Πόσες ομάδες μπορεί να αντέξει το ελληνικό πρωτάθλημα;

Ολοι συζητούν σήμερα στο ελληνικό ποδόσφαιρο για την αναδιοργάνωση των κατηγοριών και εκφράζουν την άποψή τους αν οι ομάδες στην πρώτη κατηγορία πρέπει να παραμείνουν 14 ή να γίνουν 16, ακόμη και 18, με διάφορα επιχειρήματα. Κανείς όμως δεν υπολογίζει πόσες ομάδες μπορεί να αντέξει η χώρα για ένα σωστό πρωτάθλημα, με βάση τον πληθυσμό και την οικονομία της. 

Ενα δεύτερο ζήτημα, με αφορμή τις δίκες που διεξάγονται αυτές τις ημέρες, είναι η διαφθορά. Το ελληνικό ποδόσφαιρο έφτασε στο χειρότερο σημείο με αποτέλεσμα την επιτήρηση από την ΟΥΕΦΑ, την απομάκρυνση πολλών διαιτητών, τη χρήση ξένων διαιτητών και τη μόνιμη απειλή αποβολής από τους κόλπους του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου. Όλα αυτά όμως είναι επακόλουθα της ύπαρξης, ακόμη και της επί τούτου δημιουργίας, αδύναμων ομάδων οι οποίες υπάρχουν όταν ένα πρωτάθλημα έχει περισσότερες ομάδες από όσες μπορεί να σηκώσει.  

Το ποδόσφαιρο χρειάζεται δύο πράγματα, ποδοσφαιριστές και θεατές. Και βέβαια χρήματα. Οι πρώτοι δημιουργούν το θέαμα και οι δεύτεροι το απολαμβάνουν φέρνοντας τα χρήματα. Οσο πιό μεγάλος είναι ο πληθυσμός μιας χώρας τόσο περισσότεροι (κατ’ αρχήν) ποδοσφαιριστές παράγονται, τόσο περισσότεροι θεατές ενδιαφέρονται, πληρώνουν εισιτήρια, βλέπουν αγώνες στην TV, καταναλώνουν προϊόντα των ομάδων. Όσο πιο ισχυρή είναι η οικονομία τόσο πιο ακριβά εισιτήρια και διαρκείας πληρώνουν οι θεατές, περισσότερες εταιρίες ενδιαφέρονται για διαφημίσεις, χορηγίες κλπ, κι έτσι περισσότερα χρήματα τροφοδοτούν το άθλημα. Όλα αυτά αναλογούν στις ομάδες. Όταν μοιράζονται σε πολλές το επίπεδο πέφτει και όταν μοιράζονται σε λιγότερες ανεβαίνει.  

Βέβαια η μοιρασιά δεν είναι η ίδια για όλους. Οι μεγάλες ομάδες έχουν τη μερίδα του λέοντος και τη δικη τους δυναμική. Ωστόσο, αν θέλουμε να αξιολογήσουμε τη συνολική δυναμική του πρωταθλήματος θα δούμε ότι αυτή έχει σχέση με τη δυναμική όλων των ομάδων η οποία με τη σειρά της εξαρτάται από τον πληθυσμό και την οικονομική δύναμη της χώρας.  Αρα, όσο περισσότερες ομάδες πρώτης κατηγορίας έχει το πρωτάθλημα μιας χώρας και καθώς σ’ αυτές μοιράζεται το ανθρώπινο και οικονομικό δυναμικό της, τόσο πιο αδύναμες είναι αυτές.

