Όταν η φωτιά «καίει» τις εξαγγελίες

Απέναντι στο μέγεθος της καταστροφής που συλλογικά βιώνουμε τις τελευταίες μέρες, ουδείς έχει τη διάθεση να εμφανίζεται ως τιμητής. Όταν το κοινό μας σπίτι, ο τόπος όλων μας, καίγεται, είναι μια στιγμή που η δράση και η αλληλεγγύη υπερισχύουν της αντιπαράθεσης. 

Όμως, αυτό το ίδιο το μέγεθος του πλήγματος που έχουμε υποστεί κάνει πιο επιτακτική από ποτέ την αναγνώριση ότι το πρόβλημα δεν μπορεί αιωνίως να μπαίνει κάτω από το χαλί. Διότι το θέμα δεν είναι η πολιτική επιβίωση της μίας ή της άλλης κυβέρνησης, αλλά η επιβίωση όλων μας.

Θα αποφύγω να μπω σε ζητήματα επιχειρησιακού και τεχνικού χαρακτήρα, την ευθύνη για την αποτίμηση των οποίων έχουν –και καλώς– άνθρωποι αρμοδιότεροι από εμένα. Όταν έρθει η στιγμή, όμως, είναι αυτά τα αρμόδια «χείλη» που θα χρειαστεί να απαντήσουν στα ερωτήματα που η κοινή λογική θέτει ενώπιον των εικόνων της καταστροφής. Ερωτήματα που αφορούν το γιατί επί πέντε ημέρες δεν πέταγαν περισσότερα εναέρια μέσα πάνω από τα χωριά της Βόρειας Εύβοιας ή το γιατί ενώ η μεγάλη πυρκαγιά στην Αττική είχε περιοριστεί, την επόμενη μέρα –χωρίς σημαντικό άνεμο– υπήρξε τόσο καταστροφική αναζωπύρωση. 

Τι έλεγαν Χαρδαλιάς-Χρυσοχοϊδης στις 15 Ιουνίου

Αυτό στο οποίο θα ήθελα να σταθώ, ωστόσο, είναι το χάσμα μεταξύ των διαβεβαιώσεων της κυβέρνησης και της πραγματικότητας της οποίας γίναμε μάρτυρες. Στις 15 Ιουνίου, ο κ. Χρυσοχοΐδης και ο κ. Χαρδαλιάς, αρμόδιοι υπουργοί, παρουσιάζοντας το σχέδιο πυροπροστασίας για το 2021 υπογράμμισαν το βάρος που δόθηκε φέτος, σε σύγκριση με άλλες χρονιές, σε δύο ζητήματα. Πρώτον, την πρόληψη και δεύτερον, τη σημασία της ενίσχυσης των εναέριων μέσων πυρόσβεσης. «Θέλω να επισημάνω ότι έχει γίνει μια πρότυπη δουλειά όσον αφορά την αντίληψη και την κατανόηση του προβλήματος για την πυροπροστασία στη χώρα μας. Έχουμε πλέον μια νέα προσέγγιση, με επίκεντρο την πρόληψη, την ετοιμότητα και την προσπάθεια παρέμβασης, πριν εκδηλωθεί το κακό. Σκοπός όλων μας είναι, στο μέτρο του δυνατού, η αποτροπή του κινδύνου. Όχι η εκ των υστέρων μεμψιμοιρία για το τι θα μπορούσε να είχε γίνει», ήταν τα λόγια του επικεφαλής του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη. Ακριβώς δίπλα του καθόταν ο κ. Χαρδαλιάς που με τη δική του σειρά επεσήμανε: «Στην καρδιά του σχεδιασμού μας βρίσκονται ο γρήγορος εντοπισμός και η άμεση απόκριση. Καθώς όσο πιο άμεση είναι η επέμβαση τόσο πιο γρήγορα ολοκληρώνεται και η κατάσβεση, πριν προλάβει η φωτιά να εξαπλωθεί. Στην προσπάθεια αυτή, κομβικό ρόλο διαδραματίζουν τα εναέρια μέσα. Για αυτό και ο στόλος αεροπυρόσβεσης-επιτήρησης έχει ενισχυθεί σε σχέση με πέρσι, αριθμώντας συνολικά 69 ελικόπτερα και αεροσκάφη. Τα εναέρια μέσα κατανέμονται σε 25 βάσεις, που καλύπτουν το σύνολο της επικράτειας, καθώς η γεωγραφική διασπορά αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση της άμεσης απόκρισης».

