Μαύρη Επέτειος - Μνήμες και Ευθύνες

Το 2021, έτος ορόσημο που νοηματοδοτεί την εθνική παλιγγενεσία του 1821. Άνδρες, γυναίκες παιδιά της εποχής οραματίστηκαν τη λευτεριά και την εθνική ανεξαρτησία. Στον αγώνα τους σκέφτονταν πως άξιζε να πεθάνεις για να αποκτήσεις το δικαίωμα της δικής σου επιλογής. Είναι όμως μάλλον δύσκολο να συνειδητοποιήσεις την έννοια της λευτεριάς όταν την θεωρείς αυτονόητη. Δυστυχώς τίποτε δεν είναι αυτονόητο. Η γνώση της ιστορίας συνιστά παρακαταθήκη μνήμης. Μνήμες απαραίτητες για την επιβίωσή σου, καθώς μέσα από αυτές τις βιολογικές διεργασίες ο πληθυσμός σου διατηρεί τη βιωσιμότητά του. Κανένας έμβιος οργανισμός δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς μνήμη.

Φέτος ζούμε με διαφορετικό τρόπο κάποιες μνήμες που πληγώνουν, ή καλύτερα ματώνουν. Να εκεί στα κατεχόμενα, κάποιοι τύποι οραματίζονται την ίδρυση ενός κράτους, ως λάφυρο μιας εισβολής που κανείς δεν τόλμησε να αποδώσει ευθύνες στους εισβολείς, αλλά ούτε να αποκαταστήσει τη διεθνή νομιμότητα.

Τα τελευταία χρόνια παίζονται παιχνίδια στρατηγικής στη διεθνή σκακιέρα των ισχυρών δυνάμεων, όπως πάντα θα μου πείτε, μόνο που τώρα στα ζητήματα αυτά στους παίχτες έχουν ενταχθεί και δυνάμεις περιφερειακές οι οποίες χρησιμοποιούν ως εργαλεία ανθρώπινες ψυχές. Ναι, ανθρώπινες ψυχές, γιατί θυμήθηκαν την ίδρυση στρατών από γενίτσαρους, χρησιμοποιώντας τους κατάλληλα και όπου απαιτούνται. Και απαιτούνται σε πολλά μέτωπα (Κύπρος, Συρία, Λιβύη, Αρμενία, Αφγανιστάν, Ουκρανία κ.ό.κ.), μιας και έχουν ανοίξει τα φτερά τους στην επανίδρυση μιας αυτοκρατορίας που είχε χτιστεί πάνω στον εκφυλισμό άλλων λαών. Δεν σεβάστηκαν ιερά και όσια των λαών αυτών πιστεύοντας, όπως και άλλοι, στη μοναδικότητα της δικής τους φυλής. Οι νικητές ξανάγραψαν την ιστορία διαμορφώνοντας νέες εθνικές συνειδήσεις. Όσο εσύ κοιμάσαι, λέει και ο ποιητής, ο άλλος γράφει ιστορία. Και έτσι φτάσαμε στα αποφθεύγματα προς λογοτεχνική τέρψη. Δώσε θάρρος στο χωριάτη, να σ’ανέβει στο κρεβάτι και ουδείς πιο αχάριστος του ευεργετηθέντος.

Φοβάμαι, πως κοιμόμαστε τον ύπνο του δικαίου, χωρίς να έχουμε εξασφαλίσει συνήγορο υπεράσπισης. Φοβάμαι, πως εδώ και πολλά χρόνια οι έχοντες την εξουσία δεν σκέφτονται απλά και μεθοδικά, για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου, που λέγετε Τουρκική Ισλαμοποίηση των εθνών. Κάποιες δυνάμεις από ιστορικής πλευράς ήταν και παραμένουν σύμμαχοι της Τουρκίας. Να αποδεχτώ την υπεράσπιση των συμφερόντων τους. Να αποδεχτώ τις επιλογές τους ως τρόπο επιβίωσης. Δεν μπορώ να κατανοήσω την ανάπαυλα των ανακλαστικών μας στα συμφέροντα αυτά που θίγουν την δική μας υπόσταση. Που βρίσκονται όλοι αυτοί οι θεσμοί και οργανισμοί υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Εδώ και μισό αιώνα περιμένουμε να αποσυρθούν τα τουρκικά στρατεύματα από την Κύπρο, ώστε επί ίσοις όροις να γίνουν οι συμφωνίες επανένταξης. Γιατί η χώρα μας δεν μπόρεσε μέχρι σήμερα να δείξει με σθένος τις βασικές της θέσεις προς όλες τις κατευθύνσεις για τα ζητήματα εθνικής κυριαρχίας; Γιατί παρασυρόμαστε σε μονοπάτια λήθης για ζητήματα εθνικής υπόστασης και επιβίωσης; Οι ένοπλες δυνάμεις οφείλουν να ενισχυθούν όχι μόνο με προοπτικές αποτρεπτικής ισχύος αλλά και με δυνατότητες πληγμάτων στρατηγικής σημασίας.

Οι έχοντες μνήμη οφείλουν να ενδυναμώσουν τα κέντρα αποφάσεων ώστε να τιμήσουμε με πράξεις όχι απλά τους συμμάχους μας αλλά και την εθνική συνείδηση που βρίσκεται κριμένη εκεί στις ηρωικές σελίδες της ιστορίας του έθνους.

Πού 'ναι το φως σου το κρυμμένο, αυτό που χρόνια περιμένω; Εσύ που λες πως δεν πεθαίνεις μόνο για λίγο ξαποσταίνεις. Άντε, κουνήσου και νυχτώνει κι έχουμε μείνει πάλι μόνοι. Και μη μου πεις ξανά ποιος φταίει κι έχουμε μείνει τελευταίοι. (Στίχοι, Γιώργος Ανδρέου)

Ο Χαρίτων Σαρλ Χιντήρογλου είναι Καθηγητής στο Τμήμα Βιολογίας ΑΠΘ