Εκλογές ΗΠΑ: Μπάιντεν ανεπιφύλακτα - Και κρατάμε μεσαίο καλάθι

Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να επιχειρηματολογήσω για την επιλογή Μπάιντεν έναντι του Τραμπ. Ούτε για το πόσο αυταπόδεικτα επικίνδυνη φαίνεται αυτή την φορά η εξίσωση των δυο στην βάση της απλουστευτικής λογικής ότι έχουν επουσιώδεις  διαφορές, ότι Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι, ουσιαστικά, συμπλέουν. Για το εσωτερικό των ΗΠΑ οι διαφορές είναι χαώδεις, ιδιαίτερα στο θέμα της δημοκρατίας και των δικαιωμάτων. Ο άνθρωπος που κραδαίνει την Βίβλο σαν όπλο, που αποθεώνει την αστυνομική βία και αυθαιρεσία, που είναι οπαδός της λευκής υπεροχής, που διορίζει μέχρι την τελευταία στιγμή της θητείας του υπερσυντηρητικούς - αντιδραστικούς δικαστές στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, που συνειδητά υποβαθμίζει τον κίνδυνο πανδημίας, είναι εχθρός της Δημοκρατίας και του πολιτικού φιλελευθερισμού. Σαν τέτοιο τον αντιμετωπίζει ένα πανδημοκρατικό μέτωπο που συσπειρώνεται χωρίς ρωγμές γύρω από τον Μπάιντεν.

Στο κοινωνικοοικονομικό πεδίο ο αντισυστημικός μύθος και οι υποσχέσεις για ανάσταση της βαριάς βιομηχανίας που έδωσαν στον Τραμπ την πλειοψηφία σε κρίσιμες άνω μεσοδυτικές swing Πολιτείες ξεθωριάζουν  και ένα μεγάλο μέρος των λευκών εργατών εφέτος προσανατολίζεται σε ψήφο στον Δημοκρατικό υποψήφιο. Γενικότερα, ο πολύμορφος και αντιφατικός  πολιτικοκοινωνικός συνασπισμός που οικοδόμησε το 2016 στην βάση  εθνικιστικού- οικονομικού προγράμματος και ενός βαθύτατα αντιδραστικού πολιτισμικού προτάγματος, χωρίς να έχει καταρρεύσει, έχει αισθητά αποδυναμωθεί.

Η δυσπιστία απέναντι στο κατεστημένο του Δημοκρατικού Κόμματος με την στενή σχέση με την Waii Street και τους γίγαντες υψηλής τεχνολογίας - που τόσο στοίχισε στην Κλίντον - προφανώς δεν έχει εξατμιστεί. Όμως υπάρχουν δύο μεγάλες διαφορές σε σχέση με το 2016. Ο ίδιος ο Μπάιντεν δεν είναι ο τυπικός εκπρόσωπος αυτού του κατεστημένου, έχει διαμορφώσει ένα κεντρώο προφίλ, ανεκτό από τον κόσμο της Αριστεράς του Δημοκρατικού Κόμματος που εμπνεύστηκε και κινητοποιήθηκε από το πρόγραμμα και το πάθος του Μπέρνι Σάντερς. Η δεύτερη και πιο σημαντική διαφορά είναι οτι το ρεύμα αυτό μετακινήθηκε χωρίς εμφανείς απώλειες στον Μπάιντεν. Και αυτό γιατί ο τελευταίος είχε την ετοιμότητα και την ανάγκη να πάρει σοβαρά  υπόψη  του την Αριστερά. Όχι θεωρητικά αλλά στην εκπόνηση του προγράμματος του. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις πέντε επιτροπές για το πρόγραμμα συμπροεδρεύουν ένα εκπρόσωπος του Μπάιντεν και ένας του Σάντερς ενώ καθοριστικός ήταν ο ρόλος της Αλεξάνδρεια Οκάσιο - Κορτέζ, εμβληματικής φυσιογνωμίας του επιτελείου του Σάντερς. Το αποτέλεσμα είναι να έχουν σήμερα οι Δημοκρατικοί το πιο προοδευτικό πρόγραμμα από την εποχή της υποψηφιότητας  Μαγκόβερν, με έμφαση στην καταπολέμηση των οικονομικών ανισοτήτων και τον έλεγχο των πολυεθνικών επιχειρήσεων. Αυτά μαζί με την ανάγκη εκλογής όσο το δυνατόν περισσότερων Γερουσιαστών και μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων από το ρεύμα επιρροής Σάντερς έχει οδηγήσει σε πρωτοφανή κινητοποίηση της Αριστεράς του Δημοκρατικού Κόμματος υπέρ του Μπάιντεν.

