Έλενα Ακρίτα vs «ΤΑ NEA»: Υπάρχει ελευθεροτυπία και μέχρι πού φθάνει η ελευθερία της άποψης;

Ήταν το θέμα του σαββατοκύριακου. Η είδηση που στάθηκε στην αφετηρία, πλάι στο φαβορί της εποχής «κορονοϊό», δίπλα στα διαχρονικά «επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα», που πάντα πλεονεκτούν έναντι άλλων ειδήσεων, και έκοψε το νήμα: Το κείμενο της Έλενας Ακρίτα που λογοκρίθηκε από «ΤΑ ΝΕΑ»!

Η έγκριτη αρθρογράφος, συγγραφέας και δημοφιλής Influencer – «βασίλισσα» στο Facebook με χιλιάδες ακολούθους, Έλενα Ακρίτα, τι έκανε; Παρέδωσε ένα κείμενο στον αρχισυντάκτη της, που δεν ήταν απλά εκ διαμέτρου αντίθετο με την γραμμή της εφημερίδας, αλλά γρονθοκοπούσε ανελέητα το «αποκλειστικό» δημοσίευμα κορυφαίου στελέχους των «Νέων» - ως σύμβουλος έκδοσης εμφανίζεται στην ταυτότητα της εφημερίδας - το οποίο προκάλεσε και προκαλεί αλλεπάλληλά παλιρροϊκά κύματα μετά τον πρώτο σεισμό. Δεν θα σταθούμε στο «αποκλειστικό», το οποίο ήδη έχουμε σχολιάσει. Θα επικεντρωθούμε στους όρους: «ελευθεροτυπία» και «ελευθερία του λόγου».

Υπάρχει ελευθεροτυπία στις εφημερίδες σήμερα; Μμμ, μάλλον όχι, απαντάμε και προσθέτουμε: Ούτε σήμερα, αλλά ούτε ποτέ υπήρξε ξεκάθαρη! Να ξεκαθαρίσουμε εδώ, ότι σε αρκετά Μέσα στην Ελλάδα, τα κείμενα δεν φθάνουν ποτέ στον ιδιοκτήτη για να πάρουν την έγκριση: «Τυπωθήτω»· αρκεί μια απλή ματιά του αρχισυντάκτη. Σε πολλά Μέσα η ελευθερία της γραφής και η κατάθεση απόψεων είναι περισσότερο ελεύθερη από άλλα, που περιμένουν εναγωνίως το τηλεφώνημα του μεγαλοεπιχειρηματία για να δώσουν την εντολή στο πιεστήριο να αρχίσει να τυπώνει η στον αρχισυντάκτη ροής να «ανεβάζει» στο site.

Ερώτημα δεύτερον: μπορεί ο κάθε συντάκτης, δημοσιογράφος, σχολιαστής, αρθρογράφος να εκφράζει τη σκέψη του ελεύθερα επί παντός θέματος σε εφημερίδα ή διαδικτυακό site; Μέχρις ενός σημείου, ναι. Υπάρχουν παντού και πάντα «εσκαμμένα» που όταν τα υπερβείς «τιμωρείσαι»: Είτε περιμένοντας να δεις το κείμενό σου δημοσιευμένο – τυπωμένο και βλέπεις κάποιου άλλου την επομένη, είτε καλούμενος από τον διευθυντή για να σου επιστήσει την προσοχή «ώστε να μην ξανασυμβεί στο μέλλον», είτε - ακραίο - δεχόμενος ένα απρόσμενο τηλεφώνημα από υπάλληλο του Λογιστηρίου. Αυτά σε γενικές γραμμές κι όποιος διαφωνεί, τα παραδείγματα που διαθέτουμε στο οπλοστάσιο της εμπειρίας μας, είναι τόσα που μπορούν να κατατροπώσουν στρατό δύσπιστων.

Και στο χώρο του αθλητισμού, και στης οικονομίας και στου πολιτισμού, υπάρχουν «αόρατες κλωστές» που σε μαθαίνουν να μην τραβήξεις ποτέ, γιατί χαλάει η ύφανση ενός κατ' επίφαση αρμονικού συνόλου. Φανταστείτε στον χώρο της πολιτικής, πόσες σκέψεις έμεναν (και μένουν) «φυλακισμένες σκέψεις» και πόσες ειδήσεις σάπιζαν με το «σιδηρούν προσωπείο» τους, σε σκοτεινά κελιά της μνήμης, γιατί ήταν αντίθετες με τη «γραμμή» της εργοδοσίας.