Αρα πέφτει το επίπεδο, πέφτει το θέαμα, λιγοστεύει το ενδιαφέρον, λιγοστεύουν οι εισπράξεις από κάθε πηγή, δεν γίνονται επενδύσεις, δεν λειτουργούν σωστές ακαδημίες, δεν παράγονται νέοι παίκτες δεν αγοράζονται ποιοτικοί από το εξωτερικό κ.ο.κ. Μπαίνουμε σε ένα φαύλο κύκλο. Από τον οποίο ξεπηδά το μεγαλύτερο κακό. Η διαφθορά…  Επομένως το ερώτημα είναι: Πόσες καλές ομάδες μπορεί να αντέξει η Ελλάδα, με βάση τον πληθυσμό και την οικονομία της, ώστε να έχει ένα ποιοτικό και ανταγωνιστικό και κυρίως καθαρό προϊόν-Πρωτάθλημα;  Με δυνατές ομάδες, καλό θέαμα, επιτυχίες στην Ευρώπη και προϋποθέσεις απομάκρυνσης της διαφθοράς; 

Τι συμβαίνει σε όλη την Ευρώπη 

Στον παρακάτω βασικό ΠΙΝΑΚΑ 1, βλέπουμε στην 1η στήλη τις ευρωπαϊκές χώρες οι οποίες είναι στη σειρά με βάση τον πληθυσμό τους. Στη 2η στήλη οι ομάδες που έχουν στην πρώτη κατηγορία ποδοσφαίρου, στην 3η στήλη ο πληθυσμός της κάθε χώρας, στην 4η ο Πληθυσμιακός Συντελεστής, δηλαδή σε πόσα εκατομμύρια ανθρώπων αντιστοιχεί μια ομάδα. Στη συνέχεια το ΑΕΠ της χώρας για να ακολουθήσει ο Οικονομικός Συντελεστής, δηλαδή  πόσα δις ΑΕΠ αντιστοιχούν σε μια ομάδα πρώτης κατηγορίας. Μετά είναι το Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ της κάθε χώρας που δείχνει την γενική ευμάρεια του πληθυσμού. Ακολουθούν, στις δύο τελευταίες στήλες, οι βαθμολογίες των χωρών στην ΟΥΕΦΑ και οι θέσεις τους στα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα.  

Για την καλύτερη ανάγνωση του πίνακα, οι χώρες οι οποίες έχουν τις υψηλότερες επιδόσεις σε κάθε στήλη, έχουν βαφεί με τα χρώματα μπλέ, ραφ και σχελ. 

Εκτιμήσεις:  Βλέπουμε αμέσως ότι σε όλα σχεδόν τα δεδομένα προηγούνται οι μεγάλες χώρες, εκείνες δηλαδή που έχουν τον μεγαλύτερο πληθυσμό και το μεγαλύτερο ΑΕΠ. Εκτός από λίγες εξαιρέσεις. Είναι λογικό διότι άλλο είναι να τροφοδοτούν τα 83 εκατ κατοίκων της Γερμανίας, με 4,17 τρις $ ΑΕΠ και 50 χιλ Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ τις 18 ομάδες της και άλλο τα 11 εκατ. των Ελλήνων με 300 δις ΑΕΠ (προ κρίσης) και 27 χιλ Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ, επίσης 18 ομάδες. Απολύτως αναλογικά βέβαια θα έπρεπε να έχουμε τέσσερις ομάδες. Αυτό φυσικά δεν γίνεται, αλλά δεν γίνεται να έχουμε και 18 ομάδες. Τουλάχιστον πρέπει να πάμε στο κάτω άκρο της κλίμακας των ομάδων όλων των χωρών, το οποίο είναι οι 10 ή 12 ομάδες. 

Παρατήρηση: Ο μόνος δείκτης που δεν συμβαδίζει με τη βαθμολογία των χωρών στην ΟΥΕΦΑ είναι το Κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Φαίνεται καθαρά εδώ ότι μικρές πληθυσμιακά χώρας με πολύ υψηλό Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ όπως η Νορβηγία, η Ελβετία και η Δανία είναι πίσω, πιθανότατα διότι δεν είναι τόσο μεγάλο το ενδιαφέρον των πολιτών για το ποδόσφαιρο. Ο δείκτης όμως αυτός ερμηνεύει την ψηλή θέση της Ολλανδίας, του Βελγίου και τη σφήνα της μικρής Κύπρου. 