Στα θέματα εξωτερικής πολιτικής κάποια ζητήματα έχουν ξεκαθαρίσει από μέρους του Μπάιντεν , άλλα σκοπίμως έχουν παραμείνει ασαφή. Ας έχουμε υπόψη μας ότι ενώ ευλόγως αυτά τα θέματα είναι πρώτης προτεραιότητας για τον υπόλοιπο πλανήτη όταν αξιολογεί τους υποψηφίους για την Προεδρία της ισχυρότερης χώρας, δεν συμβαίνει το ίδιο με το εκλογικό σώμα των ΗΠΑ. Κατά συνέπεια μόνο προβλέψεις μπορούν να γίνουν. Ίσως το μόνο βέβαιο είναι ότι με διοίκηση Μπάιντεν οι ΗΠΑ θα είναι πιο σοβαρές και προβλέψιμες σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Είναι βέβαιο ότι θα πάρει αποστάσεις από ακραίες αποφάσεις του Τραμπ, πόσο μάλλον όταν αυτές ήταν σε διακηρυγμένη αντίθεση με αποφάσεις της Προεδρίας Ομπάμα και συνιστούν ανατροπή τους. Έτσι αναμένεται η επιστροφή των ΗΠΑ στο πολυμερές σύστημα επίλυσης προβλημάτων με αιχμή την Συμφωνία των Παρισίων για την κλιματική αλλαγή και την Συμφωνία με το Ιράν για τα πυρηνικά. Η πατροπαράδοτη σχέση με το Ισραήλ θα συνεχιστεί, όμως πιο κοντά στην φιλοσοφία Ομπάμα που εστίαζε στην επανέναρξη του διαλόγου στην βάση της λύσης δύο κρατών. Ενδιαφέρον θα έχει η στάση του στο ζήτημα της μεταφοράς της πρωτεύουσας στην Ιερουσαλήμ. Οι σχέσεις με την Κούβα, επίσης είναι λογικό να επανέλθουν στην θετική τροχιά που είχε δρομολογήσει ο Ομπάμα.

Έχει ενδιαφέρον να δούμε αν κάποιες  τάσεις στην εξωτερική πολιτική που χαρακτήρισαν την Προεδρία Τραμπ εκφράζουν μονιμότερες αλλαγές στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Οι σχέσεις με την Κίνα που επι Τραμπ οδηγήθηκαν στα άκρα για γεωπολιτικούς, οικονομικούς και υγειονομικούς λόγους ( κινέζικος ιός κατά Τραμπ)  θα είναι το υπ’ αριθμόν ένα θέμα. Εδώ φαίνεται ότι Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι συμφωνούν ότι πρέπει να αναχαιτιστεί η επέκταση της ποικιλότροπος επιρροής της Κίνας. Οι σχέσεις με τον πολύπλοκο μουσουλμανικό κόσμο, το σουνιτικό και το σιιτικό Ισλάμ, την Ρωσία του Πούτιν αποτελούν πεδίο προς ανίχνευση. Αλλαγές ύφους και απομάκρυνση απο την εμπρηστική ρητορική του Τραμπ, οπωσδήποτε θα υπάρξει. Η ουσία όμως της πολιτικής παραμένει σκόπιμα στην σκιά. Το ίδιο ισχύει στο κρίσιμο και για εμάς ερώτημα, κατά πόσον δηλαδή θα συνεχιστεί η σταδιακή απόσυρση των ΗΠΑ από μια περιοχή όπου οι σταθερές συμμαχίες αποτελούν παρελθόν. Οι σχέσεις με την Ευρώπη θα βελτιωθούν. Όμως είναι δύσκολο να αφαιρεθούν αγκάθια που έχουν εμφανιστεί κυρίως λόγω οικονομικού ανταγωνισμού και της προσεκτικής αντιμετώπισης της Ρωσίας από μέρους της Γερμανίας.

Στις σχέσεις με την Ελλάδα και στην θέση του Μπάιντεν  στις ελληνο-τουρκική διένεξη, κάποιοι καλλιεργούν για πολλοστή φορά υπερβολικές ελπίδες. Είναι κυρίως  αυτοί που διαφωνούν με τον οδικό χάρτη αποκλιμάκωση της έντασης, διάλογος, διερευνητικές επαφές, διαπραγμάτευση, παραπομπή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Είναι αυτοί που συστηματικά καλλιεργούν την ψευδαίσθηση ότι επίκειται αποφασιστική παρέμβαση των ΗΠΑ ή της ΕΕ υπέρ των ελληνικών απόψεων και κατά της Τουρκίας. Είναι αυτοί που δεν μπορούν ή δεν θέλουν  να αντιληφθούν ότι η Τουρκία - παρά την επιθετική συμπεριφορά της- αποτελεί χώρα μεγάλης στρατηγικής σημασίας για τις ΗΠΑ και γενικότερα για την Δύση. Κατά συνέπεια μπορεί να υπάρξει μια προσπάθεια χαλιναγώγησης της τουρκικής επιθετικότητας, η οποία πάντα θα συνοδεύεται από την παρότρυνση «να τα βρούμε» δηλαδή να ακολουθήσουμε σε γενικές γραμμές τον οδικό Χάρτη που προανέφερα.

Εν αναμονή, λοιπόν, της μεγάλης Τρίτης, ελπίζοντας στην επικράτηση του Μπάιντεν. Και όσο μεγαλύτερη, τόσο καλύτερα.