημόσιας Παιδείας, πολιτιστική παράδοση, σταθερή δημοκρατία και υψηλά ηθικά μέτρα, ο λαϊκισμός δεν βρίσκει εύφορο έδαφος ή κάποια στιγμή προσκρούει σε κάποιο από τα παραπάνω εμπόδια. Ο Μπόρις Τζόνσον, για παράδειγμα, ενώ οι επιδόσεις του απέναντι στην πανδημία είναι από τις χειρότερες, είδε τελικά τη δημοτικότητά του να καταρρέει όταν κάλυψε τον σύμβουλό του Ντόμινικ Κάμινγκς, ο οποίος παραβίασε τους όρους της καραντίνας που ισχύουν για τους υπόλοιπους συμπολίτες του. Προσέκρουσε στην ηθική διάσταση της πολιτικής. Γενικότερα στις χώρες της ΕΕ πρέπει να σημειωθεί ότι μέχρι στιγμής, και παρά την έξαρση το αμέσως προηγούμενο διάστημα ενός αντιπροσφυγικού και αντιμεταναστευτικού κλίματος, δεν έγινε σύνδεση της πανδημίας με τους πρόσφυγες και μετανάστες.

Οι προσπάθειες ακραίων κύκλων να συσχετίσουν την επέκταση του ιού με τα κύματα προσφύγων και μεταναστών έπεσαν μέχρι στιγμής στο κενό. Ο κοινός κίνδυνος και φόβος ύψωσε ένα σιωπηλό δίκτυ προστασίας. Το τι θα γίνει αύριο, αν και εφόσον ο φόβος από την πανδημία υποχωρήσει, είναι άγνωστο. Ο ιός του ρατσισμού και της ξενοφοβίας δυστυχώς έχει αποδειχθεί εξαιρετικά ανθεκτικός και εμβόλιο δεν υπάρχει για την αντιμετώπισή του.