Στην ουσία ο πίνακας χωρίζει τον ποδοσφαιρικό κόσμο της Ευρώπης σε δύο κατηγορίες. Στην 1η ανήκουν όλες οι μεγάλες πληθυσμιακά χώρες, εκτός από την Ουκρανία και την Τουρκία. Στη 2η (εντός του πλαισίου) αυτές οι δύο και όλες οι υπόλοιπες.  Θα μας απασχολήσει περισσότερο στη συνέχεια αυτή η κατηγορία όπου συμπεριλαμβάνονται οι χώρες με πληθυσμό σαν την Ελλάδα και βαθμολογία ανταγωνιστική.

Τα βασικά δεδομένα του πίνακα απεικονίζονται στα παρακάτω γραφήματα, από τα οποία προκύπτουν πολύ χρήσιμες εκτιμήσεις: 

Παρατήρηση: Στα γραφήματα 2 και 3 δίνουμε στην Ελλάδα πέντε διαφορετικά μεγέθη, ανάλογα με πρωταθλήματα 10, 12, 14, 16, 18 ομάδων για να δούμε σε ποια θέση θα ήταν κάθε φορά. 

Εκτιμήσεις: Βλέπουμε στα γραφήματα 2 & 3 την ταύτιση των χωρών με τον μεγαλύτερο, πληθυσμό και το μεγαλύτερο ΑΕΠ, με τις υψηλές θέσεις στην βαθμολογία της ΟΥΕΦΑ και τον αριθμό ομάδων στα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα. 

Το ΓΡΑΦΗΜΑ 4 είναι η μίξη των προηγούμενων διαγραμμάτων 2 και 3 και είναι το πιο χρήσιμο.  Σ’ αυτό, η κατάταξη των χωρών στην εικόνα γίνεται με βάση τη θέση τους στη βαθμολογία της ΟΥΕΦΑ, από αριστερά, ενώ το ύψος της μπάρας της κάθε μίας, δείχνει πόσα εκατομμύρια κατοίκων αντιστοιχούν σε μια ομάδα πρώτης κατηγορίας.  Βλέπουμε τις χώρες με τους καλύτερους Πληθυσμιακούς και Οικονομικούς Συντελεστές να έχουν τις υψηλότερες θέσεις στη βαθμολογία της ΟΥΕΦΑ. Βλέπουμε όμως και κάποιες εξαιρέσεις.

Η Πορτογαλία η οποία με 10 εκατομμύρια κατοίκους και 18 ομάδες, ενώ έχει μικρό συντελεστή κατοίκων / ομάδα, είναι πολύ μπροστά στη βαθμολογία. Η εξήγηση είναι απλή. Το 30% των παικτών στο Πορτογαλικό πρωτάθλημα είναι Βραζιλιάνοι. Είναι δηλαδή στην ουσία ένα Πορτογαλο-βραζιλιάνικο πρωτάθλημα, εξ’ ου και οι μεγάλες επιτυχίες. Πιο ψηλά, ανάλογα με την αντικειμενική δυναμική των ομάδων τους, είναι το Βέλγιο και η Ολλανδία. Πιθανότατα λόγω οικονομικής δύναμης, διεθνοποίησης και αξιοποίησης ταλέντων από τις πρώην αποικίες τους.  

Πιο ψηλά, αναλογικά με το ελάχιστο μέγεθός της είναι και η Κύπρος των μόλις 500 χιλ κατοίκων, οι οποίοι συντηρούν 14 ομάδες. Όταν για παράδειγμα στη Γερμανία 4,5 εκατομμύρια κατοίκων αναλογούν σε μια ομάδα και όταν ακόμη και στην Ελλάδα αναλογούν 770 χιλιάδες. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το 76% των παικτών στην Κύπρο είναι ξένοι. Στην ουσία δηλαδή έχουμε ένα τουρνουά. Οφείλεται όμως και στην πολύ πιο εύρωστη οικονομία της και το υψηλό Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ των κατοίκων της, που μπορούν να συντηρήσουν κάτι τέτοιο. 

