Ο βιασμός ως απεχθής κορύφωση της έμφυλης βίας

Η «έμφυλη βία» αποτελεί σήμερα ένα πολυπλόκαμο τέρας, τα πλοκάμια του οποίου έχουν αποκτήσει πολύ απειλητικές διαστάσεις. Συνηθέστερες μορφές της είναι η ψυχολογική βία - η οποία εκδηλώνεται με λεκτική βία, συναισθηματικό εκφοβισμό, έλλειψη ελευθερίας, η σωματική - που εκδηλώνεται με πρόκληση σωματικού πόνου ή τραυματισμό, και η σεξουαλική βία. Η τελευταία αποτελεί την πιο επικίνδυνη μορφή έμφυλης βίας, καθώς κυμαίνεται από την σεξουαλική παρενόχληση και τις «άσεμνες» χειρονομίες, ως τον βιασμό.

Ο βιασμός συνιστά μια αποκρουστική, και ως εκ τούτου μια αξιόποινη πράξη, η οποία καταγράφεται ως νομικό αδίκημα ήδη από τον «Κώδικα του Χαμουραμπί», του βασιλιά της Βαβυλώνας, που χρονολογείται περίπου στο 1754 π.Χ. Αν, όμως, 18 αιώνες πριν, παρά την πρωτόγονη φύση της κοινωνίας, την πλήρη υπακοή των γυναικών στο πατριαρχικό σύστημα και το καθεστώς ανελευθερίας κι ανυποληψίας προς τις γυναίκες, ο βιασμός αντιμετωπιζόταν ως αδίκημα και τιμωρείτο, τότε πώς πρέπει άραγε να αντιμετωπίζεται ο βιασμός σήμερα; Σήμερα, στον εξελιγμένο κόσμο, στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, έχει επιτευχθεί σε μεγάλο βαθμό η ισοτιμία των δύο φύλων. 

Οι σχέσεις μεταξύ ανδρών και γυναικών είναι πιο ελεύθερες, η γυναίκα έχει δικαίως κατακτήσει την οικονομική της αυτονομία και την ελευθερία της, οι προγαμιαίες σχέσεις επιτρέπονται, και υπάρχει το δικαίωμα ενός ανθρώπου να επιλέξει τον προσωπικό του ερωτικό σύντροφο. Εξάλλου, ακόμη και στην περίπτωση που ένας άνδρας επιθυμεί διακαώς την άμεση ικανοποίηση των ορέξεών του, μπορεί να απευθυνθεί σε ένα αγοραίο είδος που προσφέρει άλλωστε και φτηνές προσφορές. Σε μια εποχή κατά την οποία το σεξ, έχει βγει σχεδόν σε πλειστηριασμό, δεν συνιστά ο βιασμός μια παράλογη πράξη; Δεν είναι ένας βιαστής μια διαταραγμένη και εγκληματική προσωπικότητα; 

Ο βιασμός και οι ψυχολογικές συνέπειές του

Ο βιασμός είναι αποκρουστικός ακόμη και ως λέξη, καθώς η βία, με την ιδιότυπη κατάληξη -σμός, σημαίνει τον δια της βίας εξαναγκασμό σε συνουσία. Σημαίνει την άσκηση σωματικής/φυσικής βίας για την διάπραξη ασελγών πράξεων που κατατείνουν στην ικανοποίηση της γενετήσιας επιθυμίας του δράστη. Η πράξη αυτή, όμως, φανερώνει κι επιβεβαιώνει την ύπαρξη μιας νοσηρής προσωπικότητας, καθώς αποτυπώνει την απόλυτη περιφρόνηση της ελεύθερης συνείδησης του θύματος, την βάναυση προσβολή της ψυχικής και σωματικής του υπόστασης, την έλλειψη σεβασμού προς τον άνθρωπο ως αξία, και τον ζωώδη χαρακτήρα της «γενετήσιας ορμής» του θύτη.

