Τι Μέλλον έχουν οι Δουλειές;

Η αγορά εργασίας σε όλον τον κόσμο αντιμετωπίζει την κρίση που προκάλεσε η πανδημία αλλά και το συνεχώς διευρυνόμενο χάσμα από την υιοθέτηση των ψηφιακών τεχνολογιών. Παγκοσμίως οι δουλειές των περισσοτέρων αλλάζουν. Διαβάζοντας την πρόσφατη έκθεση του WEF για το Μέλλον των Θέσεων Εργασίας, που αφορά τις προβλέψεις μέχρι το 2025, συμπεραίνουμε τα εξής:

1. Το cloud, τα big data, το ηλεκτρονικό εμπόριο και η ανάγκη για κυβερνοασφάλεια, κάνουν τις εταιρείες τεχνολογίας να έχουν μπει για τα καλά στη ζωή όλων μας.
2. Η αυτοματοποίηση και η κοινωνική αποστασιοποίηση απαιτούν αλλαγές στον κλάδο της μεταποίησης όσον αφορά στις περιγραφές καθηκόντων αλλάζοντας ταυτόχρονα και τις δεξιότητες. Σύμφωνα με την ίδια Έκθεση το 43% των εργοδοτών θα μειώσουν το εργατικό δυναμικό που απασχολούν, το 41% θα συνεργαστεί περισσότερο με εξειδικευμένους εργολάβους και το 34% θα αυξήσει το ανθρώπινο δυναμικό λόγω μεγαλύτερης υιοθέτησης της τεχνολογίας. Εως το 2025 οι εταιρείες επαναξιολογούν τον τόπο παραγωγής, τις αλυσίδες αξίας και το μέγεθος του εργατικού δυναμικού τους για λόγους ανεξάρτητους από την τεχνολογία.
3. Ο ρυθμός δημιουργίας θέσεων εργασίας επιβραδύνεται παρόλο που οι καινούργιες δουλειές θα είναι περισσότερες από εκείνες που θα καταστραφούν. Το WEF προβλέπει ότι ως το 2025 θα εκτοπιστούν 85 εκατ. θέσεις εργασίας από το νέο καταμερισμό εργασίας μεταξύ ανθρώπων και μηχανών και παράλληλα θα δημιουργηθούν 97 εκατ. νέες θέσεις που θα έχουν πλέον τρεις συντελεστές = τον άνθρωπο, τις μηχανές και τους αλγόριθμους.
4. Το χάσμα των δεξιοτήτων παραμένει υψηλό όσο αλλάζουν οι απαιτήσεις σε όλους τους ρόλους. Η ικανότητα κριτικής σκέψης, η ανάλυση και η σύνθεση για την επίλυση ενός προβλήματος, η ικανότητα αυτό-διαχείρισης – δηλ. ενεργητική μάθηση, αντοχή στην πίεση, ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα με ευελιξία παραμένουν να είναι οι κυρίαρχες δεξιότητες. Οι εταιρείες προβλέπουν ότι κατά μέσο όρο ένα 40% των εργαζομένων θα χρειαστούν απόκτηση νέων δεξιοτήτων που θα διαρκέσει μέχρι και 6 μήνες.
5. Το 84% των εργοδοτών είναι έτοιμοι να ψηφιοποιήσουν τις διαδικασίες τους εντάσσοντας και την εξ αποστάσεως εργασία, η οποία μπορεί να ανέλθει και στο 40% της συνολικής τους δύναμης. Επίσης το 1/3 των εργοδοτών προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα θέματα της παραγωγικότητας και της ευημερίας σκέπτονται να εντάξουν προγράμματα που θα συνδέουν τους εργαζόμενους μεταξύ τους, θα τους δίνουν την αίσθηση του ανήκειν σε μια κοινότητα, ώστε να νιώθουν καλύτερα για να μπορούν να παράγουν καλύτερης ποιότητας εργασία.
6. Οι ανισότητες που οξύνθηκαν λόγω πανδημίας θα συνεχίσουν να οξύνονται λόγω και της εξάπλωσης της τεχνολογίας. Ολες οι ευάλωτες ομάδες εργαζομένων επιρρεάστηκαν περισσότερο από την πανδημία απ’ όσο από την προηγούμενη 10ετή κρίση.
7. Η διαδικτυακή επιμόρφωση και κατάρτιση αναπτύσσεται αλλά με πολύ διαφορετικό ρυθμό για όσους είναι εργαζόμενοι και για όσους είναι άνεργοι. 4πλασιάστηκε ο αριθμός των ατόμων που αναζήτησαν διαδικτυακά εκπαιδευτικές ευκαιρίες με δική τους πρωτοβουλία, 5πλασιάστηκαν οι ευκαιρίες επανακατάρτισης που προσφέρθηκαν από τους εργοδότες, αλλά 9πλασιάστηκαν οι εγγραφές σε προγράμματα που προσφέρθηκαν από κρατικούς φορείς - κυρίως σε ανέργους. Οι εντός αγοράς έδωσαν έμφαση σε προγράμματα ανάπτυξης προσωπικών δεξιοτήτων ενώ οι άνεργοι εστίασαν στην εκμάθηση ψηφιακών δεξιοτήτων.
8. Το παράθυρο ευκαιρίας για την επανακατάρτιση όμως μίκρυνε. Υπάρχουν πολλές επαπειλούμενες θέσεις, αλλά εκείνοι που τις κατέχουν μπορεί να μην προλάβουν να επανεκπαιδευτούν όντας εργαζόμενοι.
9. Η μεγάλη πλειοψηφία των εργοδοτών αναγνωρίζει πλέον την αξία της επένδυσης στο ανθρώπινο κεφάλαιο και τα 2/3 προσδοκούν να δούν το όφελος μέσα στους επόμενους 12 μήνες. Η δέσμευση όμως των εργαζομένων υστερεί και δεν επιθυμεί ν’ αξιοποιήσει αυτήν την ευκαιρία με τόση θέρμη.
10. Υπάρχουν πλέον εργοδότες οι οποίοι προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν σε άλλες θέσεις στον οργανισμό τους τουλάχιστον ένα 50% των υπαλλήλων που λόγω αυτοματοποίησης χάνουν τις θέσεις τους. Δηλαδή η κύρια στρατηγική «απολύσεις λόγω μείωσης κόστους και αυτοματοποιήσης» δεν είναι πια δεδομένη και προσπαθεί να αντικατασταθεί από προγράμματα αναβάθμισης δεξιοτήτων.
11. Το δημόσιο εντείνει τις προσπάθειες προσέλκυσης σοβαρών επενδυτών αλλά χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή στη δημιουργία ενός δικτύου ασφαλείας κατά τη μετάβαση από την ανεργία στην εργασία, ώστε να υπάρχει ενεργή ζήτηση για επανακατάρτιση και να μην χρησιμοποιείται απλώς για βιοποριστικούς βραχυπρόθεσμους σκοπούς.