Επετειακή αµηχανία

Το 1967, οι «6» της τότε ΕΟΚ γιόρτασαν πανηγυρικά τη δέκατη επέτειο της υπογραφής της Συνθήκης της Ρώµης. Το 1989, οι «12» της Ευρωπαϊκής Κοινότητας γιόρτασαν τη δέκατη επέτειο της εκλογής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου µε καθολική ψηφοφορία.

Σήµερα, η εικοστή επέτειος της συγκρότησης της Ευρωζώνης την 1η Ιανουαρίου 1999 περνά σχεδόν απαρατήρητη, στη βαριά σκιά της διόγκωσης του αντιευρωπαϊκού ακροδεξιού λαϊκισµού που αναµένεται να επιβεβαιωθεί στις ευρωεκλογές στα τέλη Μαΐου.

Όταν την 1η Ιανουαρίου 1999 «κλείδωσαν» οριστικά οι ισοτιµίες των εθνικών νοµισµάτων έντεκα χωρών-µελών της τότε ΕΕ των «15» µε το ευρώ, υπήρχε ιστορική αισιοδοξία που τροφοδοτούσε έναν ευρωπαϊκό βολονταρισµό. ∆έκα χρόνια µετά την πτώση του Τείχους και τη συγκρότηση ενιαίας Γερµανίας, και παρά τη δύσκολη και συχνά ανοικτά συγκρουσιακή διαπραγµάτευση, η ΟΝΕ ήταν µια χειροπιαστή πραγµατικότητα που διέψευδε τις Κασσάνδρες οι οποίες υποστήριζαν ότι η πολιτική ενοποίηση θα πρέπει να προηγηθεί της ΟΝΕ ή τουλάχιστον να συµβαδίσει µαζί της.

Μέσα στη γενικευµένη ευφορία που κυριαρχούσε τις πρώτες ηµέρες του 1999 παραγνωρίστηκε µια σκληρή αλήθεια: ότι Γερµανία και Γαλλία, οι δύο πρωταγωνιστές της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, ουδέποτε στη µεταπολεµική περίοδο εγκατέλειψαν στρατηγικές εθνικής ισχύος. Για τη Γαλλία η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση ήταν εργαλείο ελέγχου και απαλλοτρίωσης της ισχύος της ∆υτικής και στη συνέχεια της ενιαίας Γερµανίας.

Για τη Γερµανία ο ευρωπαϊκός φεντεραλισµός που είχε υιοθετήσει µέχρι το 1989 ήταν εργαλείο πλήρους χειραφέτησης από την ήττα του 1945 αλλά και αναγωγής του εθνικού πολιτειακού και δηµοσιονοµικού µοντέλου σε ευρωπαϊκή κλίµακα. Η σκληρή αυτή πραγµατικότητα αποτυπώθηκε στη µετωπική σύγκρουση Σρέντερ - Σιράκ στη Σύνοδο Κορυφής της Νίκαιας, τον ∆εκέµβριο του 2000.

Στη συνέχεια ήρθαν η απόρριψη της Συνταγµατικής Συνθήκης στο δηµοψήφισµα της Γαλλίας την άνοιξη του 2005 και η άρνηση της Γερµανίας προς αξιοποίηση της παγκόσµιας χρηµατοπιστωτικής κρίσης για εµβάθυνση και συµπλήρωση της ΟΝΕ το φθινόπωρο του 2008. Είκοσι χρόνια µετά τη γέννηση της ΟΝΕ, έχει διαψευσθεί ο αυτοµατισµός της συνεχούς εµβάθυνσης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και τίθεται ευθέως το ερώτηµα αν η σηµερινή ακινησία οδηγεί στη στασιµότητα ή είναι πρελούδιο της αποδόµησης...