Γιατί η Ελλάδα δεν πρέπει να δεχθεί τώρα γερμανική «διαμεσολάβηση»

Ο Μπέντζαμιν Ντισραέλι, ο μεγάλος Βρετανός πολιτικός, είχε πει πως δίκιο έχει εκείνος που τεκμηριώνει καλά. Η πολιτική είναι ένας αέναος πόλεμος πειθούς. Κάθε δρων προσπαθεί να πείσει για το ορθό και λογικό της θέσεώς του. Ο Πρωταγόρας είναι στη διπλωματία νικητής στη μάχη του με τον Σωκράτη. Το ζήτημα όμως είναι άλλο: Γιατί η Ελλάδα δεν έχει κανέναν απολύτως λόγο να πάει σε «διαμεσολάβηση» εν καιρώ γερμανικής προεδρίας;

Οι Γερμανοί δυστυχώς δεν είναι φίλοι μας

Προφανώς ο υπέρτιτλος είναι χάριν ποιητικής αδείας καθώς έχει έλθει ο καιρός να πάψουμε να ατενίζουμε το μεγάλο παιχνίδι της διεθνούς πολιτικής με όρους συναισθημάτων. Οι καλοί λογαριασμοί είναι αυτοί που κάνουν τους καλούς ''φίλους'' στη διεθνή πολιτική και αυτοί οι λογαριασμοί είναι το αποτέλεσμα συλλογισμών που ορίζει ο υπολογισμός κόστους-οφέλους. Η Γερμανία στην καλύτερη περίπτωση βλέπει την ελληνοτουρκική έριδα ως βαρίδι. Επιμένω, αυτό είναι το καλό σενάριο.

Μαθαίνουμε ότι οι Τούρκοι το έσκασαν το μυστικό και μας πληροφόρησαν ότι η Γερμανία προσπάθησε μέσα από ένα περίεργο κανάλι να διαμεσολαβήσει. Ο γράφων θεωρεί πολύ καλό το ότι η Ελλάδα μετείχε στη συνάντηση καθώς αν δεν δεχόμασταν να πάμε, η Γερμανία σίγουρα θα μας ξαναπέταγε έξω από την περίφημη διαδικασία του Βερολίνου για τη Λιβύη, πάνω που χωρέσαμε και εμείς.

Η διαρροή έγινε από τον Τσαβούσογλου και συμφωνώ με τον Μιχάλη Ιγνατίου ότι στόχο είχε το διχασμό του ελληνικού πολιτικού συστήματος. Επιπρόσθετα, μπορούμε με ασφάλεια να πούμε πως από τη στιγμή που η Τουρκία έκανε μια τέτοια διαρροή, ''έκαψε'' και την όποια συζήτηση καθώς τη θεώρησε μη-συμφέρουσα. Μη μας κάνει εντύπωση. Η Τουρκία αποθρασύνθηκε τόσο πολύ ώστε το 50-50 ακόμη και όταν πρόκειται για απαλλοτρίωση της κυριαρχίας άλλου, δεν της αρκεί. Καλόμαθε η Τουρκία σε Συρία και σε Λιβύη, εκεί που τα αντιεροπορικά χρησιμοποιούν ως βάση τους αγροτικά αυτοκίνητα.

Για το Βερολίνο κάθε ευρωπαϊκή υπόθεση είναι ''ξεχωριστή'' μέχρι κυριολεκτικά να την ξεφορτωθεί με λύσεις του τύπου ''θάψιμο σκουπιδιών κάτω από το χαλί''. Η Γερμανία δεν έδρασε καν στο ζήτημα της Ουκρανίας. Δια στόματος της κυρίας Μέρκελ σε ομιλία της στο Business Insider, ''πρέπει να θυμηθούμε το πώς κατέρρευσε η ΕΣΣΔ... Ας κάνουμε υπομονή να γίνει έτσι και με την Ουκρανία''. Η Γερμανία δεν επιθυμεί να έχει τις ευθύνες ενός ηγεμόνα (πιο ισχυρή χώρα της ΕΕ) αλλά μόνο τα κέρδη του.