Το γεγονός οτι ένας, τέτοιου είδους δράστης, ικανοποιείται μέσω της εξαναγκαστικής υποταγής του άλλου, προσβάλλοντας δηλαδή έως και θανάσιμα την γενετήσια ελευθερία του, αποκαλύπτει και την κρυμμένη του ανάγκη για εξευτελισμό και κακοποίηση του θύματος. Εξάλλου, το γεγονός ότι ο ίδιος μετά την πράξη του αυτή μπορεί να επιστρέψει στη ζωή, την οικογένεια, την εργασία του, σαν να μη συμβαίνει τίποτε, υποκρινόμενος τον ευπρεπή πολίτη, δείχνει μια διπροσωπία. Στην πραγματικότητα πρόκειται για σαδιστή ή για νάρκισσο, ο οποίος δρα ως ψυχρός εκτελεστής, θεωρώντας ότι οι άλλοι υπάρχουν μόνο για να ικανοποιούν τις ανάγκες του, μη έχοντας συναισθήματα για τους άλλους, και ούτε στοιχειώδεις ενοχές. Ως εκ τούτου, η «προσβολή» μπορεί να νοηθεί ως μια προσπάθεια υποβιβασμού του προσβεβλημένου και επιθυμία υπερεκτίμησης του επιτιθέμενου.

Σε μια υποκριτική και ψευτοσυντηρητική κοινωνία, ωστόσο, μετά την αποκάλυψη της πράξης ενός τέτοιου «υποκειμένου», οι άμυνες ενεργοποιούνται, και ένα τοίχος επιφυλακτικότητας τον προστατεύει. «Μπα, δεν φαίνεται αυτός για βιαστής… Μήπως, τον προκάλεσε εκείνη;» Λες και μόλις ένας βιαστής ή εγκληματίας εκτελέσει την απεχθή πράξη του, αυτή απεικονίζεται για πάντα στο κούτελό του. Η υπόκρυψη, επομένως, της μη ισορροπημένης και εγκληματικής του φύσης κάτω από ένα κοινωνικό προσωπείο, δεν σημαίνει ότι δεν είναι αυτός το τέρας. Επειδή, δηλαδή, κάποιος είναι γνωστός ή περιβεβλημένος με πλούτη, τίτλους και «γόητρο», δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να είναι και ο δράστης. 

Ο στρεβλός κύκλος απενοχοποίησης του βιαστή, ωθεί το θύμα προς την αβουλία και την απραξία. Κλείνεται στον εαυτό του και τη σιωπή του, πνίγοντας τα συναισθήματα άγχους, θυμού, απογοήτευσης και θλίψης. Κυρίως έχει χάσει την αυτοεκτίμησή του. Αισθάνεται φόβο, ντροπή, απόγνωση, κατάθλιψη. Οι σχέσεις του με το άλλο φύλο έχουν διαρραγεί. Ένα αίσθημα ανασφάλειας και παγίδευσης διακατέχει πλέον το θύμα. Αλλά, ενώ έχει γίνει ένα ανθρώπινο ράκος γεμάτο τραύματα, ο θύτης παραμένει αλώβητος, και συνήθως χωρίς καμιά τιμωρία!

Τα θύματα του βιασμού 

Ο βιασμός ως πράξη αρρωστημένη, δεν συντελείται μόνο εναντίον των γυναικών. Συντελείται εναντίον όλων. Και, συντελείται ιδίως, εναντίον των ανηλίκων. Η τραυματική και αποκρουστική πράξη εκτελείται και εις βάρος των αθώων κοριτσιών, και εις βάρος των απροστάτευτων αγοριών, με τραγικές συνέπειες. Ελάχιστες, όμως, περιπτώσεις κοριτσιών καταγγέλλουν το γεγονός. Λόγω του φόβου του κοινωνικού στιγματισμού δεν το αντέχουν. Και σιωπούν.

