Ο Ερντογάν στις πύλες της Ευρώπης - «Απειλεί» από Ανδαλουσία έως και Βιέννη

Κι όμως, υπάρχουν σήμερα στην Ευρώπη κυβερνώντες και φορείς πολιτικής που εξακολουθούν, εν έτει 2020, να συμπεριφέρονται ωσάν η τουρκική προκλητικότητα να μην τους αφορά. Λες και πρόκειται για κάτι το «μακρινό» ή το «ξένο». Εάν πιεστούν μάλιστα να πάρουν θέση, μπορεί να δείξουν και την ενόχλησή τους. Δεν το κρύβουν πως στην πραγματικότητα έχουν «κουραστεί» τόσα χρόνια να ακούν για τα «διμερή» (ελληνοτουρκικά, Κυπριακό). Δεν το κρύβουν πως θα προτιμούσαν να τα βρούμε κάπως μεταξύ μας εμείς οι «ένοικοι» της νοτιοανατολικής πτέρυγας των ευρωατλαντικών θεσμών και να τελειώνουμε…

Το καθεστώς Ερντογάν έχει όμως άλλα σχέδια, όχι μόνο για τις γειτονικές στην Τουρκία χώρες αλλά και για τη Γηραιά Ήπειρο. Σχέδια αναθεωρητικά που ξεπερνούν κατά πολύ τα όρια της Ανατολικής Μεσογείου και φτάνουν έως και την… κεντρική Ευρώπη, ακολουθώντας τα αχνάρια όχι μόνο του Σουλεϊμάν του «μεγαλοπρεπή» (που είχε πολιορκήσει τη Βιέννη το 1529 μ.Χ.) αλλά και του Ταρίκ Ιμπν Ζιγιάντ (που είχε εισβάλει στην Ιβηρική Χερσόνησο το 711 μ.Χ.).

Το ότι πολλοί πίσω στη Γηραιά Ήπειρο επιμένουν να μην βλέπουν την εξ Ανατολών απειλή όπως εκείνη ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια τους (ακόμη και μέσα από τα στοιχεία στις εκθέσεις ευρωπαϊκών μυστικών υπηρεσιών όπως είναι για παράδειγμα η γερμανική BfV), θα έπρεπε να προκαλεί αν μη τι άλλο ερωτηματικά.

Διότι εάν ισχύει αυτό που δήλωσε - σε υπερήφανο ύφος - προ εβδομάδων μιλώντας στην εφημερίδα Καθημερινή ο πρέσβης της Τουρκίας στην Αθήνα Μπουράκ Οζουγκέργκιν, ότι δηλαδή η Άγκυρα κάνει όσα λέει, τότε οι Ευρωπαίοι σαφώς και θα πρέπει να ανησυχούν.

Από την Ιερουσαλήμ έως την Ανδαλουσία

Διεκδικώντας ρόλο νέου «πορθητή» αλλά και ηγέτη συνάμα των απανταχού σουνιτών μουσουλμάνων, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παρουσίασε την απόφασή του να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε ισλαμικό τέμενος ως έναν «από καρδιάς χαιρετισμό προς όλες τις συμβολικές πόλεις του πολιτισμού μας, από τη Μπουχάρα (σ.σ. Ουζμπεκιστάν) έως την Ανδαλουσία (σ.σ. Ισπανία)» αλλά και ως «προάγγελο της απελευθέρωσης του τεμένους Αλ-Άκσα στην Ιερουσαλήμ».

Αξίζει να σημειωθεί, δε, ότι κάποια από τα παραπάνω σημεία του μηνύματος που επέλεξε να στείλει ο Ερντογάν στις 10 Ιουλίου (όπως η αναφορά για παράδειγμα στην Ανδαλουσία) υπήρχαν μεν στα τουρκικά ή στην αραβική μετάφραση του προεδρικού διαγγέλματος αλλά όχι και στην επίσημη αγγλική μετάφραση όπως εκείνη θα δημοσιευόταν στην ιστοσελίδα της τουρκικής προεδρίας.

Ο Ερντογάν πορεύεται πια ωσάν «νεο-σουλτάνος», κινούμενος ανάμεσα στον νεο-οθωμανισμό και σε έναν αλά τούρκα πανισλαμισμό (που θυμίζει Νταβούτογλου), με το βλέμμα στραμμένο στην Ιερουσαλήμ (διεκδικώντας ρόλο για την Τουρκία στην Παλιά Πόλη ενάντια στο κράτος του Ισραήλ), στην Ισπανία (υπενθυμίζοντας την κατάκτηση της Ιβηρικής από τους μουσουλμάνους) αλλά και στην κεντρική Ασία.   