Κατά τα άλλα υπάρχει και η χειρότερη περίπτωση που είναι πολύ πιο πιθανή. Η Γερμανία επιθυμεί να έχει ειδικές σχέσεις με την Τουρκία ώστε να γίνει το μακρύ χέρι της στη Μέση Ανατολή. Η προσώρας αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Μέση Ανατολή δημιουργεί κενά. Η Γερμανία δεν επιθυμεί καμία ευρωπαϊκή χώρα να αναλάβει περιφερειακό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο γιατί αυτό αυτόματα θα φέρει αλλαγή των υφιστάμενων συσχετισμών ισχύος εντός της ΕΕ, πράγμα που το Βερολίνο απεύχεται παρά το ότι είναι κάτι παραπάνω από αναπόφευκτο να γίνει.

Στο ακόλουθο όμως δεν φταίνε οι Γερμανοί: Η Ελλάδα μέσα σε πέντε έτη ήταν το ''υπάκουο'' παιδί και ειδικά στο θέμα της Συμφωνίας των Πρεσπών, η Ελλάδα έχασε μεγάλο μέρος της αποτρεπτικής της φήμης. Η Γερμανία θεωρεί ότι όπως πέρασαν οι Πρέσπες, μπορεί να περάσει και ένα ''Καστελόριζο''. Είπαμε, οι Γερμανοί δεν έχουν εικόνα της ελληνικής κοινωνίας, δεν τους νοιάζει για να έχουν. Επομένως, η γερμανική προεδρία θα μεταχειριστεί τα ελληνοτουρκικά ως ''ελληνοτουρκικά'' και όχι ως ευρωτουρκικά προωθώντας μια fast track συμφωνία, πιο πρόχειρη ακόμη και από αυτήν των Πρεσπών. Μην ξεχνάμε ότι η ΕΕ έγινε δέσμια της Τουρκίας μέσα από την αποτυχημένη συμφωνία την οποία καθοδήγησε το Βερολίνο για το προσφυγικό.

Ο υπερπόντιος εξισορροπητής λείπει: Αφήστε μήνυμα

Οι ΗΠΑ βρίσκονται σε περίοδο εσωστρέφειας. Ο Λευκός Οίκος θα ασχοληθεί με την Τουρκία μόνο αν ο ένοικός του δει τον Σεπτέμβρη-Οκτώβρη να έχει πιθανότητες επανεκλογής. Αν δεν έχει, δε θα ασχοληθεί γιατί με βάση όσα λέει ο Μπόλτον στο βιβλίο του, Τραμπ και Ερντογάν έχουν αγαστές επαγγελματικές σχέσεις. Αν λοιπόν ο Τραμπ μετά ιδιωτεύσει, τότε δεν έχει κανέναν λόγο να επιτεθεί στον Ερντογάν. Επίσης, στην Ουάσινγκτον ακούγεται πως η κόρη του Τραμπ έχει φιλοδοξίες να διεκδικήσει το χρίσμα στις εκλογές του 2024. Η διπλωματία των γαμπρών σε αυτήν την περίπτωση δεν θα έχει τέλος.

Σε κάθε περίπτωση, από την 11^η Σεπτεμβρίου η αμερικανική νομοθεσία δίνει περισσότερες αρμοδιότητες στον πρόεδρο και έτσι όσο και να χτυπάει το αμερικανικό πολιτικό σύστημα την Τουρκία, όσες επιστολές και κυρώσεις και αν συντάσσει, ο Λευκός Οίκος (θα) κάνει ό,τι μπορεί να τις βάλει στο συρτάρι. Η μόνη δύναμη που μπορεί μέσα σε μέρες να σταθεροποιήσει την περιοχή (δηλαδή να ''σορτάρει'' την Τουρκία) είναι οι ΗΠΑ και μέχρι τον επόμενο Ιανουάριο, δεν θα ασχοληθούν οι ΗΠΑ με κανέναν εκτός της Κίνας και της σχέσης της με τον COVID-19. Επομένως το πολύ καλό διπλωματικό κεφάλαιο το οποίο έχει δημιουργηθεί μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ θα εξαφανιστεί σε περίπτωση που ''κάψουμε'' την επιρροή των ΗΠΑ στην Τουρκία, προτιμώντας τους Γερμανούς ως διαμεσολαβητές, όταν μάλιστα δεν κατάφεραν να διαμεσολαβήσουν σε κανέναν από τους πολέμους στα Βαλκάνια.

