Τι συμβαίνει με το κλίμα

Η κλιματική κρίση, όπως και οι εμβολιασμοί, ακόμη και η σφαιρικότητα της γης, έχουν τους αρνητές τους. Τέτοια ζητήματα είναι πρωτίστως επιστημονικά και μόνο με επιστημονικά επιχειρήματα αντιμετωπίζονται.

Οι αρνητές της κλιματικής κρίσης τελευταία την αποδέχονται διστακτικά, αλλά την αποδίδουν σε φυσικά αίτια και όχι στις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από τον άνθρωπο. Η φύση υποτίθεται ότι θα ισορροπήσει αργά ή γρήγορα και επομένως δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Η επιστημονική αλήθεια είναι τελείως διαφορετική.

Το κλίμα παρουσιάζει διακυμάνσεις λόγω φυσικών αιτίων όπως οι μεταβολές της τροχιάς της γης περί τον ήλιο, οι μεταβολές της ηλιακής δραστηριότητας, οι εκρήξεις ηφαιστείων, οι κλιματικές διακυμάνσεις λόγω Ελ Νίνιο και Λα Νίνια, και άλλα. Έχουμε κάνει πολλές προσομοιώσεις του κλίματος με βάση τη φυσική της ατμόσφαιρας, λαμβάνοντας υπόψη μόνο αυτές τις μεταβολές, χωρίς τις ανθρωπογενείς εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, και τα αποτελέσματα δείχνουν πολύ μικρή θέρμανση ή ακόμη και ψύξη του κλίματος στον 20ο και στον 21ο αιώνα. Όταν όμως στις εξισώσεις συμπεριλάβουμε τις εκπομπές που οφείλονται στον άνθρωπο, τότε τα αποτελέσματα συμπίπτουν με την παρατηρούμενη υπερθέρμανση με εκπληκτική ακρίβεια. Η παρούσα κλιματική κρίση είναι ανθρωπογενής πέραν επιστημονικής αμφιβολίας και οφείλεται στη χωρίς προηγούμενο εδώ και ένα εκατομμύριο χρόνια συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Η υπερθέρμανση του κλίματος δεν πρόκειται να σταματήσει αν δεν πάψουμε να εκπέμπουμε αέρια θερμοκηπίου.

Οι αόριστες δεσμεύσεις των κυβερνήσεων

Η κατάσταση αντιμετωπίζεται εκ μέρους των κυβερνώντων με ωραίες ομιλίες και αόριστες δεσμεύσεις που συνοδεύονται από μικρές και άκρως ανεπαρκείς δράσεις για τη συγκράτηση της κρίσης. Κεντρικό άρθρο του περιοδικού Science σημείωνε τον Αύγουστο με την ευκαιρία της δημοσιοποίησης της τελευταίας έκθεσης της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή του ΟΗΕ: "… ίσως αυτή είναι η τελευταία έκθεση που μπορεί να επηρεάσει σοβαρά τις πολιτικές που θα ικανοποιούν τους κλιματικούς στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού του 2015". Σε 4 χρόνια πρέπει οι εκπομπές των αερίων θερμοκηπίου να φθάσουν στο μέγιστο και μετά να πέσουν δραστικά. Αυτό δεν διαφαίνεται καθώς πολλές χώρες, όπως η Ελλάδα, επενδύουν σε νέες εξορύξεις ορυκτών καυσίμων.

Προ ημερών ολοκληρώθηκε ο αγωγός Nord Stream 2 που θα προμηθεύει τη Γερμανία με φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Είναι αυτό που στην Ελλάδα ονομάζουμε εσφαλμένα "καθαρό μεταβατικό καύσιμο". Κατά τον Paul Bledsoe, λέκτορα του Αμερικανικού Πανεπιστημίου, "… πάνω από το 40% του αερίου της ΕΕ είναι πλούσιο σε μεθάνιο, ρωσικό αέριο, που είναι χειρότερο από τον άνθρακα για το κλίμα".

Πρόσφατη έρευνα του Potsdam Institute της Γερμανίας, έδειξε ότι το ρεύμα θερμών υδάτων του Ατλαντικού που διατηρεί το κλίμα της βόρειας Ευρώπης ήπιο, έχει αδυνατήσει λόγω της τήξης των παγετώνων της Γροιλανδίας. Το γλυκό νερό εμποδίζει την ανακυκλοφορία του αλμυρού νερού του ρεύματος με άμεσο κίνδυνο τη διακοπή του, η οποία θα προκαλέσει, μεταξύ άλλων, ακραίους χειμώνες.

Οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από τη βιομηχανία και τα οχήματα συνοδεύεται από εκπομπές διοξειδίου του αζώτου που προσβάλλει το αναπνευστικό σύστημα. Έρευνα του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ διαπίστωσε ότι αύξηση κατά 32% του διοξειδίου του αζώτου ανέβασε κατά 18% τις εισαγωγές σε νοσοκομεία του Λονδίνου λόγω ψυχικών νόσων που προκάλεσε. Κατά την Παγκόσμια Τράπεζα, η ατμοσφαιρική ρύπανση στοιχίζει 5 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως λόγω νόσων του καρδιοαναπνευστικού συστήματος. Σήμερα γνωρίζουμε ότι η αέρια ρύπανση προσβάλλει κάθε όργανο του οργανισμού και προκαλεί κατάθλιψη.

Η κλιματική αλλαγή έχει αναβαθμιστεί σε κρίση, αλλά δεν αντιμετωπίζεται από τους ηγέτες ως τέτοια. Στην Ελλάδα δεν γίνεται συστηματική επιστημονική ενημέρωση των πολιτών, δεν υπάρχει σχεδιασμός ανθρώπινων δραστηριοτήτων εκτός οικισμών, και δεν λαμβάνονται με πλήρη διαφάνεια οι αποφάσεις για την εγκατάσταση αιολικών συστημάτων. Οι πολίτες εμφανίζονται, συχνά δικαιολογημένα, διστακτικοί στη λήψη μέτρων και βλέπουν δαίμονες σε κάθε σύστημα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Πρόσφατα η κυβέρνηση ανακοίνωσε την κυνηγετική περίοδο με ημερομηνίες και αριθμούς επιτρεπομένων θηραμάτων, ακόμη και για είδη που κινδυνεύουν με εξαφάνιση όπως το χαρακτηρισμένο ευάλωτο τρυγόνι. Στη χώρα μας υπάρχουν 62 απειλούμενα είδη πανίδας και μόνο τα 11 προστατεύονται, τουλάχιστον επί χάρτου. Δεν νοείται αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης χωρίς προστασία της βιοποικιλότητας. Το κλίμα και η φύση συνδέονται αλληλένδετα.

Απαιτείται επιπλέον άμεση αντιμετώπιση των διατροφικών μας συνηθειών. Εκτρέφονται παγκοσμίως περίπου 19 δισεκατομμύρια πουλερικά, 1,4 δισεκατομμύρια βοοειδή, 1 δισεκατομμύριο γουρούνια, και 1 δισεκατομμύριο πρόβατα και κατσίκια. Ευθύνονται για το 14,5% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Στην πλειοψηφία τους εκτρέφονται εντατικά, βάρβαρα, και ανθυγιεινά σε κλουβιά με τη βοήθεια φαρμάκων με συνέπεια την κακή διατροφική αξία και το υψηλό περιβαλλοντικό κόστος. Η τροφή τους παράγεται σε εκχερσωμένη από δάση γη με τη χρήση τεράστιων ποσοτήτων χημικών λιπασμάτων, εντομοκτόνων και πετρελαίου. Τα απόβλητα των ζώων ρυπαίνουν τα ύδατα, το έδαφος, και την ατμόσφαιρα εκπέμποντας αέρια θερμοκηπίου. Η εντατική βιομηχανική εκτροφή ζώων έχει χαρακτηριστεί ως "η μεγαλύτερη περιβαλλοντική απειλή" από επιστήμονες. Οι εργαζόμενοι συχνά παρουσιάζουν μυοσκελετικές βλάβες και προσβάλλονται από ζωονόσους όπως η φυματίωση. Η νόσος COVID-19 έχει συνδεθεί με τις περιβαλλοντικές συνέπειες της εντατικής παραγωγής κρέατος. Πρόσφατη περιβαλλοντική έκθεση διαπίστωσε ότι για το μεγαλύτερο μέρος των εκπομπών ευθύνονται 20 κολοσσιαίες εταιρείες, οι οποίες αγοράζουν τις μικρές επιχειρήσεις για να εμποδίσουν τον ανταγωνισμό. Η ελεύθερη αγορά είναι ορθότερο να λέγεται ασύδοτη.

Οι πολιτικές ηγεσίες, ημέτερες και ξένες, δεν έχουν περιθώρια για λόγια, μόνο για έργα. Έως τώρα αποδείχθηκαν κατώτερες των προκλήσεων. Οι προτεραιότητές τους συχνά είναι η συλλογή ψήφων και η εξυπηρέτηση των συμφερόντων των λίγων. Τα παιδιά και τα εγγόνια μας αναμένουν.