Αν, όμως, για ένα κορίτσι η αποκάλυψη του εγκλήματος που υπέστη είναι πολύ δύσκολη, για ένα αγόρι είναι έως και αδύνατη. Οι λόγοι είναι ευνόητοι, σε μια κοινωνία που ανοήτως εθελοτυφλεί, λειτουργώντας με ταμπού και στερεότυπα. Αυτό που θα υποστεί ένα αγόρι αν εκμυστηρευτεί τον βιασμό του, θα είναι μια, ακόμη, κόλαση. Στην υποκριτική αυτή κοινωνία, το θύμα θα επιλέξει να ζήσει με το μυστικό του, αλλιώς θα διαπομπευθεί.

Μια κοινωνία που δεν έχει την ευαισθησία και τις δομές να υποστηρίξει το θύμα στις πιο δύσκολες στιγμές του, είναι θλιβερή και αξιοκατάκριτη. Αν, μαζί με την αποστεωμένη κοινωνία, οι θεσμοί (Αστυνομία, κλπ.) δεν μπορούν να προσφέρουν ένα χαμόγελο αλλά είναι παγεροί και αδιάφοροι, και αν η Δικαιοσύνη δεν έχει την αμεσότητα και τα αντανακλαστικά να δικαιώσει το θύμα, τότε οι θεσμοί είναι ανεπαρκείς. Η επούλωση του τραύματος ενός ανθρώπου που έχει βιαστεί, είναι ευθύνη συνολική. Ο βιασμός αποτελεί «Έγκλημα κατά της γενετήσιας ελευθερίας». Και ως έγκλημα πρέπει να τιμωρείται. Αλλιώς δεν υπάρχει κράτος δικαίου.  

Η παρούσα επικαιρότητα

Ας μην παρασυρόμαστε και ενθουσιαζόμαστε για τον ζήλο που επιδεικνύει η παρούσα επικαιρότητα σε μια ή παραπάνω σχετικές αποκαλύψεις βιασμών. Όλος αυτός ο ντόρος είναι σαν μια μεγάλη, τεράστια φούσκα, γεμάτη κενό και αέρα, καθώς σε μια κοινωνία αγγέλων ανακάλυψαν, αίφνης, ότι υπάρχει και ο βιασμός. Επειδή όμως η διάρκεια είναι αντιστρόφως ανάλογη της έντασης, ύστερα από λίγο, η φούσκα αυτή θα σπάσει, και θα ξεφουσκώσει με την ίδια ορμή που την διόγκωσε, θα γίνει κομμάτια, και θα ξεχαστεί...

Η παρούσα επικαιρότητα έλαβε διαστάσεις θρύλου. Κι ίσως φάνηκε, ξαφνικά, πως αφυπνίστηκε η κοινωνία επί του θέματος. Δεν συνέβη όμως το ίδιο, όταν το θύμα δεν ήταν προβεβλημένο... Οι κυβερνητικοί, πολιτειακοί και κομματικοί εκπρόσωποι συγκινήθηκαν για ένα, συγκεκριμένο, περιστατικό, κι έσπευσαν δημόσια να εκφράσουν τον αποτροπιασμό τους... Όμως κάθε ανθρώπινη υπόσταση δικαιούται την υποστήριξη της πολιτείας και των θεσμών όταν έχει βιαστεί. Κάθε μέλος της κοινωνίας δικαιούται συμπαράστασης και δικαίωσης όταν έχει κακοποιηθεί. Τόσοι βιασμοί σημειώνονται κάθε μέρα. Μήπως θα έπρεπε να νοιαστούν και για τα μη γνωστά άτομα, ή για την στήριξη αυτών και των οικογενειών τους στην οδυνηρή εμπειρία; Τι κάνει η πολιτεία, λ.χ. για την περίπτωση εκείνη που μετά από το αποτρόπαιο έγκλημα του ομαδικού βιασμού στη Ρόδο, στη συνέχεια τη δολοφόνησαν; Ποια ήταν η «βαριά» ποινή των δραστών; Ή, για την περίπτωση του ανήλικου τότε κοριτσιού, που αλλοδαπός τη χτύπησε στα βράχια και ύστερα ασέλγησε σε βάρος της, η οποία αντιμετωπίζει τα προβλήματα του βασανισμού και της εξόντωσης μόνη;  