Εκ του αποτελέσματος... αποτυχία

Εκ του αποτελέσματος, είναι προφανές ότι κανένα από τα δύο βασικά συστατικά του νέου δόγματος που παρουσιάστηκε στις 15 Ιουνίου δεν λειτούργησε. Οι αρμόδιες Αρχές γνώριζαν εδώ και μέρες ότι ο καύσωνας θα ήταν παρατεταμένος και ο κίνδυνος πυρκαγιάς τεράστιος. Επομένως, οι ακραίες καιρικές συνθήκες ήταν ένα μέρος της εξίσωσης που τα μέτρα της πρόληψης υποτίθεται ότι είχαν συνυπολογίσει. Παράλληλα, το μεσημέρι της Κυριακής ο κ. Χαρδαλιάς σημείωσε ότι τα εναέρια μέσα δεν επιχειρούσαν τόσο συχνά στην Εύβοια, καθώς δεν πληρούνταν όλες οι προϋποθέσεις ασφάλειας. Δημιουργείται, επομένως, το εύλογο ερώτημα αν τα εναέρια μέσα με τα οποία ενισχύθηκε ο στόλος της Πυροσβεστικής είναι επαρκή και κατάλληλα για να ανταποκριθούν στις ελληνικές ανάγκες.

Σε ρεπορτάζ του Τίμου Φακαλή για το ethnos.gr, οι επικεφαλής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών θέτουν το ερώτημα για ποιο λόγο η Πυροσβεστική δεν χρησιμοποίησε το σύστημα IRIS το οποίο, σύμφωνα με τους ίδιους, έχει σημαντικό βαθμό ακρίβειας στην πρόβλεψη του πώς εξαπλώνεται μια πυρκαγιά. «Θα μπορούσε ενδεχομένως να βοηθήσει και στη Βαρυμπόμπη. Μπορεί αυτή η πληροφορία για την κίνηση των πύρινων μετώπων να αξιοποιηθεί από τους αξιωματικούς του πυροσβεστικού σώματος, ώστε να κάνουν καλύτερη διαχείριση των προσπαθειών κατάσβεσης», είπε στο ethnos.gr ο Θοδωρής Γιάνναρος, εντεταλμένος ερευνητής στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. Η ίδια η Πυροσβεστική, απαντώντας στον συνάδελφο για τους λόγους που δεν χρησιμοποίησε το συγκεκριμένο σύστημα, υποστήριξε ότι δεν κρίθηκε αναγκαίο. 

Είναι προφανές ότι η παρούσα κυβέρνηση, έχει αλλάξει το δόγμα μετά την τραγωδία στο Μάτι, το 2018. Οι άμεσες και προληπτικές εκκενώσεις έχουν λειτουργήσει ως προς την προστασία της ανθρώπινης ζωής, που αποτελεί την ύψιστη αξία. Εντούτοις, στο ρεπορτάζ της Μαρίας Λιλιοπούλου για το ethnos.gr o ειδικός δασολόγος, Γαβριήλ Ξανθόπουλος, θέτει ορισμένα ερωτήματα για τις συνέπειες των «τυφλών», όπως τις ονομάζει, εκκενώσεων. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι υπενθυμίζει ότι μετά το Μάτι, η ελληνική πολιτεία είχε διακομματικά ζητήσει από τον Γιόχαν Γκολντάμερ, Καθηγητή Οικολογίας των Πυρκαγιών στο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ του Πανεπιστημίου του Φράιμπουργκ και επικεφαλής του Παγκόσμιου Κέντρου Παρακολούθησης Πυρκαγιών, μια έκθεση για τον τρόπο αντιμετώπισης και πρόληψης των πυρκαγιών. Τότε όλοι είχαν δεσμευτεί ότι θα ακολουθήσουν αυτήν την έκθεση. Σύμφωνα με τον κ. Ξανθόπουλο, τρία χρόνια μετά όχι απλά δεν κινούμαστε προς την κατεύθυνση των συμπερασμάτων Γκολντάμερ, αλλά οδεύουμε προς την αντίθετη κατεύθυνση. 

