Τελετουργίες

Απαραίτητο στοιχείο του µεταπολεµικού παρελθόντος ήταν η αγορά ηµερολογίου τοίχου, δηλαδή ενός πακέτου µικρού, κολληµένου σε µια χαρτονένια αφισέτα, που τη βγάζαµε φυλλαράκι φυλλαράκι για να ξέρουµε τι µέρα είναι και να διαβάζουµε από πίσω ένα γνωµικό ή µια µαντινάδα. Οι µη έχοντες έκοβαν µισή σελίδα από συνοπτικό ηµερολόγιο που διέθεταν πολλές εφηµερίδες.

Μαθητές, υπάλληλοι και έµποροι ασχολούνταν µε το πότε πέφτει Πάσχα και Χριστούγεννα, ονοµαστικές εορτές και γενέθλια της οικογένειας και άλλα, ρυθµιστικά αδειών και διακοπών. Χαράς Ευαγγέλια όταν ανακάλυπταν πως Πρωτοµαγιά και Χριστούγεννα έπεφταν µεσοβδόµαδα – ήταν αφορµή για ονειροπολήσεις µελλοντικού καθισιού.

Μία κάρτα από χαρτόνι συνόδευε την τελευταία, πρωτοχρονιάτικα, επίσκεψη ταχυδρόµου ή υπαλλήλου καθαριότητας στη θύρα του σπιτιού. Και ένα κουπάκι µε ψιλά, δεκάρες έως δίφραγκο, ήταν κοντά στη θύρα για τα κάλαντα, όλο και λιγότερα, έως των Φώτων. Τα σπάνια ταλιράκια ήταν για τα παιδιά των στενών συγγενών. Καζαµίες (δηλαδή η σύνοψη σε ετήσιο τευχάκι) των δρωµένων της άλλης χρονιάς, ηδυσµένο µε συνταγές και ανέκδοτα, αγόραζαν πολλές οικογένειες. Και στους τυχερούς που αποκτούσαν ατζέντα, όλοι γύριζαν την τελευταία σελίδα όπου υπήρχε συνοπτικό ηµερολόγιο της µεθεπόµενης χρονιάς. Γιατί; Για να παρηγορηθούν εάν οι κεντρικές αργίες δεν έπεφταν Κυριακή.

'Αλλες συνήθειες ξεχασµένες ήταν η αγγελία σε εφηµερίδες, όπου ο αρχηγός της οικογένειας δήλωνε αν δέχεται επισκέψεις. Στις εφηµερίδες ήταν και τα «κοινωνικά», οι αναρτήσεις επιτυχόντων σε σχολές, τα συγχαρητήρια για έναν νέο γιατρό που άνοιγε ιατρείο. Το τηλέφωνο ήταν σπάνιο στο σπίτι και στα περίπτερα είχε ουρά για δηµόσια χρήση. Υπεραστικές κλήσεις έρχονταν από τον ΟΤΕ και υπήρχαν ειδικές καµπίνες. Τα άλλα τα κάλυπτε το ραδιόφωνο και ξενυχτούσαµε τις βραδιές των εκλογών γράφοντας σε τεφτεράκια τα αποτελέσµατα. Σούπερ µάρκετ, στον ύπνο µας. Τηλεόραση, µετά τα σέβεντις. Θέσπιση Σαββατοκύριακου και άλλες ευκολίες, δέκα χρόνια αργότερα. Μακρύ παντελόνι στα αγόρια, µετά τα 12. Τέτοια, πολλά.

Στην ουσία ο µισός µεταπόλεµος κύλησε έτσι. Και δεν αναφέρω πότε άρχισε η χρήση οικιακών ηλεκτρικών συσκευών και οι θερµοσίφωνες. Οι τελετουργίες αντικαταστάθηκαν µε άλλες