Το νερό, η ιδιωτικοποίησή του και το... 10% του Στίγκλιτς

Οι συμβάσεις παραχώρησης στον τοµέα του ύδατος απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή λόγω της σηµασίας του ύδατος ως δηµόσιου αγαθού µε θεµελιώδη αξία για όλους τους πολίτες της ΕΕ. Οι ιδιαιτερότητες των εν λόγω ρυθµίσεων δικαιολογούν να υπάρξει αποκλεισµός του τοµέα του ύδατος από το πεδίο εφαρµογής της παρούσας Οδηγίας (Από την αιτιολογική έκθεση της Οδηγίας 2014/23, µε θέµα την ανάθεση συµβάσεων παραχώρησης σε οικονοµικούς φορείς, ιδιωτικούς και µη). Στην ίδια έκθεση τονίζεται ότι για όλους τους άλλους τοµείς, πλην των εξαιρουµένων, «ιδιαίτερη σηµασία πρέπει να δοθεί στη βελτίωση των ευκαιριών πρόσβασης των Μικροµεσαίων Επιχειρήσεων (ΜΜΕ) σε όλο το φάσµα των αγορών των παραχωρήσεων της Ενωσης».

Το πόσιµο νερό δεν θα ιδιωτικοποιηθεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση, διαβεβαίωσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τον Ιούνιο του 2013, ο επίτροπος αρµόδιος για θέµατα εσωτερικής αγοράς, Μισέλ Μπαρνιέ, εισακούγοντας µια πρωτοβουλία πολιτών που συγκέντρωσε ευρεία υποστήριξη. Η Right2Water, µια Μη Κυβερνητική Οργάνωση που πασχίζει η πρόσβαση στο πόσιµο νερό και στα δίκτυα αποχέτευσης να αναγνωριστεί ως ανθρώπινο δικαίωµα, συγκέντρωσε 1,5 εκατ. υπογραφές, αξιώνοντας από την ΕΕ να µην προχωρήσει στην ιδιωτικοποίηση των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης, όπως φέρεται να σχεδίαζε «µυστικά», σύµφωνα µε δηµοσιεύµατα.

Το θέµα είχε προκαλέσει κατακραυγή στη Γερµανία, και όχι µόνο. Η ιδιωτικοποίηση του πόσιµου νερού «δεν ήταν ποτέ στις προθέσεις (της ΕΕ), δεν υπήρξε ποτέ πραγµατικότητα» επέµεινε ο Γάλλος επίτροπος, αν και οι προθέσεις του κατά την περίοδο επεξεργασίας της Οδηγίας ήταν διαφορετικές. Και πράγµατι έτσι έγινε και το νερό εξαιρέθηκε ύστερα από επίπονες διαβουλεύσεις.

Εχοντας υπόψη τα προαναφερθέντα, η εµµονή µε θέµα την ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών παροχής πόσιµου νερού εύλογα προβληµατίζει, όταν γνωρίζουµε την πίεση που ασκούν πολλές διεθνείς εταιρείες για εµπλοκή τους στην εν λόγω δραστηριότητα. Στο θέµα της ιδιωτικοποίησης δηµόσιων αγαθών της µορφής αυτής αναφέρθηκε πολύ παλαιότερα και ο νοµπελίστας οικονοµολόγος Τζ. Στίγκλιτς, ο οποίος τόνισε: «Οι εθνικοί ηγέτες πανευτυχείς ξεπουλούν τις εταιρείες παροχής ηλεκτρικού ρεύµατος και ύδατος... Θα µπορούσες να δεις πώς ανοίγουν τα µάτια τους, µε την προσδοκία της µίζας του 10% που θα καταβληθεί σε λογαριασµό τους σε µια τράπεζα της Ελβετίας», απλώς και µόνο γιατί οδήγησαν στην απαξίωση της εθνικής περιουσίας ή ακριβέστερα, όπως χαρακτηριστικά σηµειώνει, «επειδή ξύρισαν κάτι δισ. από την τιµή πώλησης εθνικών περιουσιακών στοιχειών...». 

Αυτό το αποκαλεί ο Στίγκλιτς, στο πλαίσιο ενός λογοπαιγνίου, όχι ιδιωτικοποίηση, αλλά «δωροδοποίηση» («Briberization», κατά τον όρο που χρησιµοποίησε). Το ερώτηµα που εύλογα προκύπτει είναι το εξής: Ποιους κανόνες ακολουθεί η ιδιωτικοποίηση του νερού στην Ελλάδα και τι εύλογες σκοπιµότητες κρύβει αυτή η τάση, όταν διάφορες χώρες (π.χ. Γαλλία και Γερµανία) προχώρησαν σε δηµοτικοποιήσεις και πάλι των εταιρειών ύδρευσης;