Ευαίσθητα δεδομένα σε μη ευαίσθητα χέρια και κυρίως νοοτροπίες

Η πραγματικότητα που βιώνουμε χαρακτηρίζεται από την εντονότερη παρουσία στην καθημερινότητα μας των νέων τεχνολογιών (πληροφορικής και επικοινωνιών-ΤΠΕ).

Από αυτό τον κανόνα δεν εξαιρείται και η χώρα μας καθόσον όπως προκύπτει από τα πρόσφατα στοιχεία της αρμόδιας στατιστικής αρχής ολοένα και περισσότερο αυξάνει η χρήση των τεχνολογιών που επιτρέπει άτομα και νοικοκυριά να συνδέονται στην διαδικτυακή πραγματικότητα.

Η αυξημένη χρήση των ΤΠΕ και η συνδεσιμότητα με τον Κυβερνοχώρο δεν συνεπάγεται και ποιοτικότερη σχέση αναφορικά με την ορθή ή μη χρήση της τεχνολογίας, πράγμα για το οποίο δεν ευθύνεται ούτε το λογισμικό (Software) ούτε το υλισμικό (hardware) αλλά το ανθρωπογενές περιβάλλον των χρηστών και συγκεκριμένα του καθενός χρήστη ξεχωριστά.

Ο τρόπος που δημιουργούμε, επεξεργαζόμαστε, διακινούμε, διαμοιράζουμε, αποθηκεύουμε την «πρώτη ύλη» της ψηφιακής πραγματικότητας που δεν είναι τίποτα άλλο πέρα από μια σειρά δεδομένων (data), δηλαδή ψηφιακών αρχείων (με τη μορφή εικόνων, βιντεο, ηχητικών αρχείων, εγγράφων, κλπ). Ένα μέρος από τα παραπάνω αρχεία χαρακτηρίζονται ως ευαίσθητα καθόσον αφορούν και αγγίζουν ευαίσθητες πτυχές όπως η γενετήσια ζωή, ο σεξουαλικός προσανατολισμός, οι θρησκευτικές και πολιτικές πεποιθήσεις. Αυτό ανάγκασε τον νομοθέτη σε διεθνές και εγχώριο επίπεδο να υιοθετήσει νέους κανόνες προστασίας των δεδομένων και της ιδιωτικής ζωής (ΓΚΠΔ, Ν.4624/2019). Η ύπαρξη του σχετικού νομικού πλαισίου όμως δεν σημαίνει ότι υφίστανται οι απαραίτητες ψηφιακές δεξιότητες και κυρίως νοοτροπίες για τον τρόπο χρήσης των ΤΠΕ και διαχείρισης όλων αυτών των δεδομένων.

Η ένδεια της ψηφιακής κουλτούρας και βιοηθικής προσέγγισης των τεχνολογιών, μέσα από τους δύο κύριους θεσμούς που έχει στη διάθεση της μια οργανωμένη κοινωνία (οικογένεια και σχολείο) δημιουργεί τις προϋποθέσεις να υπάρχουν χαραμάδες και τα ευαίσθητα δεδομένα να καταλήγουν σε μη υπεύθυνα χέρια και νοοτροπίες. Το γεγονός αυτό είναι η πραγματική πρόκληση των κοινωνιών μας σήμερα και έχει τεράστια απήχηση από την προστασία και σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ίδιας της δημοκρατίας.

Η απομάκρυνση από την ανθρωποκεντρική κατεύθυνση των νέων τεχνολογιών δεν μας υπόσχεται την ευημερία στην περίοδο της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης (αφού οι αρνητικές επιπτώσεις της κακής χρήσης επηρεάζουν την ποιότητα ζωής των ανθρώπων και την κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα) αλλά μας υπενθυμίζει την ανάγκη επαναπροσδιορισμού της σχέσης μας με τον εαυτό μας και τον συνάνθρωπό μας (κοινωνική συνοχή) και δευτερευόντως με τις «άψυχες» τεχνολογίες.