Όταν δεν τον συμφέρει (και για να αποκρούσει τις όποιες έξωθεν επικρίσεις), υποστηρίζει ότι η κάθε αλλαγή στο καθεστώς της Αγίας Σοφίας αποτελεί εσωτερικό θέμα της Τουρκίας. Ο ίδιος ωστόσο έρχεται εκ των υστέρων και διαφημίζει ακριβώς αυτήν την αλλαγή (βλέπε τεμενοποίηση) ως θέμα όχι εσωτερικό αλλά «πανισλαμικό», προβάλλοντας την Κωνσταντινούπολη (και όχι την Άγκυρα) ως κέντρο ικανό να σβήσει από τον χάρτη την επιρροή που έχει η Σαουδική Αραβία στον σουνιτικό κόσμο.

Ο Τούρκος πρόεδρος έρχεται, με άλλα λόγια, να μας υπενθυμίσει εκείνα «τα σύνορα της τουρκικής καρδιάς» που τόσο έντονα επικαλείτο πίσω στα τέλη του 2016, στον απόηχο τότε του αποτυχημένου τουρκικού πραξικοπήματος. «Εμείς δεν μπορούμε να φυλακιστούμε σε 780 χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα. Είναι άλλα τα φυσικά σύνορα και άλλα τα σύνορα της καρδιάς μας», διακήρυττε ο ίδιος το 2016, ατενίζοντας από τη Μοσούλη έως και τα Σκόπια.

Τέσσερα χρόνια μετά ωστόσο, ο Ερντογάν συνεχίζει μεν να λέει όσα λέει, πλην όμως πλέον από άλλη θέση:

• Έχοντας εν τω μεταξύ εισβάλει στρατιωτικά όχι μόνο στη Συρία - όπου παραμένει διατηρώντας προκεχωρημένα φυλάκια και σβήνοντας όλα εκείνα τα κέρδη που είχαν καταφέρει να εξασφαλίσουν οι Κούρδοι έπειτα από τις νίκες τους κατά των τζιχαντιστών του ISIS - αλλά και στη Λιβύη όπου πλέον βάζει θεμέλια ακόμη και για… τουρκικές βάσεις.
• Έχοντας παραλάβει μεν τους S-400 από τη Ρωσία, χωρίς όμως να του επιβληθούν και οι σχετικές κυρώσεις-αντίποινα (CAATSA) από την πλευρά των ΗΠΑ, τουλάχιστον όχι στον βαθμό και στο εύρος που αναμενόταν.  
• Και έχοντας πραγματοποιήσει (τις πρώτες στα χρονικά) παράνομες γεωτρήσεις για λογαριασμό της Τουρκίας εντός των ήδη οριοθετημένων-αδειοδοτημένων οικοπέδων της Κυπριακής ΑΟΖ, χωρίς όμως να του επιβληθούν αναλόγου βαρύτητας κυρώσεις από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

«Νίκες» έξω, «ήττες» εντός έδρας

Και αν στις σχέσεις του με τους «έξω» ο Ερντογάν μετράει «νίκες», εντός των τουρκικών συνόρων ωστόσο ο ίδιος μετράει ήττες. Ήττες μάλιστα διόλου ευκαταφρόνητες όπως είναι για παράδειγμα η απώλεια των δημαρχιακών θώκων σε Άγκυρα και Κωνσταντινούπολη που πέρασαν πέρυσι υπό τον έλεγχο της κεμαλικής αντιπολίτευσης. Αλλά και άλλες όπως είναι για παράδειγμα η κακή κατάσταση της τουρκικής οικονομίας (που θα επιδεινωνόταν έτι περαιτέρω στη σκιά της πανδημίας του κορονοϊού), το τέλμα στο προσφυγικό-μεταναστευτικό (που συνεχίζει να προκαλεί δυσφορία και εντάσεις μεταξύ των Τούρκων ψηφοφόρων) και η σημαντική πτώση για τον Ερντογάν (AKP) και τους συγκυβερνώντες εθνικιστές του Ντεβλέτ Μπαχτσελί (MHP) στις δημοσκοπήσεις (καθώς πλέον μαζί AKP και MHP εμφανίζονται να συγκεντρώνουν κάτω από 40%).

Οι καλούμενοι Turkey-watchers στην πλειονότητά τους συμφωνούν ότι η τεμενοποίηση της Αγίας Σοφίας πρόκειται να δώσει μια δημοσκοπική ώθηση στον Ερντογάν αλλά μόνο προσωρινά. Εάν δεν υπάρξουν ανατροπές γύρω από όλους εκείνους τους λόγους (τους κυρίως οικονομικούς) που οδήγησαν σε ήττες το ισλαμοεθνικιστικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) στις δημοτικές εκλογές του 2019, τότε η όποια ώθηση γρήγορα θα εξανεμιστεί. Υπενθυμίζεται άλλωστε πως το AKP κατάφερε να παγιωθεί στην εξουσία χάρη στην οικονομία (την καλούμενη «χρυσή» περίοδο έως και το 2007), και όχι τόσο χάρη στις ισλαμικές του «κορώνες».

Πληγωμένο θηρίο ο Ερντογάν... 

