Οι εκλογές ως ελαφρυντική τάση

Στις σπάνιες περιπτώσεις όπου η µεταπολεµική χώρα κυβερνήθηκε από κάποιους επί τέσσερα χρόνια (1981, 1985, 1996, 2000 και φέτος) δεν θυµάµαι καµία που να φόρτωσε µε έξτρα βάρη τους υποψήφιους ψηφοφόρους της την τέταρτη χρονιά. Εκτός από τη µόνιµη επωδό για ένα «έργο που δεν αναδείχθηκε επαρκώς» υπήρχαν πάντοτε παροχές, αναλόγως των διαθεσίµων µέσων και ενίοτε ακόµη και όταν δεν υπήρχαν διαθέσιµα µέτρα. Είναι ένα φαινόµενο ενδηµικό πλέον, και όχι βέβαια αποκλειστικά ελληνικό.

Ακόµη και στις υπόλοιπες περιπτώσεις που δεν ολοκληρώθηκε η τετραετία, η κάθε κυβέρνηση εφόσον υποχρεώθηκε ή επέλεξε να συντοµεύσει τη θητεία της, προσπάθησε, µε διάφορους βαθµούς επιτυχίας, να προσφέρει κάποια φιλολαϊκά µέτρα ή να καλλιεργήσει προσδοκίες.

Και σήµερα ισχύει το ίδιο. Η κυβέρνηση, παρά τις ειδικές συνθήκες, έχει υποσχεθεί πως έως το τέλος της θητείας της θα προκαλέσει την ψήφιση µέτρων που αναµένονται από πλήθος πολιτών, και τα περισσότερα άπτονται της οικονοµίας, εκτός από την εκκίνηση της συνταγµατικής αναθεώρησης, που είναι καιρός να πάρει µπρος, αφού οι προηγούµενες απόπειρες διαλύθηκαν για ποικίλους λόγους. Οι κυβερνήσεις του 1981 και του 1996 πέτυχαν τον στόχο τους και τους δόθηκε µία τετραετία ακόµη. Οι άλλες δύο, του 1985 και του 2000, ολοκλήρωσαν την τετραετία τους, αλλά δεν ακολούθησε άλλη. Ισως η οκταετία να ήταν ικανός και αναγκαίος όρος για να µην υπάρξει και τρίτη επανεκλογή.

Στα τελευταία δέκα χρόνια, βέβαια, η κρίση άλλαξε πολλά δεδοµένα. Αλλά ένας προσεκτικός παρατηρητής θα σηµείωνε πως, λόγω ακριβώς της κρίσης, υπήρξαν νέοι όροι. Οι κυβερνήσεις που εντέλει πέτυχαν την εκλογή τους αναγκάστηκαν να συνυπάρξουν µε τη σύµπραξη και άλλων κοµµάτων, ενώ όλες υποσχέθηκαν καινοτοµίες που αποδείχτηκαν αναστρέψιµες. Αν η παρούσα κυβέρνηση καταφέρει να επιφέρει κάποιο ρήγµα στη χαλύβδινη αναγκαιότητα των όρων που επέβαλαν οι δανειστές, αυξάνουν οι πιθανότητές της. Αρκεί η βελτίωση των οικονοµικών µεγεθών να φτάσει στην τσέπη των πολιτών. Και όταν λέω «πολιτών» εννοώ «όλους τους πολίτες»