Δεν είναι σίγουρο, επομένως, οτι η επίδειξη αυτού του θετικού κύματος συμπαράστασης που εκδηλώθηκε προς ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, θα επιφέρει και τις αναγκαίες εκείνες αλλαγές, ή οτι θα δράσει ανατρεπτικά στις συνειδήσεις ώστε να υπάρχει μια αδιαπραγμάτευτη καταδίκη των βιασμών. 

Η αναγκαιότητα της καταδίκης

Η καταδίκη πρέπει πρωτίστως να έρχεται από την κοινωνία και από το αξιακό της σύστημα. Δεν μπορεί η κοινωνία σήμερα να ανέχεται την εκτροφή στους κόλπους της βιαστών. Ούτε να ενδιαφέρεται για το ζήτημα μόνο επιλεκτικά. Πρώτο, επομένως, είναι αναγκαία η συνοχή της κοινωνίας στην δημόσια αποκήρυξη της κατασκευής τέτοιων υπανθρώπων. Δεν μπορεί, όπως κάνει μέχρι σήμερα, υποκαθιστώντας το ρόλο του δικαστή, να σπεύδει με επιπόλαιες δικαιολογίες να τους αθωώνει. Δεν δικαιολογούνται, ούτε οι άνδρες, που λόγω κοινωνικής νοοτροπίας συχνά διακατέχονται από μια ασυνείδητη υποτίμηση προς την γυναίκα, αλλά ούτε οι γυναίκες, που γεννούν και μεγαλώνουν αγόρια, και στις οποίες πολλές φορές οφείλεται έμμεσα και η κατασκευή ενός βιαστή! Η καχυποψία που διατυπώνεται από γυναίκες εναντίον των γυναικών δεν είναι δείγμα μιας προηγμένης κοινωνίας. Οι γυναίκες, όχι μόνο για λόγους φυλετικής αλληλεγγύης, αλλά για λόγους ουσίας και στοιχειώδους ευαισθησίας, οφείλουν πρώτες να κατανοήσουν το πρόβλημα. 

Η καταδίκη του βιαστή πρέπει επίσης να αποδίδεται, παραδειγματικά, δια του νόμου. Δεν μπορεί η πολιτεία να προστατεύει μεν την κακοποίηση των ζώων με αυστηρές ποινές, αλλά την κακοποίηση των ανθρώπων να την ανέχεται, αντιμετωπίζοντας τον βιαστή με επιείκεια. Γιατί τότε η κοινωνία διαιωνίζει το αισχρό αυτό είδος ανθρώπων. Ούτε κανείς θα πειστεί να προβεί σε καταγγελία της πράξης, εάν γνωρίζει την άνευρη αντιμετώπιση του δικαστηρίου, και ότι από την επώδυνη διαδικασία θα φύγει ο δράστης ελεύθερος προς ανεύρεση άλλου θύματος.  

Η καταδίκη, ωστόσο, δεν μπορεί να εξαρτάται από την δημόσια αποκάλυψη των λεπτομερειών της πράξης, που τόσο κυνικά ανακυκλώνονται στα ιδιωτικά αλλά και τα κρατικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Μπορεί ένα θύμα να είναι συναισθηματικά φορτισμένο, αλλά το προστατεύουμε, και δεν το αφήνουμε να εκτίθεται ανεπανόρθωτα. Δεν προσφέρει καμία υπηρεσία το να κρεμιέται ένα θύμα στα μανταλάκια. Η περιδιάβαση των τηλεοπτικών καναλιών από το θύμα για την εξιστόρηση του γεγονότος, δεν βοηθάει στην εξιχνίαση του θέματος, ενώ δίνει αφορμή για σχόλια και ανόητους υπαινιγμούς. Επίσης, προκαλεί την εκτόνωση και τον αποπροσανατολισμό του θέματος, από την απαξίωση και τον μηδενισμό δια του βιασμού της ίδιας της ανθρώπινης ελευθερίας. Εξάλλου, η ακρόαση των ιδιαιτεροτήτων ενός βιασμού σε τηλεοπτικές συνέχειες, υποβαθμίζει το όλο ζήτημα, και προξενεί ερεθίσματα και φαντασιώσεις σε αρρωστημένα μυαλά. Λειτουργεί, δηλαδή, σαν μια μορφή εκπαίδευσης δια της επανάληψης, καθώς εξοικειώνει τους θεατές με την απευκταία πράξη.