Η Ρήτρα Αμυντικής Συμφωνίας με τη Γαλλία ως ''διαμεσολάβηση''

Η Τουρκία δεν καταλαβαίνει από καμία διαμεσολάβηση. Δεν επιθυμεί πολυμερείς διαπραγματεύσεις. Επιθυμεί με εκβιασμούς να πάει την Ελλάδα σε μια διμερή διαπραγμάτευση. Μεταξύ πολυμερούς διαπραγμάτευσης και πολέμου, η Τουρκία επιλέγει τη διμερή διαπραγμάτευση γιατί τίποτε από τα άλλα δύο δεν τη συμφέρει και ας ακούγεται παράξενο σε όσους μας διαφήμιζαν τα εγχώρια οπλικά συστήματα της Τουρκίας που ''τυφλώθηκαν'' σε ένα προληπτικό χτύπημα το οποίο ακόμη ψάχνουν.

Η Ελλάδα έχει επιλέξει πολύ σωστά έναν σύμμαχο ο οποίος σύντομα θα προαχθεί σε στρατηγικό εταίρο. Μιλάμε πάντα για τη Γαλλία. Το Παρίσι δεν αφήνει τα δισεκατομμύρια που έχει επενδύσει σε αναπτυξιακή βοήθεια σε Αίγυπτο, Ιορδανία, Βόρεια και Υποσαχάρια Αφρική για να δει την Τουρκία να φέρνει το ριζοσπαστικό Ισλάμ. Η Μεσόγειος είναι για τη Γαλλία ο ζωτικός της χώρος και η Ελλάδα με την Κύπρο, αποτελούν για το Παρίσι τα προκεχωρημένα της φυλάκια. Αν υπογραφτεί (κάτι που φαίνεται να γίνεται πράξη) μια στρατιωτική συμφωνία βάσει της οποίας Ελλάδα και Γαλλία θα υποχρεούνται η μια να σταθεί αρωγός της άλλης σε περίπτωση που μια από τις δυο χώρες δεχθεί επίθεση, αυτό θα αποτελεί την πιο αποτελεσματική διαμεσολάβηση η οποία, αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές, είναι και η πιο αποτελεσματική καθώς υπακούει στην αποτροπή.

Η Γαλλία που αποκάλεσε ''εγκεφαλικά'' νεκρό το ΝΑΤΟ και που θεωρεί και εκείνη ότι η γερμανική προεδρία δεν επιθυμεί να μεριμνήσει για τα ζωτικά της συμφέροντα που πολύ απλά συγκρούονται με του Βερολίνου, προτιμά να δράσει αποφασιστικά και να μιλήσει στην Τουρκία στη γλώσσα που ακούει. Σύμφωνα με φήμες, η Τουρκία έμαθε ήδη... γαλλικά εδώ και κάποιες μέρες στη Λιβύη.

Μια αιρετική ανάγνωση για την Αγία Σοφία

Η Τουρκία οδεύει με φρενήρη ταχύτητα στον βαρβαρισμό. Ο Bernard Lewis, κορυφαίος στα θέματα Μέσης Ανατολής, τα έβλεπε ''μαύρα'' για την Τουρκία από το 2011. Σήμερα οι Τούρκοι τον επιβεβαιώνουν. Η Άγκυρα απαντά σε γλώσσα Σελτζούκων και Οθωμανών και το ημερολόγιο δείχνει αιώνες πίσω για μια έτσι κι αλλιώς πολιτικά μη προηγμένη χώρα που δεν θέλησε ποτέ να κάνει το δικό της πολιτισμικό άλμα.

