Αγορά Καπάνι: τα χασάπικα, η μυρωδιά της ρίγανης και των λιθρινιών

Στη συμβολή των οδών Χαλκέων, Σπανδώνη, Ασκληπιού και Σολωμού στο κέντρο της Θεσσαλονίκης βρίσκεται η αγορά Καπάνι. Η παλαιότερη αγορά της συμπρωτεύουσας κρυμμένη πίσω από την πλατεία Αριστοτέλους. Ο επισκέπτης συναντά πρώτα τα μανάβικα που πωλούν κάθε είδους ζαρζαβατικά. Ντομάτες Πρέβεζας, κρεμμύδια, λάχανα και μαρούλια, αγγουράκια, πράσα, μαϊντανό για την κοτόσουπα και άνηθο. Μετά τα ιχθυοπωλεία. Λούτσοι, πέστροφες, μύδια με το κέλυφος, γόπες και λιθρίνια.

Τα λέπια τους αστράφτουν από τις λάμπες που φωτίζουν τους πάγκους. Ένας ψαράς όλο βρέχει τα μπαρμπούνια με μία κανάτα νερό. Πρέπει να φαίνονται ζωντανά. Σαν να βγήκαν τώρα από τη θάλασσα. Μία ηλικιωμένη έσερνε ένα καρότσι παραγεμισμένο με τα ψώνια της εβδομάδας. Παίρνει το αστικό λεωφορείο κάθε Σάββατο από την Κάτω Τούμπα και αποβιβάζεται στην αγορά της πόλης όπου ενώνονται η ποικιλία, η αφθονία και η φθήνια.

Την Κυριακή θα έχει τραπέζι στα εγγόνια της. Ο Τάκης τρελαίνεται για γαρίδες τηγανιτές και η Κλαίρη θα έδινε τα πάντα για τα κεφτεδάκια από τα χεράκια της γιαγιάς. Ένα νεαρό ζευγαράκι έριξε το πρώτο τους φιλί στα χείλη και χάθηκε στην Πλατεία Άθωνος. Οι φωνές των πωλητών μοιάζουν με τις φωνές των Σειρήνων. «Εδώ το καλό ζυγούρι!» διατείνονταν ένας κρεοπώλης με την άσπρη ποδιά λερωμένη με αίμα από τα σφάγια. Τα χοιρινά κρέμονταν από τα τσιγκέλια πλάι στα αρνάκια γάλακτος και τα χωριάτικα λουκάνικα.

Η λέξη Καπάνι προέρχεται από την τουρκική λέξη Ουν –Καπάν που σημαίνει αγορά αλεύρων. Όμως όχι. Εδώ πωλούνται σχεδόν τα πάντα. Τρόφιμα, μπαχαρικά, σκούπες και φτυαράκια, εξάδες ποτηριών, υποκάμισα και γαλότσες, ψάθινα καλάθια, ελιές Θάσου, αλλαντικά, ξηροί καρποί και μικρά έπιπλα.

Το τσαγκαράδικο στη γωνία αλλάζει τακουνάκια και σόλες. «Δεν υπάρχουν λεφτά για καινούργια» δηλώνει ο μεσήλικας τσαγκάρης στην ρεπόρτερ από ένα μεγάλο τηλεοπτικό κανάλι. Τα μελομακάρονα και οι κουραμπιέδες εξαφανίστηκαν πλέον αφού πρωταγωνίστησαν σαν γκεστ σταρ σε μία χριστουγεννιάτικη ταινία. Κάποιοι καταστηματάρχες στόλισαν ξέχασαν να μαζέψουν τις γιρλάντες και τα λαμπιόνια. Συντηρώντας άθελα τους ακόμη το κλίμα των γιορτινών. Μετά την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 οι Οθωμανοί προχώρησαν σε αντίποινα στη Θεσσαλονίκη. Στο Καπάνι απαγχονίστηκε και κατακρεουργήθηκε από τον τουρκικό όχλο, ο επίσκοπος Κίτρους Μελέτιος ύστερα από διαταγή του Γιουσούφ Μπέη και μαζί του μαρτύρησαν οι πρόκριτοι που κατηγορήθηκαν ως μέλη της Φιλικής Εταιρείας Χριστόδουλος Μπαλάνος, Χρήστος Μενεξές και Αναστάσιος Κυδωνιάτης.

Τίποτε δε θυμίζει αυτά τα λυπηρά γεγονότα στον τόπο που κατακλύζεται από κόσμο κάθε λογής και βαλαντίων. Δημόσιοι υπάλληλοι, συνταξιούχοι, τραπεζικοί, δάσκαλοι, φοιτητές, κομμώτριες και ταξιτζήδες συναντιούνται καθημερινά στη στοά της αγοράς Καπάνι. Κάτω από τα μεταλλικά στέγαστρα η κατανάλωση παίρνει τον χαρακτήρα της κοινωνικής επαφής και συναναστροφής.

Και κάπως έτσι οι έμποροι στον απόηχο της εορταστικής περιόδου «κάνουν ταμείο». Κι όπως ήταν αναμενόμενο λόγω των μέτρων για την αποτροπή διάδοσης του κορονοιού οι εισπράξεις ήταν ιδιαίτερα κουτσουρεμένες με το χειρότερο σενάριο αρκετά από τα καταστήματα στο ιστορικό Καπάνι να κινδυνεύουν να βάλουν ακόμη και λουκέτο. Πόσο λυπηρό.

Η μυρωδιά της ρίγανης σμίγει με τη μυρωδιά της πάπρικας και του θυμαριού. Ένας άγγλος τουρίστας φωτογραφίζει με μία μηχανή Nikon ότι βλέπει εκεί μέσα σχεδόν εκστασιασμένος. Ο ήλιος κόβει βόλτες στον χειμερινό ουρανό. Η ζωή είναι ωραία, όταν τα πάντα γύρω σου μυρίζουν ωραία. Όχι, όμως για όλους. Παραδείγματος χάρη, αν δεν είσαι ο αμέριμνος καταναλωτής που αγοράζει ακτινίδια, αλλά ο έμπορος που τα πουλάει.