Υπάρχουν, άλλωστε, πολλές και φριχτές σκηνές βιασμών σε αυτήν την υποβαθμισμένη κοινωνία, και δεν χρειάζεται να της επιτρέπουμε να καγχάζει και να αστειολογεί ακούγοντάς τες. Οι σκηνές αυτές συνιστούν ανθρώπινα δράματα, και όχι γελοιότητες. Κάθε μορφή ζωώδους εξυπηρέτησης της «γενετήσιας ορμής» είναι εδώ, πότε εκμεταλλευόμενη το νεαρό της ηλικίας, πότε ως παιδοφιλία, πότε ως κάθε είδους διαστροφή. Ακόμη και από μετανάστες που έχουν εκπαιδευτεί να πιστεύουν στην ελευθεριότητα των γυναικών της Δύσης. Πρόκειται, επομένως, για μια οδυνηρή και γενικευμένη «μάστιγα», και δεν μπορεί η κοινωνία να παριστάνει ότι δήθεν δεν υπάρχει. 

Η εκμετάλλευση των ρόλων «εξουσίας»

Ο βιασμός εμφανίζει «θρασύδειλα τέρατα» σε όλους τους χώρους. Ο εφιάλτης βρίσκεται ακόμη και στα παιχνίδια, ακόμη και εκεί που δεν πάει ο νους του ανθρώπου, καθώς οι ορέξεις των βιαστών συνιστούν την άθλια προέκταση ενός σκοτεινού, εγκληματικού υπόβαθρου που χρήζει ψυχικής θεραπείας. Οποιοσδήποτε δισταγμός, επομένως, για την καταγγελία και την αποδοκιμασία της πράξης τους, ενισχύει το άδικο, καθώς ο βιαστής αδικεί μεν, αλλά ντροπιασμένος και αδικημένος μένει ο βιασμένος. 

Οι χώροι εξουσίας και δύναμης κυρίως, προσελκύουν διαταραγμένες προσωπικότητες, εκβιαστές και εκμεταλλευτές, που κάνουν κατάχρηση εξουσίας. Οι «τύποι» αυτοί οσμίζονται τα θύματά τους, είτε από την ανάγκη που εκδηλώνουν για μια εργασία, είτε από το πάθος που επιδεικνύουν για την κατάκτηση μιας θέσης που θα τους προσφέρει πλούτο και φήμη. Όλοι οι χώροι ενοχοποιούνται, και ιδίως εκείνοι που υπόσχονται χρήμα και γκλαμουριά, όπως θέατρο, τραγούδι, μόδα, κατέχοντας την πρωτιά στα περιστατικά αυτά και στην «εξαγορά» της σιωπής των θυμάτων. 

