Κάιρο και Αθήνα: Η ώρα της διπλωματίας είναι τώρα

Σε μία περίοδο πολλαπλών κρίσεων και προκλήσεων (κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών, διπλωματικών) υποχρεωνόμαστε να παρακολουθούμε καθημερινά τους φακέλους μας. Η συμπεριφορά της Αιγύπτου στο θέμα των θαλασσίων ζωνών δεν επιτρέπεται να μας εκπλήσσει. Η χώρα αυτή συγκαταλέγεται στις προσκείμενες προς την Ελλάδα χώρες και ορθώς συντονίζουμε τις στρατηγικές μας κινήσεις και με το Κάιρο. Η Ελλάδα σε δύσκολες διπλωματικές και πολιτικές στιγμές υποστήριξε και υποστηρίζει δίκαιες θέσεις της Αιγύπτου. Ιδιαίτερα στην ΕΕ και τον ΟΗΕ η Ελλάδα ηγήθηκε της προσπάθειας να κατανοηθούν από εταίρους και συμμάχους οι πολιτικές εξελίξεις και οι μεταρρυθμίσεις στην Αίγυπτο κάτω από την πίεση που ασκεί στην κοινωνία και την πολιτική η διεθνής και εσωτερική τρομοκρατία. Όλες οι χώρες στην άσκηση πολιτικής, εσωτερικής και εξωτερικής, αξιοποιούν την εσωτερική τους πραγματικότητα, που προσδιορίζεται από το σύνταγμα και τους νόμους της χώρας, καθώς επίσης και τις διεθνείς εξελίξεις, η νομιμότητα των οποίων ορίζεται από το συνολικό Διεθνές Δίκαιο, εθιμικό και συμβατικό.

Ελλάδα και Αίγυπτος σεβόμενες το πλαίσιο των σχέσεών τους αμοιβαίως εξελίσσουν τις σχέσεις τους, διμερείς και πολυμερείς, χωρίς βεβαίως να έχουν αναλάβει οποιαδήποτε δέσμευση παράβλεψης των εθνικών τους προτεραιοτήτων. Ό,τι εξελίχθηκε μεταξύ των δύο χωρών την περασμένη εβδομάδα επιβεβαιώνει τη μοναδικότητα των συνθηκών, καθώς επίσης και την ταχύτητα των εναλλαγών που πραγματοποιούνται κάθε λεπτό στη διεθνή σκηνή.

Όμως από όλη την εξέλιξη, που τελείωσε με δηλώσεις αμοιβαίας κατανόησης, αλληλοσεβασμού και αποδοχής του Διεθνούς Δικαίου, δεν μπορεί να παραβλέπεται ότι η Τουρκία έθεσε ξανά μία ερυθρά ψηφίδα στον χάρτη της δικής της οριοθέτησης, την οποία η Αίγυπτος ανέδειξε εμπράκτως από τη στιγμή που πρωτοβούλως επέλεξε να ανακοινώσει οικόπεδο στα όρια της νόμιμης οριοθέτησης με την Ελλάδα και της παράνομης τουρκικής διεκδίκησης. Η βεβιασμένη απόφαση του Καίρου επαναφέρει, πάντοτε κατά την Τουρκία, την άμεση ανάγκη ρύθμισης των εκκρεμοτήτων στην Ανατολική Μεσόγειο στη βάση των διεκδικήσεών της Άγκυρας. Ακόμη μία πρόκληση αποσταθεροποίησης της Ανατολικής Μεσογείου και της ευρύτερης Μέσης Ανατολής-Βορείου Αφρικής ανάγκασε τις ΗΠΑ να ενεργοποιηθούν δια του Υπουργού Εξωτερικών, ο οποίος με σαφή και ισχυρή διπλωματική γλώσσα προέτρεψε την Τουρκία να προσαρμοσθεί στην πραγματικότητα των ημερών και στις απαιτήσεις των συμμαχικών υποχρεώσεών της. Η Τουρκία μέχρι αυτή τη στιγμή επαναλαμβάνει ότι υλοποιεί κανονικά το προγράμμα των S-400, την πυρηνικής συνεργασίας με τη Ρωσία, ανακοινώνοντας την πρόοδο του τρίτου αντιδραστήρα στο Ακουγιού και συνεχίζει τις διερευνητικές συνομιλίες με την Ελλάδα. Μέχρι αυτή τη στιγμή παρά τις ακρότητες των τουρκικών κινήσεων και δηλώσεων διαπιστώνεται μία εύθραυστη διπλωματική κυριαρχία των ήρεμων δυνάμεων, που όμως έχουν ανάγκη των αμερικανικών παρεμβάσεων, όπως εδώ και δύο χρόνια πράττει με τακτικότητα η Ουάσιγκτων υπογραμμίζοντας τα παγιωμένα δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, την ανάγκη επίλυσης των ελληνοτουρκικών διαφορών στο Αιγαίο και τη σημασία της Ανατολικής Μεσογείου για τις γεωπολιτικές στρατηγικές του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.

