Γυναικοκτονίες: Η πατριαρχία «χαλάει τη φάση»

Η γυναικοκτονία της 26χρονης Γαρυφαλλιάς Ψαράκου στη Φολέγανδρο από τον σύντροφό της δείχνει για ακόμα μια φορά με τον πιο σκληρό τρόπο ότι η έμφυλη βία, η καθημερινή κακοποιητική συμπεριφορά που δέχονται χιλιάδες γυναίκες και η βαθιά ριζωμένη πατριαρχία δολοφονούν.

Ο σύντροφός της παραδέχτηκε τη γυναικοκτονία και ανάμεσα στα πρώτα πράγματα που είπε αφού συνελήφθη είναι περιστατικά καβγάδων αλλά και μια ατάκα η οποία αποτυπώνει την ουσία της πατριαρχικής αντίληψης. «Μαλώσαμε, χάλασε η φάση». 

Το γεγονός ότι «χάλασε η φάση» είναι αρκετό για να δολοφονηθεί μια γυναίκα.

Μέσα σε μια πρόταση αποτυπώνεται ο κυνισμός που μπορεί να κάνει κάποιον να στερήσει τη ζωή μιας γυναίκας, επειδή είναι γυναίκα. Επειδή μαλώσαμε, επειδή ήρθε η «κακιά στιγμή», ο άντρας – τιμωρός μπορεί να σκοτώσει, στη συνέχεια να μετανιώσει, να σκηνοθετήσει για όσο μπορεί ένα ατύχημα, να δείξει μεταμέλεια και η ζωή συνεχίζεται. 

Για κάποιον άλλον, όμως όχι. 

Για τις γυναίκες που δολοφονούνται καθημερινά, η ζωή δε θα συνεχιστεί και το όπλο που στην πραγματικότητα τους στερεί τη ζωή είναι η βαθιά ριζωμένη αντίληψη της ματσίλας, της λανθάνουσας και πρόδηλης κακοποίησης και της πατριαρχίας.

Αυτής της αντίληψης που θα συνεχίζει να δολοφονεί γιατί είναι πλέον εγγεγραμμένη στο DNA της κοινωνίας η οποία σοκάρεται εκ των υστέρων και την επόμενη μέρα συνεχίζει τον φαύλο κύκλο μέχρι να έρθει το επόμενο θύμα. 

Το μεγάλωμα και η συγκάλυψη για τα «αγοράκια» που θα πουν μια κουβέντα παραπάνω, που δε θα κρατήσουν τα νεύρα τους, που θα βρεθούν αντιμέτωπα με «κακές στιγμές», που θα παρασυρθούν από τη ζήλια τους, που θα βρίσουν, θα χτυπήσουν και τελικά θα σκοτώσουν, γιατί δεν κρατήθηκαν.

Η υπόθεση των γυναικοκτονιών δεν μπορεί να εκλείψει γιατί πολύ απλά οι αιτίες που τις προκαλούν όχι απλώς δεν εξαλείφονται αλλά έχουν αρκετό καύσιμο για να συντηρούνται. 

Η κοινωνία αντιμετωπίζει τη δολοφονία γυναικών ως έναν κατάλογο στον οποίο προσθέτει ονόματα αφού κάθε φορά τις αντιμετωπίζει ως κατά περίπτωση εγκλήματα χωρίς την αντίληψη ότι πρόκειται για περιπτώσεις ακραίας έμφυλης βίας οι οποίες έχουν τη ρίζα τους στην καθημερινή κακοποιητική συμπεριφορά και τη συγκάλυψη. 

Καθόλου τυχαίες δεν ήταν άλλωστε οι απόψεις που εξέφρασε ο συνδικαλιστής της ΕΛ.ΑΣ Σταύρος Μπαλάσκας για το πώς θα έπρεπε να έχει λειτουργήσει ο γυναικοκτόνος των Γλυκών Νερών, για «να τη γλιτώσει». Δεν ήταν μια ακραία άποψη, ήταν και είναι η επικρατούσα άποψη για την έμφυλη βία και τις γυναικοκτονίες. Υπάρχει τρόπος για να γλιτώσεις, δε χάθηκε ο κόσμος, μόνο η ζωή μιας γυναίκας χάνεται κάθε φορά. Τόση αξία έχει για την πατριαρχία.

Η Ελένη Τοπαλούδη, η Καρολάιν, η 19χρονη που κατήγγειλε τη χυδαία κακοποίηση και σωματεμπορία από τον αστυνομικό στην Ηλιούπολη, η Γαρυφαλλιά, τα κορίτσια που ζουν καθημερινά με το τραύμα του φόβου και της απειλής μέσα στο σπίτι της αναγκαστικής συμβίωσης, οι γυναίκες που θα μάθουμε τα ονόματά τους αφού δολοφονηθούν από κάποιον άντρα, είναι τα θύματα της «κακιάς στιγμής» η οποία είναι αρκετή για να τους στερήσει τη ζωή.

Και θύτες δεν είναι μόνο οι δράστες. Πραγματικός θύτης είναι η κουλτούρα της κακοποίησης και της πατριαρχίας που αναπαράγει και τελικά δολοφονεί.

Κι αυτό θα συνεχίσει να συμβαίνει όσο η κοινωνία αρνείται να πει τα πράγματα με το όνομά τους, αρνούμενη να δει την έμφυλη βία ως τέτοια. 

Όσο συνεχίζει να υπάρχει η αντίληψη περί «φεμινιστριών» και «δικαιωματιστών», τα αγοράκια που θυμώνουν και δεν μπορούν να κρατηθούν, θα δολοφονούν. 

Η ανάγκη νομικής αναγνώρισης της γυναικοκτονίας

Γι’ αυτό το λόγο άλλωστε το αίτημα που τίθεται περί νομικής αναγνώρισης των γυναικοκτονίων είναι περισσότερο αναγκαίο από ποτέ, καθώς είναι ζήτημα ουσίας. 

Κι όσο ακούγεται το επιχείρημα, σύμφωνα με το οποίο δεν υπάρχει τέτοια ανάγκη καθώς τα συγκεκριμένα αδικήματα μπορούν να τεθούν υπό την ομπρέλα των ανθρωποκτονιών, στην πραγματικότητα η νομική αναγνώριση της «γυναικοκτονίας», μπορεί να στείλει ένα σαφές μήνυμα ότι δεν πρόκειται περί των γλαφυρών χαρακτηρισμών για «εγκλήματα πάθους αντρών που θόλωσαν» αλλά γιατί είναι σοβαρότατες ανθρωποκτονίες οι οποίες θα πρέπει να αντιμετωπίζονται βαρύτερα γιατί είναι αποτέλεσμα συνεχούς καταπίεσης εναντίον των γυναικών. 

Μέχρι να γίνει σαφές στην ίδια την κοινωνία ότι η πατριαρχία δολοφονεί, απλώς μετράμε μέρες για την επόμενη γυναίκα δίπλα μας, η οποία θα είναι θύμα της.