Η μεγάλη επιθυμία κάποιου να υπηρετήσει έναν συγκεκριμένο τομέα «πάσει θυσία», αφυπνίζει τα βρώμικα ένστικτα ενός βιαστή, που εκμεταλλεύεται την «ευκαιρία». Στους χώρους αυτούς συμπεριλαμβάνεται και ο αθλητισμός, καθώς σήμερα προσφέρει μεγάλη προβολή και οικονομικά οφέλη, που συχνά λειτουργούν ως ισχυρό δέλεαρ. Δεν ευθύνεται βέβαια ο ίδιος ο αθλητισμός για την χρήση του αυτή. Υπεύθυνο είναι το γεγονός οτι στο πλαίσιο του καπιταλισμού, από «παιχνίδι» έχει μετατραπεί σε φιλόδοξο εργασιακό είδος. Το αποτέλεσμα της, ενίοτε, ιδιοτελούς χρήσης του δεν έχει μόνο λάμψη, έχει και πολλά σημάδια ενός εκφυλισμένου «άθλου». 
Υπάρχουν, τω όντι, πολλοί αρνητικοί συνειρμοί με τους οποίους συνδέεται ο σύγχρονος αθλητισμός. Ωστόσο, ο αθλητισμός δεν είναι κάτι το οποίο λειτουργεί σε εξωκοινωνική απομόνωση. Είναι μια ανθρώπινη δραστηριότητα η οποία, όπως κάθε άλλη, όταν χρησιμοποιείται λανθασμένα, παράγει λάθη. Οι άνθρωποι-μέλη αυτής της κοινωνίας που στελεχώνουν και τον αθλητισμό, κουβαλούν συνήθως και την εικόνα της κοινωνίας στην οποία ζουν. Βελτιώνοντας, επομένως, την κοινωνία, βελτιώνεται κάθε κοινωνική δραστηριότητα. Θέτοντας θεσμούς ελέγχου στην κοινωνία, τίθενται θεσμοί ελέγχου παντού, και στον αθλητισμό. 

Ένας θεσμός ελέγχου, π.χ. στον αθλητισμό είναι η άγρυπνη διακρίβωση της ποιότητας των «παραγόντων» (: δεν κατάλαβα ποτέ τι παράγουν και ονομάζονται έτσι!), που εμπλέκονται με τα αθλητικά. Δεν έχει μόνο σημασία η ηλικία, αλλά και το ήθος! Και γιατί μηδενικός ή ελάχιστος αριθμός γυναικών σε αυτά τα όργανα; Και γιατί πολύχρονος παραγοντισμός χωρίς κάποιο χρονικό όριο; Τι ιδέες να έχουν οι ίδιοι, που δεν τις εξάντλησαν κατά τη διάρκεια τριάντα ετών; Και γιατί τόσα μέλη, σαν Λερναία Ύδρα, μια διοίκηση; Και γιατί αποσιώπηση όταν γίνονται καταγγελίες; Δεν είναι προβληματικές όλες αυτές οι λειτουργίες των «αθλητικών Οργάνων»; 

Επιλεγόμενα

Το φαινόμενο της έμφυλης βίας είναι ένα πολυπλόκαμο τέρας, με αποκορύφωμα τον βιασμό, ο οποίος συνιστά σήμερα μια μάστιγα προς τις γυναίκες και τα παιδιά. Οι εκρηκτικές διαστάσεις του φαινομένου αποδεικνύει ότι οι κοινωνικές, πολιτικές και νομικές συνθήκες δεν είναι επαρκείς ως προς την παροχή προστασίας των αδύναμων αυτών ομάδων. Αντίθετα, την γνωστοποίηση του απεχθούς γεγονότος ακολουθεί χλευασμός ή λόγια παχιά τα οποία όμως ξεπλένονται στο πέρασμα του χρόνου.

Η ύπαρξη των βιασμών, με τη σωματική χειραγώγηση, τις απειλές, τον εκφοβισμό και την κακοποίηση που συνήθως τους συνοδεύει, αναδεικνύει το έλλειμμα της πολιτικής κοινωνίας, σε επίπεδο: α) ελέγχου και διαμόρφωσης της συμπεριφοράς, μέσω της παιδείας, β) απόδοσης δικαιοσύνης, μέσω των σχετικών θεσμών, και γ) κοινωνικής ευαισθησίας και περίθαλψης, μέσω των κοινωνικών δομών. Χωρίς την δραστική και συνδυαστική εκκίνηση των παραπάνω πεδίων, θα οδηγηθούμε σε μια κοινωνία που δεν θα είναι άξια για ανθρώπους.  