Αν και πληγωμένος λοιπόν στο εσωτερικό, ο Ερντογάν παραμένει «θηρίο» στο εξωτερικό, και ο συνδυασμός δεν προμηνύεται ευοίωνος ούτε για τους «μέσα» (που θα δουν την πόλωση να χτυπάει κόκκινο), ούτε για τους «έξω» (που θα δουν τις προκλήσεις να κλιμακώνονται). Ειδικά οι Ευρωπαίοι από την πλευρά τους έχουν πια κάθε λόγο να ανησυχούν.

Έχοντας πλέον αποκτήσει «βάσεις» σε Συρία και Λιβύη (χωρίς να συνυπολογίζει κανείς και τα Δαρδανέλια), το καθεστώς Ερντογάν δύναται σε έναν βαθμό σήμερα - και ενδεχομένως σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό στο μέλλον - να ελέγχει όχι μόνο τις μεταναστευτικές ροές αλλά και τις ενεργειακές οδεύσεις προς την Ευρώπη, εκβιάζοντας. Δεν έχει φτάσει, βέβαια, ακόμη στο σημείο να μπορεί να «στραγγαλίσει» τη Γηραιά Ήπειρο μέσα από από «choke points» αλλά μπορεί σίγουρα να της ασκήσει πιέσεις. Κατά τον ίδιο τρόπο, εκμεταλλευόμενο την απροθυμία των Ευρωπαίων να το αντιμετωπίσουν όπου και όπως θα έπρεπε, το τουρκικό καθεστώς δύναται επίσης να ελέγχει και τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, αλωνίζοντας ωσάν σύγχρονος πειρατής με σεισμογραφικά-γεωτρύπανα στην κυπριακή ΑΟΖ αλλά και με πλοία γεμάτα όπλα προς τη Λιβύη κατά παραβίαση των αποφάσεων του ΟΗΕ.  

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ωστόσο κοιτάει και προς την κεντρική Ευρώπη, με όχημα τουρκικούς κρατικούς φορείς όπως είναι για παράδειγμα η «Διεύθυνση Αποδήμων Τούρκων και Συγγενικών Κοινοτήτων» (Presidency for Turks Abroad and Related Communities - YTB) που υπάγεται στο τουρκικό υπουργείο Πολιτισμού, χρησιμοποιώντας ως πολιορκητικό κριό μεταξύ άλλων και τις μουσουλμανικές μειονότητες, τις οποίες συχνά άλλωστε ο ίδιος επιλέγει και να βαφτίζει «τουρκικές» (ακόμη και όταν δεν είναι) ή «οθωμανικές».

Γκρίζοι Λύκοι στη Βιέννη

Τούρκοι ισλαμοφασίστες - οπαδοί των Γκρίζων Λύκων – τα έκαναν γυαλιά-καρφιά πριν από μόλις δύο εβδομάδες στη Βιέννη, όταν επιτέθηκαν σε μέλη φιλοκουρδικών και αριστερών οργανώσεων, μετατρέποντας την πρωτεύουσα της Αυστρίας σε πεδίο μάχης. Όσο για την τουρκική κυβέρνηση, εκείνη πήρε μεν θέση για τα επεισόδια… καταγγέλλοντας όμως όχι τους δράστες αλλά τα θύματα των επιθέσεων ως υποστηρικτές του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) και τις ίδιες τις αυστριακές Αρχές που επιτρέπουν στο PKK να υπάρχει.

Τούρκοι πράκτορες στα τεμένη της Γερμανίας

Αλλά και στη γειτονική της Αυστρίας, Γερμανία, οργιάζουν πλέον οι καταγγελίες (οι απορρέουσες και από τα στοιχεία σε εκθέσεις των ιδίων των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών BfV) που εμφανίζουν την Τουρκική-Ισλαμική Ένωση Θρησκευτικών Υποθέσεων (Turkish-Islamic Union for Religious Affairs – DİTİB) να λειτουργεί ως «κατάσκοπος» για λογαριασμό των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών (MİT) βάζοντας στο στόχαστρο πολλούς από τους εκατομμύρια τουρκικής καταγωγής πολίτες της χώρας. Σημειωτέον πως η DİTİB ιδρύθηκε ως βραχίονας της πανίσχυρης τουρκικής Διεύθυνσης Θρησκευτικών Υποθέσεων (Diyanet) υπό τον έλεγχο της οποίας έχει πλέον περάσει και το επονομαζόμενο πια «Τέμενος Αγία Σοφία». Οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες έχουν, βέβαια, κατηγορηθεί και για πολλά άλλα τα τελευταία χρόνια, ειδικά από το 2016 και μετά: για «επιχειρήσεις» (μυστικές παρακολουθήσεις, εκφοβισμούς, ακόμη και απαγωγές πολιτών) και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (όπως είναι η Ολλανδία, η Δανία, η Σουηδία) αλλά και στα Βαλκάνια... Κι όμως, κάποιοι στην Ευρώπη συνεχίζουν να θεωρούν ότι η τουρκική προκλητικότητα δεν τους αφορά...