To απλό Facebook του Μαρκ Ζάκερμπεργκ και το Twitter του Τζακ Ντόρσι κλήθηκαν να καταθέσουν για την «καταστολή ή λογοκρισία» δύο άρθρων της εφημερίδας «New York Post» που αφορούσαν μη επαληθευμένους ισχυρισμούς σχετικά με μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που φέρεται να έχουν ληφθεί από έναν υπολογιστή που ανήκει στον γιο του Δημοκρατικού Προέδρου, Χάντερ Μπάϊντεν. Άρα λογοκρισία ακόμα και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης! Και όχι μόνο.

Και για να κλείσουμε με την «ελευθερία του λόγου»: Ουδείς την έχει απεριόριστη και αν παραβεί τους όρους τιμωρείται. Από πολιτικό κόμμα θέλετε; Πρόσφατα ο Σταύρος Κοντονής διατύπωσε διαφορετική άποψη από εκείνη του ΣΥΡΙΖΑ και διεγράφη!

Σε όλες τις εφημερίδες, τα sites, τους ραδιοφωνικούς ή τηλεοπτικούς σταθμούς ακολουθείς την πολιτική και την πορεία που επιβάλλουν οι ιδιοκτήτες. Σε κάποια Μέσα υπό τη Δαμόκλειο Σσπάθη του εργοδότη, σε κάποια άλλα υπό την σχετική ανοχή του. Η υπόθεση δεν αφορά μόνο «ΤΑ ΝΕΑ» ή την κυρία Ακρίτα. Ακόμα και ένα φυσικό πρόσωπο αυτολογοκρίνεται πολλές φορές, επιδιώκοντας να μην παρεκκλίνει της πολιτικώς ορθής πορείας.

Η θέση της Ελλάδας στη σχετική λίστα των χωρών της Ε.Ε σε ό,τι αφορά την ελευθερία του Τύπου τα λέει όλα: Η Ελλάδα κατατάσσεται 24η στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27, με 28.80 βαθμούς, ξεπερνώντας Μάλτα (30,16), Ουγγαρία (30,84) και Βουλγαρία (35,06)! Η γλώσσα των αριθμών δεν επιδέχεται (συνήθως) λογοκρισία, Άλλο αν κάποιες φορές παραποιείται…

Το ιδεατό της συνύπαρξης δημοσιογράφων μιας κεντροδεξιάς εφημερίδας που υποστηρίζουν την κυβέρνηση, έχοντας στο διπλανό γραφείο μια ξιφήρη πολεμίστρια, που μάχεται τα κυβερνητικά λάθη και τους χειρισμούς, κράτησε λίγο… Όταν σφίγγει ο κλοιός της διάζευξης, οδηγείσαι αναπόδραστα στη ρήξη.

Μην είμαστε υποκριτές, όλοι οι... παροικούντες την Ιερουσαλήμ της δημοσιογραφίας έχουν να θυμηθούν κι από μια ιστορία «κοψίματος» κειμένου πάνω από το «μάρμαρο». Θα έπρεπε να είναι διαφορετικό το πλαίσιο της «ελευθεροτυπίας» των Μέσων, αλλά δυστυχώς δεν είναι. Θα έπρεπε να ασκεί λειτούργημα ο δημοσιογράφος, όμως πολλοί λειτουργούν συστηματικά με γνώμονα το προσωπικό συμφέρον και τα συμφέροντα του εργοδότη τους· είναι αυτοί, οι όχι σπάνιοι χαρακτήρες στον τόπο μας, που αποκαλούνται: «βασιλικότεροι του Βασιλέως» και που τα πλούτη τους - πολλές φορές - συναγωνίζονται εκείνα του «Βασιλέως»!  

Ο βετεράνος δημοσιογράφος Λάιονελ Μπάρμπερ (Lionel Barber), από τους μακροβιότερους συντάκτες των Financial Times, γράφει στο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του «The Powerful and the Damned: Private Diaries in Turbulent Times»: «Πάντα με απασχολούσε ο γόρδιος δεσμός των εφημερίδων - δημοσιογράφων με την εξουσία». Στην Ελλάδα του «Ό,τι δεν λύεται κόπτεται», οι κρατούντες που έχουν το μαχαίρι φροντίζουν και κόβουν τον «γόρδιο δεσμό» με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Και κάτι τελευταίο, έτσι ως επίλογος: ακόμη και οι καλύτεροι θηριοδαμαστές πολλές φορές ένοιωσαν τα δόντια του θηρίου στη σάρκα τους, όταν είχαν πιστέψει ότι το είχαν κάνει πειθήνιο όργανό τους. Α, και στα «τσίρκο» της Ελλάδας μετά τα θηρία και τους θηριοδαμαστές βγαίνουν πάντοτε οι κλόουν…