Η φιλοσοφία είναι...

Τι και αν ο Πλάτων στο έργο του «Πολιτεία» σφυρηλάτησε, για την «αρίστην πόλιν» της δικαιοσύνης, τους ακατάλυτους δεσµούς φιλοσοφίας και πολιτικής; Ήδη από εκείνη ακόµη την εποχή, όπως ο ίδιος µας πληροφορεί (489a 8-9, 489c 9-10), οι φιλόσοφοι και η φιλοσοφία δεν έχαιραν καθόλου εκτίµησης.

∆υστυχώς θα πρέπει και σήµερα να παραδεχθούµε ότι η απαξιωτική αυτή άποψη που ο περισσότερος κόσµος έχει για τη φιλοσοφία και τους φιλοσόφους δεν έχει διόλου αλλάξει στο πέρασµα των αιώνων. 

Προσπαθώντας να αιτιολογήσω εδώ το αβάσιµο αυτής της άποψης, δεν θα αναφερθώ στην καθοριστική συνεισφορά της φιλοσοφικής σκέψης στις ιδεολογίες και στην κοσµοθεώρηση της κάθε εποχής, ούτε στη σπουδαιότητα της φιλοσοφίας ως τρόπου ζωής, αλλά ούτε και στην απαίτηση µιας κριτικής, αξιολογικής, κανονιστικής και ενοποιητικής µελέτης (ως φιλοσοφία και ηθική της επιστήµης και της τεχνολογίας) των διαφόρων επιστηµών και των τεχνολογικών τους εφαρµογών, και ιδιαίτερα σήµερα της ραγδαία και ανεξέλεγκτα αναπτυσσόµενης τεχνοεπιστήµης. Οσο τεκµηριωµένες και αν θα ήταν οι θέσεις µου αυτές, θα µπορούσαν να απορριφθούν, ίσως απλώς και µόνο λόγω µιας εντελώς διαφορετικής ιδεολογικής αφετηρίας και κοσµοθεώρησης (και εδώ πάλι παρούσα η φιλοσοφική σκέψη).

Αποφεύγοντας επίσης εσκεµµένα να µνηµονεύσω την καθοριστική συµβολή των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων στον δυτικοευρωπαϊκό πολιτισµό, θα αναφέρω εδώ µερικούς µόνο από τους διαπρεπείς φιλοσόφους της νεότερης και της σύγχρονης εποχής, που, ανεξαρτήτως ιδεολογικής τοποθέτησης, καθόρισαν σηµαντικά µε τις θεωρίες τους την κοινωνικοπολιτική και οικονοµική µας ζωή και τη σύγχρονή µας κοσµοεικόνα: Τον Σκώτο Ανταµ Σµιθ (1723-1790), καθηγητή Ηθικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήµιο της Γλασκόβης, αριστοτελικό και ιδρυτή της σχολής του φιλελευθερισµού, τον Καρλ Μαρξ (1818-1883), Γερµανό κοινωνικό επιστήµονα, οικονοµολόγο και φιλόσοφο, θεωρητικό του κοµµουνισµού και του διαλεκτικού υλισµού, τον Τζον Κέινς (1883- 1946), Αγγλο οικονοµολόγο και µαθηµατικό, καθηγητή Μακροοικονοµικής Θεωρίας στο Πανεπιστήµιο του Κέιµπριτζ και ιδρυτή της Κεϊνσιανής Σχολής στην οικονοµική επιστήµη, µε αρκετά σοσιαλιστικά χαρακτηριστικά, υποστηρικτή του κρατικού παρεµβατισµού και της κρατικής χρηµατοδότησης της οικονοµίας, τον Φρίντριχ Χάγιεκ (1899-1992), Αυστριακό οικονοµολόγο, φιλόσοφο και καθηγητή στο London School of Economics (LSE) και στα Πανεπιστήµια του Σικάγου και του Φράιµπουργκ, νοµπελίστα και διάσηµο υπερασπιστή του νεοφιλελευθερισµού, και τέλος τον Αµερικανό οικονοµολόγο Μίλτον Φρίντµαν (1912-2006), νοµπελίστα και καθηγητή στο Πανεπιστήµιο του Σικάγου, πρωτεργάτη της Οικονοµικής Σχολής του Σικάγου και της φιλοσοφίας του µονεταρισµού και γνωστού και ένθερµου υποστηρικτή του νεοφιλελευθερισµού.

∆ιακινδυνεύοντας έναν γενικό αφορισµό: Οπως στη βάση της ύλης, έµβιας ή µη, βρίσκεται η Χηµεία, έτσι και στη βάση του ανθρώπινου βίου, της κοινωνικοπολιτικής εξέλιξης και του πολιτισµού βρίσκεται η φιλοσοφία.

* Ο Ι.Ν Μαρκόπουλος είναι καθηγητής Φιλοσοφίας στην Τεχνοεπιστήμη

Ακολουθήστε το ethnos.gr στο Instagram