Από την άλλη μεριά, βλέπουμε την Ουκρανία, μεγάλη και πολυπληθή χώρα, η οποία ενώ έχει ψηλό συντελεστή είναι πίσω αναλογικά στη βαθμολογία ενώ το ίδιο σχεδόν συμβαίνει με την Πολωνία. Δεν είναι τυχαίο ότι οι δύο αυτές χώρες έχουν μικρό κατά κεφαλήν ΑΕΠ και χαμηλό ποσοστό ξένων παικτών στα πρωταθλήματά τους, καθώς επίσης τροφοδοτούν τα άλλα πρωταθλήματα με πολλά ταλέντα. Πίσω αναλογικά με τη δυναμική των ομάδων της είναι και η Τουρκία. 

Η Ελλάδα και ο ανταγωνισμός με παρόμοιες χώρες 

Ας δούμε όμως πώς λειτουργούν οι χώρες οι οποίες είναι παρόμοιες με την Ελλάδα σε πληθυσμό και την ανταγωνίζονται στη βαθμολογία της ΟΥΕΦΑ. 

Η κατάταξη είναι με βάση τη βαθμολογία της ΟΥΕΦΑ από αριστερά, ενώ το ύψος της μπάρας δείχνει τη δυναμική που έχουν οι ομάδες της κάθε χώρας αν διαιρέσουμε τον πληθυσμό τους δια των ομάδων της πρώτης κατηγορίας. Στην Ελλάδα δίνουμε πάλι πέντε διαφορετικές μπάρες, η κάθε μία από τις οποίες απεικονίζει τη δύναμη των ομάδων μας ανάλογα με τον αριθμό τους στο πρωτάθλημα της 1ης κατηγορίας.  

Εκτιμήσεις: Εδώ βλέπουμε καθαρά ότι η Ελλάδα με τις 14 ομάδες (χρώμα ραφ) είναι σε μια θέση σωστή σε σχέση με τη δυναμική του πληθυσμού της και σε σύγκριση με τους ανταγωνιστές της. Με τις 10 η τις 12 όμως (σκούρο μπλε) είναι σε καλύτερη θέση για να επιτεθεί στις 4 προηγούμενες χώρες, Αυστρία, Δανία, Σκωτία, Τσεχία και Κύπρος οι οποίες έχουν πρωταθλήματα με 12-14-12-16-12 ομάδες αντίστοιχα, ενώ, αν τις κάνει 16 ή 18 (χρώμα σχελ) θα είναι δυσχερή θέση ώστε να της επιτεθούν από τα νώτα Ελβετία, Σερβία, Κροατία, Σουηδία και Ισραήλ με 10-16-10-14-12 ομάδες αντίστοιχα.  

Τελικό Συμπέρασμα 

Από όλους τους συντελεστές της Μελέτης, ήτοι τη δυναμική την οποία μπορεί να προσδώσει στις ομάδες μιας χώρας  ο πληθυσμός, το ΑΕΠ και το Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ της, και από όλες τις μετρήσεις και τις συγκρίσεις και όπως μας έδειξαν καθαρά τα διαγράμματα, προκύπτει ότι: 

1. Προκειμένου το ελληνικό πρωτάθλημα να γίνει ποιοτικό, ανταγωνιστικό και, ως εκ τούτου και πιο τίμιο και καθαρό, χωρίς διαφθορά και παράγκες  
2. Προκειμένου οι ομάδες μας να είναι ισχυρές και να σημειώνουν επιτυχίες στην Ευρώπη και να αυξάνουν τις θέσεις συμμετοχής τους στα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα και  
3. Με βάση τις οικονομικές και πληθυσμιακές δυνατότητες της χώρας μας: 

Στο πρωτάθλημα της πρώτης κατηγορίας πρέπει να  συμμετέχουν 10 ή το πολύ 12 ομάδες.