Η κλιματική αλλαγή ως φερετζές ανικανότητας

Στο διάγγελμα του, το βράδυ της Πέμτπης, ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στα ακραία καιρικά φαινόμενα και την κλιματική αλλαγή. Είναι αναντίρρητο ότι η κλιματική αλλαγή είναι αυτή τη στιγμή ο νούμερο ένα εχθρός της ανθρωπότητας. Ωστόσο, προκειμένου να μην λειτουργεί ως ο φερετζές της παραδοσιακής ανικανότητας του ελληνικού κράτους, θα πρέπει και οι πολιτικές να κατευθύνονται προς την κατεύθυνση της αντιμετώπισής της. Αν κρίνει κανείς από την απάντηση της Greenpeace στο διάγγελμα Μητσοτάκη, που αναδεικνύει τις αντί-περιβαλλοντικές πολιτικές που υιοθετούν τόσο οι προηγούμενες όσο και η παρούσα κυβέρνηση, η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής δεν έχει επ’ ουδενί τεθεί ως προτεραιότητα. 

Κάποια στιγμή, οι πυρκαγιές θα σβήσουν και η κυβέρνηση θα επανέλθει στην «κανονικότητά» της. Οι υπουργοί θα ξαναβγαίνουν στα κανάλια, ο κ. Χαρδαλιάς θα επιστρέψει στις ενημερώσεις για τον κορονοϊό και ο κ. Χρυσοχοΐδης στο ανελέητο κυνήγι του οργανωμένου εγκλήματος. Ίσως ακόμα η κ. Πελώνη να εμφανιστεί στη θέση της, προκειμένου να μπορέσουν οι δημοσιογράφοι να θέσουν κάποιες ερωτήσεις και οι πολίτες να πάρουν ορισμένες απαντήσεις. 

Η δύσκολη επόμενη μέρα

Επίσης, ίσως, για πρώτη φορά να ανοίξει επιτέλους και η συζήτηση για την επόμενη μέρα. Θα καταρτιστεί ένα συγκεκριμένο πανεθνικό πρόγραμμα αποκατάστασης των πληγεισών περιοχών και των κατοίκων τους ή θα μείνουμε στις πενιχρές αποζημιώσεις των 600 ευρώ; Θα ενισχυθεί πραγματικά και ουσιαστικά η πυροπροστασία και τα εναέρια μέσα ή θα εξακολουθούμε να ξοδεύουμε τεράστια ποσά στην αγορά μεταχειρισμένων F-16 και Mirage; Θα εντάξουμε την οικολογική παιδεία στο εκπαιδευτικό σύστημα και στην καθημερινότητα των πολιτών ή θα μείνουμε μόνο στην πράσινη εταιρική ευθύνη; Θα δοθούν πόροι σε αυτή την κατεύθυνση από το Ταμείο Ανάκαμψης ή θα πάνε όλα σε «έξυπνες» τεχνολογικές εφαρμογές; 

Και κάτι τελευταίο. Δεν αντιλαμβάνομαι τη σύγκριση που άμεσα ή έμμεσα επιχειρούν ορισμένοι με όσα έγιναν στο Μάτι. Πρώτον, γιατί θεωρώ ότι αυτός ο πήχης είναι πολύ χαμηλά για να δεχτεί κάποιος να τον θέσει και δεύτερον, γιατί οι έχοντες την πολιτική ευθύνη της τραγωδίας στο Μάτι κρίθηκαν τον Ιούλιο του 2019. Από τις 8 Ιουλίου του 2019 και μετά, οι πολίτες κρίνουν την παρούσα και όχι την προηγούμενη κυβέρνηση. Κι αυτό είναι κάτι που κάποια στιγμή θα πρέπει να το λάβει σοβαρά υπόψη ο κ. Μητσοτάκης αν δεν θέλει να έχει την τύχη των προκατόχων του.

Όλες οι ειδήσεις

Φωτιά Εύβοια: Ολονύχτια μάχη με τις αναζωπυρώσεις - Πού εντοπίζονται τα προβλήματα

Φωτιά: Κάηκαν 460.000 στρέμματα στην Εύβοια – Δορυφορικές εικόνες

Καιρός: Ανεβαίνει η θερμοκρασία, έρχονται ξανά 40αρια – Πού υπάρχει πιθανότητα βροχής

Φωτιά Γορτυνία: Σε διαθεσιμότητα αξιωματικός της ΕΛ.ΑΣ. μετά από καταγγελίες ότι ζήτησε μέσο για να στείλει πυροσβεστικό