Η πολιτεία, και όλοι ως κοινωνία, οφείλουμε: α) την ενθάρρυνση των καταγγελιών, όχι μόνο από τα πιο γνωστά πρόσωπα αλλά και από τους απλούς ανθρώπους. β) την ενδυνάμωση του κράτους δικαίου, ώστε το δίκαιο να αποδίδεται βάσει της ενοχής. Εκείνο, δηλαδή, που θα πρέπει να αποδεικνύει η δικαιοσύνη, είναι η ενοχή, και όχι η αθωότητα, όπως - παραλόγως - ισχύει σήμερα, και γ) την φροντίδα για την ύπαρξη και την αποτελεσματική λειτουργία ενός κράτους δικαίου, χωρίς την εφαρμογή του οποίου το πρόβλημα του βιασμού θα υποβαθμίζεται, και η κοινωνία θα αποδυναμώνεται. Η αποτελεσματικότητα κρίνεται από το αίσθημα προστασίας που αισθάνεται ο αδύναμος. Η ποινή για τον βιασμό πρέπει να είναι ανάλογη του διαρκούς και ανεπανόρθωτου τραύματος που προξενεί στον ψυχισμό του ανθρώπου. Εξάλλου, η παιδεία, και ειδικότερα η εκπαίδευση, θα πρέπει να  καλλιεργήσουν την απέχθεια προς την αποτρόπαια πράξη του βιασμού, χωρίς να αφήνουν περιθώρια για άλλοθι. 

Στο πλαίσιο αυτό είναι αναγκαία η ανατροπή του ρόλου της παιδείας. Δεν μπορεί η τελευταία να αναπαράγει τις αρχές ενός αποσαθρωμένου αξιακού συστήματος. Δεν μπορεί να αποκοιμίζει τις συνειδήσεις και να αναμασάει την παρακμή. Οφείλει να διαδραματίσει αφυπνιστικό ρόλο και λόγο, με νέες αρχές, όπως: Η αξία της ασυμβίβαστης και ελεύθερης συνείδησης. Η αποδοχή της ετερότητας του άλλου. Η αντίσταση και η κραυγή διαμαρτυρίας για κάθε απόπειρα κακοποίησης. Η αξία να υποστηρίξει κανείς τις ιδέες και την προσωπικότητά του, ανεξαρτήτως του κόστους. Η σημασία του αυτοελέγχου, της έλλογης συμπεριφοράς. «Η ανθρωπιά μου είναι μια νίκη ενάντια στον εαυτό μου», έλεγε ο Νίτσε. Μπορεί δηλαδή να είμαι ένα θηρίο, να έχω ένστικτα, ζωώδη, αλλά δεν εγκαταλείπομαι σε αυτά. Δεν είμαι έρμαιο της βαρβαρότητάς μου. Με όπλο τη νόηση μάχομαι ενάντια στον ίδιο μου τον εαυτό, για να γίνω άνθρωπος, αλλά για να αντιμετωπίσω και τον άλλο ως άνθρωπο. 
Μια κοινωνία με πολιτισμό και ηθική, δεν επιτρέπει την αυθαιρεσία και τον βιασμό εναντίον κάποιου επειδή είναι μυϊκά πιο αδύναμος. Ο βιασμός δεν έχει χώρο και χρόνο.

Δεν έχει σημασία το πότε και το πού. Είναι μια φυλακή στην ψυχή, ακόμα κι όταν γίνεται από ανώριμα παιδιά. Αποκήρυξέ τον, γιατί δεν ταιριάζει στο ανθρώπινο είδος. Δεν υπάρχει τίποτε που να αξίζει περισσότερο από την προσωπική ελευθερία σου, τίποτε που να σε κάνει να ανεχτείς αυτό που αρνιέται η συνείδησή σου. Και, κανείς, μα κανείς, δεν έχει το δικαίωμα να ραγίσει τον κόσμο σου.