Oι αχρείαστες εκλογές στη Βόρεια Μακεδονία

Μετά την απόρριψη της έναρξης διαπραγµατεύσεων από την ΕΕ τον Νοέµβριο 2019 λόγω του γαλλικού βέτο, ο Ζόραν Ζάεφ προκήρυξε πρόωρες εκλογές για τον Μάρτιο του 2020, ώστε να επιβεβαιωθεί η στήριξη των πολιτών στην πολιτική του. Εκλογές δεν έγιναν λόγω του κορονοϊoύ, ενώ παράλληλα η Γαλλία ήρε το βέτο (µετά την αυστηροποίηση των κριτηρίων ένταξης) και η ΕΕ άνοιξε τον δρόµο για την έναρξη των διαπραγµατεύσεων µε την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία. Ως συνέπεια, οι εκλογές της Τετάρτης της 15ης Ιουλίου δεν είχαν το διακύβευµα που θα επιθυµούσαν ο Ζάεφ και το κυβερνών SDSM: οι εκλογές δεν έθεταν πλέον το δίληµµα ΕΕ παρά τις δυσκολίες ή επιστροφή στο παρελθόν, αλλά αντίθετα έγιναν στη βάση της οικονοµίας, της καθηµερινότητας των πολιτών, της (µη επιτυχούς) διαχείρισης της πανδηµίας και της συνεχιζόµενης διαφθοράς του πολιτικού συστήµατος. Παρά τις ελπίδες που καλλιεργήθηκαν µε την άνοδο του Ζάεφ στην εξουσία, οι ριζικές µεταρρυθµίσεις που υποσχέθηκε δεν προχώρησαν και η ζωή των πολιτών δεν βελτιώθηκε ουσιαστικά. Η διαφθορά, ο νεποτισµός και οι πελατειακές λογικές συνέχισαν να αποτελούν τον κανόνα του παιχνιδιού στη χώρα.

Η ένταξη στο ΝΑΤΟ θεωρήθηκε εθνική επιτυχία, αλλά η προοπτική ένταξης στην ΕΕ φαντάζει µακρινή σε ένα απροσδιόριστο µέλλον. Με αυτά τα δεδοµένα, ο Ζάεφ και η συµµαχία του πέτυχαν µια πύρρειο νίκη: ελάχιστη διαφορά από το VMRO (46% µε 44%), µε απόσταση δύο εδρών, και οµηρεία από το σταθερά ισχυρό αλβανικό DUI, πρώην κυβερνητικό εταίρο του, που αυτήν τη φορά διεκδικούσε την πρωθυπουργία της χώρας σε µια ενδεχόµενη κυβέρνηση συνασπισµού. Για τη χώρα µας είναι θετικό το ότι ο ένας εκ των δύο αρχιτεκτόνων της Συµφωνίας των Πρεσπών θα είναι στο τιµόνι της χώρας του. Το VMRO δεν θα αµφισβητούσε τη Συµφωνία λόγω των διεθνών πιέσεων, αλλά σταθερά θα την υπονόµευε στα ζητήµατα της χρήσης του νέου ονόµατος και των εθνικών αφηγήσεων. ∆εδοµένου ότι η ελληνική κυβέρνηση, παρότι εφαρµόζει τη συµφωνία, δείχνει να διαφωνεί µε αυτή, ενώ βουλευτές της κυβερνώσας παράταξης τονίζουν σε όλους τους τόνους πόσο βλαβερή είναι για τη χώρα, είναι σηµαντικό η άλλη πλευρά τουλάχιστον να πιστεύει σε αυτή.

Είναι σαφές, εξάλλου, ότι οι διεθνείς συµφωνίες δοκιµάζονται στην πράξη και πετυχαίνουν µόνο εάν τα µέρη «πάρουν την ιδιοκτησία» των συµφωνηθέντων. Αλλιώς ο αναθεωρητισµός ελλοχεύει σε κάθε γωνία. Με αυτές τις αχρείαστες εκλογές ο Ζάεφ αναδείχθηκε πρώτος. Μένει να δούµε εάν θα καταφέρει να πετύχει µια βιώσιµη κυβερνητική συµφωνία µε τα αλβανικά κόµµατα και αν το ισχνό προβάδισµά του αρκεί για να του επιτρέψει να κάνει τις αλλαγές που η χώρα του έχει απελπιστικά ανάγκη.