Η Αγία Σοφία έγινε τζαμί γιατί ίσως ο Ερντογάν κατάλαβε ότι δεν μπορεί να ευχαριστήσει τους ένθερμους υποστηρικτές του, είτε αυτοί ασπάζονται ''ιδέες'' της Αλ Κάϊντα, είτε των πολιτικών του συνεταίρων, Γκρίζων Λύκων. Δεν του βγαίνουν τα κουκιά για πόλεμο στο Αιγαίο οπότε για να δώσει υποκατάστατο φανατισμού από τον οποίον τρέφονται εκατομμύρια-εκατομμυρίων ψηφοφόρων, αποφάσισε να κάνει τέμενος την Αγία Σοφία. Είναι άλλωστε γνωστό ότι αυτοί οι ψηφοφόροι σε λίγο θα χάσουν τα ψυγεία (που κατά δήλωση του Ερντογάν, με περηφάνεια έδωσε σε κάθε σπίτι Τούρκου μέσα από τις πολιτικές του) λόγω της οικονομικής κατάρρευσης που πλησιάζει.

Παρόλα αυτά, η Αγία Σοφία συσπείρωσε ακραίους ισλαμιστές σε όλον τον κόσμο, όμως δε θα συσπειρώσει και μουσουλμανικά ή/και αραβικά κράτη. Η Τουρκία έκανε το μοιραίο λάθος να διεκδικήσει τα σκήπτρα από παραδοσιακές δυνάμεις του Ισλάμ όπως είναι η Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ και η Αίγυπτος. Η καμπάνα χτυπάει όμως και για το Ισραήλ το οποίο έχει πάντα την ανησυχία μιας έξαρσης αντισημητισμού. Όλοι οι ακραίοι ισλαμιστές μετά την Αγία Σοφία θα ζητήσουν και την Ιερουσαλήμ. Η Τουρκία έχει αποκτήσει σοβαρούς εχθρούς που πλην της Γαλλίας, της Ελλάδας και της Αυστρίας δεν είναι Ευρωπαίοι.

Συμπερασματικά, το κεντρικό μου επιχείρημα έχει ερωτηματικό. Αν κάναμε για δέκα χρόνια έναν άψογο σχεδιασμό εξωτερικής εξισορρόπησης και περιφερειοποιήσαμε τα προβλήματα που έχουμε με την Τουρκία αφήνοντας πίσω τους ευσεβείς και καταδικασμένους σε αποτυχία- πόθους της Συμφωνίας του Ελσίνκι, γιατί να κάνουμε κάτι που θέλουμε από το 2010 να αποφύγουμε; Γιατί να απαξιώσουμε την στρατηγική που με κόπο δημιουργήσαμε;

Σκοπός μιας διαμεσολάβησης, πέραν του να είναι έντιμη και να μην έχει ''νικητές και χαμένους'' είναι και να μην τη ζητήσουμε εμείς. Αυτό σημαίνει ένδειξη αδυναμίας. Αν τη ζητούν οι Γερμανοί, ευχαρίστως να πηγαίνουμε να ανταλλάζουμε απόψεις εκτός και αν το Βερολίνο υιοθετήσει τις ελληνικές θέσεις. Γιατί να την ζητήσουμε εμείς; Δεν υπάρχει κανένας λόγος όταν μια Τουρκία βρίσκεται στα πρόθυρα οικονομικής κατάρρευσης (με ό,τι αυτό συνεπάγεται) και θεωρείται ταραξίας από αραβικά κράτη και από χώρες σαν τη Γαλλία και το Ισραήλ, να της δώσουμε όσα δεν θα έπαιρνε ούτε όταν είχε διψήφιους ρυθμούς ανάπτυξης. Δεν πρόκειται σαν Ελλάδα να προδώσουμε ποτέ τον ειρηνικό μας χαρακτήρα, δεν θα επιτεθούμε πρώτοι στην Τουρκία, αυτό δε σημαίνει όμως και ότι θα γίνουμε ο κλάδος της σωτηρίας της.