Από την πλευρά της η Ελλάδα οφείλει να αναλάβει άμεσες πρωτοβουλίες αντί να εξαντλεί καθημερινώς τη δυναμική της στην ανάλυση δηλώσεων κάθε ξένου αξιωματούχου ή ανερμάτιστων προκλήσεων του τούρκου Προέδρου και των πραιτοριανών του, Ακάρ και Τσαβούσογλου που προφανώς ο ένας κυνηγά τον άλλο για να εξασφαλίσουν την επόμενη πολιτική τους ημέρα. Αδικείται η πολιτική, τα γεωστρατηγικά πλεονεκτήματα, η αποτελεσματικότητα των επαφών του Υπουργού Εξωτερικών όταν δεν αξιοποιείται η πλεονεκτική θέση της χώρας, χωρίς να εξηγείται αρμοδίως η διαχρονική αναποφασιστικότητα στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής.

Η ώρα της διπλωματίας είναι τώρα. Η ασυνέπεια της συμπεριφοράς του άλλου δύσκολα προβλέπεται, αλλά αποτελεί παράμετρο που οφείλουμε να συμπεριλάβουμε στα σενάρια μας, ώστε όταν προκύπτουν συμπεριφορές, όπως στην περίπτωση της Αιγύπτου, να μην εκπλησσόμεθα από τα αναμενόμενα και να έχουμε την ψυχραιμία να αξιολογήσουμε τα αποτελέσματα με ειλικρίνεια και όχι με δηλώσεις που υπαινίσσονται διπλωματική αποτελεσματικότητα τη στιγμή που το πρόβλημα εμφανώς συνεχίζει να υφίσταται. Όταν υποχρεώνεται ο πρωθυπουργός μίας χώρας να επικοινωνήσει με τον ανώτατο ηγέτη φίλης χώρας και αμέσως ακολουθεί επείγουσα αποστολή του Υπουργού Εξωτερικών για να συζητήσει με τον ομόλογό του το θέμα, τότε όλοι αντιλαμβανόμεθα ότι ο συνομιλητής ίσως θα επαναλάβει παρόμοιες συμπεριφορές, όταν κρίνει ότι απειλούνται τα ζωτικά του συμφέροντα. Κατά συνέπεια οι δημόσιες δηλώσεις πρέπει να διατυπώνονται προσεκτικά και να ανταποκρίνονται στη σοβαρότητα των περιστάσεων. Αναμφισβήτητα η αποτελεσματική πίεση που ασκήθηκε επί της Αιγύπτου ανέστειλε την αρνητική εξέλιξη, όμως οι εκκρεμότητες των θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο παραμένουν στην πρώτη γραμμή συζήτησης με επιβεβαιωμένη πλέον την τουρκική απαίτηση δια της συμπεριφοράς του Καϊρου. Η ανασφάλεια έναντι του μετώπου μουσουλμανικής αδελφότητος-Τουρκίας υποχρεώνει την αιγυπτιακή πολιτική ηγεσία να προβαίνει σε κινήσεις που δημιουργούν απόγνωση στη χώρα και διπλωματική σύγχυση σε φίλους και συνομιλητές.

Οι συνθήκες ωρίμασαν και πρέπει να ανοίξει η συζήτηση που αναμένουν η διεθνής κοινότητα, τα κράτη της περιοχής, οι κυβερνήσεις που εξαρτώνται από την ενέργεια, είτε ως παραγωγοί είτε ως καταναλωτές και βεβαίως οι εταιρείες που ηγούνται στον ενεργειακό τομέα. Η προστασία των συμφερόντων, εθνικών ή ευρύτερων, με κυρίαρχα μεταξύ άλλων και τα θέματα του περιβάλλοντος, εξασφαλίζεται από Διεθνή Διάσκεψη στην οποία η Ελλάδα όχι μόνο οφείλει άλλα και της αξίζει να ηγηθεί.