Κοινωνιολογία: Αχρείαστη ή επικίνδυνη;

Με αφορμή την απένταξη της Κοινωνιολογίας από τη Μέση Εκπαίδευση, πέρα από τις έντονες διαµαρτυρίες των κοινωνιολόγων, διαµορφώθηκε εκ των πραγµάτων ένα πλαίσιο δηµόσιας συζήτησης για τη χρησιµότητα ή όχι, για την επικινδυνότητα ή όχι της Κοινωνιολογίας. Βεβαίως η Κοινωνιολογία ως κλάδος δεν υφίσταται από µόνη της, αντίθετα ανήκει στις κοινωνικές επιστήµες εν γένει. Αλλά ποιες είναι οι κοινωνικές επιστήµες; Ιδού το ερώτηµα, που εγείρει άλλα θεµελιώδη επιστηµολογικά ερωτήµατα, τα οποία αφορούν στις ταξινοµήσεις, οι οποίες µε τη σειρά τους ούτε ουδέτερες είναι ούτε άµοιρες ιδεολογικής και πολιτικής διάστασης.

Πρώτα απ’ όλα, οι ίδιες οι ανθρωπιστικές επιστήµες µπορεί να µην είναι κοινωνικές; Αλλά και οι ίδιες οι φυσικές ή «θετικές» επιστήµες µπορεί να µην είναι κοινωνικές; Να υπάρχουν δηλαδή και να λειτουργούν σε κοινωνικό, δηλαδή σε ιστορικό και πολιτικό, κενό; Αν η απάντηση σε αυτά τα ερωτήµατα είναι αρνητική, τότε εξ ορισµού αναδεικνύεται η σηµασία και η αξία της έρευνας και της µελέτης των κοινωνικών δοµών, σχέσεων και µετασχηµατισµών, στο πλαίσιο των οποίων γεννιούνται και εξελίσσονται άπασες οι επιστήµες. Ας µείνουµε, ωστόσο, στην πλέον εµφανώς κοινωνική επιστήµη, η οποία θεωρείται και «µητέρα» αυτών των επιστηµών, στην Ιστορία.

Υπάρχει καµιά αµφιβολία για τη χρησιµότητά της; Υπάρχουν διαφωνίες για τον ιδεολογικό προσανατολισµό της, για τις σχολές σκέψης, για τα θεωρητικά υποδείγµατα, θέµατα που άπτονται της πολιτικής διάστασης, ιδιαίτερα όταν µιλάµε για την ένταξή της στο εκπαιδευτικό σύστηµα. Γι’ αυτό και οι διαµάχες για τα βιβλία της Ιστορίας, οι αλλαγές, οι αποσύρσεις κ.λπ. Είναι, λοιπόν, η κατεξοχήν (µαζί µε την Κοινωνική Ανθρωπολογία) κοινωνική επιστήµη, η Κοινωνιολογία, αχρείαστη ή επικίνδυνη; Είναι αχρείαστη µια επιστήµη που ασχολείται µε την κοινωνία στο σύνολό της και µε άξονα την ιστορικότητα των κοινωνικών δοµών, συστηµάτων, σχέσεων και λειτουργιών; Επικίνδυνη γιατί; Επειδή συµβάλλει στη γνώση και στην ενσυνείδηση των µηχανισµών και διαδικασιών που αφορούν στη συγκρότηση των κοινωνικών συστηµάτων και των τρόπων αναπαραγωγής τους ή µετασχηµατισµού τους;

Ας δεχθούµε ότι ένα θεωρητικό υπόδειγµα, το µαρξικό, µπορεί να γίνει επικίνδυνο για το κοινωνικοπολιτικό status quo. Η Κοινωνιολογία, ωστόσο, ταυτίζεται µε αυτό; Αν έτσι είχαν τα πράγµατα, στη µητρόπολη του καπιταλισµού, τις ΗΠΑ, θα ήταν τόσο καθιερωµένη και ανεπτυγµένη αυτή η «επικίνδυνη» επιστήµη; Ρητορικό το ερώτηµα, αυτονόητη η απάντηση, αλλά καµιά φορά τα αυτονόητα δεν είναι και τόσο αυτονόητα. Αν ο µαρξισµός είναι «επικίνδυνος», το αντίπαλον δέος του, ο δοµολειτουργισµός, είναι το θεωρητικό υπόδειγµα, στο οποίο στηρίζεται και µε βάση το οποίο αναπαράγεται ο καπιταλισµός, διότι, αντίθετα µε τον µαρξισµό, που πρεσβεύει ότι ο κόσµος κινείται µε βάση τις εσωτερικές του αντιθέσεις και αντιφάσεις, ο δοµολειτουργισµός θεωρεί την εσωτερική αρµονία και ισορροπία του συστήµατος ως θεµελιώδη αρχή του ερµηνευτικού του πλαισίου. Το ζήτηµα, λοιπόν, δεν είναι η Κοινωνιολογία αλλά ποια Κοινωνιολογία. Και επειδή στην Ελλάδα κυριαρχεί µάλλον το υπόδειγµα που θεωρείται «επικίνδυνο», γι’ αυτό πρέπει να εξοβελιστεί η ίδια η επιστήµη. Θα µπορούσαν να αλλάξουν τα βιβλία, όπως γίνεται στην Ιστορία. Να µια ιδέα!!!