Ιστορίες ελληνικής γραφειοκρατίας

Οι ατυχίες ποτέ δεν έρχονται μόνες, λέει μια αγγλική παροιμία. Φαίνεται ότι αυτή η ιδιομορφία των πιθανοτήτων αποφάσισε προ ημερών να με πλήξει.

Έκλεισα μια τηλεφωνική σύνδεση που διατηρούσε στην κατοικία της η εκλιπούσα μητέρα μου. Ο τελευταίος λογαριασμός επέστρεφε 16 ευρώ και 3 λεπτά. Πήγα με την ταυτότητα και μια ληξιαρχική πράξη θανάτου να τα εισπράξω. Τότε προσγειώθηκα στη γραφειοκρατική πραγματικότητα του επονομαζόμενου επιτελικού κράτους. Μου ζήτησαν αποδοχή κληρονομιάς από συμβολαιογράφο, πιστοποιητικό πλησιεστέρων συγγενών, θεωρημένη υπεύθυνη δήλωση του δημοσίου ότι η αδελφή μου δεν έχει απαίτηση για τα 16 ευρώ και 3 λεπτά (τη δήλωση αυτή τη βγάζει κανείς ψηφιακά), και φυσικά ληξιαρχική πράξη θανάτου, ταυτότητα, και τον λογαριασμό. Είμαι φύσει περίεργος και γι' αυτό αποφάσισα να παίξω αυτό το παράλογο παιχνίδι μέχρι τέλους. Χρειάστηκα δύο εβδομάδες για να βγάλω όλα τα δικαιολογητικά με κόστος πολλαπλάσιο του ποσού που θα έπαιρνα, και περιχαρής πήγα στο ταμείο για τον μεγαλειώδη επίλογο. Μετά από τριάντα λεπτά διαδικασίας και πολλές υπογραφές είχα εισπράξει το ποσό του λογαριασμού.

Ρώτησα την υπάλληλο αν άξιζε όλη αυτή η διαδικασία τόσα έξοδα και τόσο χρόνο, ο οποίος, ως γνωστόν, είναι χρήμα για 16,03 ευρώ. Μου απάντησε ότι δεν άξιζε αλλά αυτός είναι ο νόμος. Μια άλλη κυρία μου είπε ότι, όταν πρόκειται να τα πάρουν, δεν ζητούν κανένα χαρτί.

Είμαι μέλος της αμερικανικής επιστημονικής οργάνωσης AAAS που εκδίδει το περιοδικό Science. Όταν ανανεώνω την ετήσια συνδρομή μου, μου στέλνουν ως ευχαριστώ ταχυδρομικά σε φάκελο ένα μπλουζάκι ευτελούς αξίας με κάποιο επιστημονικό μήνυμα επάνω του. Φέτος το μήνυμα ήταν "Δεν υπάρχει πλανήτης Β". Κάθε χρόνο ο φάκελος ερχόταν στην ταχυδρομική μου θυρίδα. Φέτος ειδοποιήθηκα από τα ΕΛΤΑ να τον παραλάβω στα κεντρικά γραφεία καταβάλοντας 3,99 ευρώ. Περίμενα στην ουρά μιάμιση ώρα και τελικά παρέλαβα τον φάκελο ο οποίος έγραφε: αξία δηλωμένη στις ΗΠΑ 4 δολάρια (3,5 ευρώ). Αξία δηλωμένη από τα ΕΛΤΑ μυστηριωδώς 6,19 ευρώ. Το πώς τα 3,5 ευρώ ισούνται με 6,19 μάλλον απαιτεί κάποιο επί πλέον αξίωμα στη θεωρία των αριθμών. Το ποσό που κατέβαλα επιμερίστηκε ως 1,49 ευρώ ΦΠΑ και 2,5 ευρώ τέλη εκτελωνισμού. Υποθέτω ότι πάλι κάποιος νόμος σχετίζεται με την ιδιάζουσα αυτή άλγεβρα.

Και για να κλείσει ο κύκλος της τύχης να συναλλάσσεται κανείς με το ελληνικό δημόσιο, την ίδια μέρα αποπειράθηκα να ανανεώσω την άδεια οδήγησης. Μπήκα στην κατάλληλη ιστοσελίδα μέσω του υπολογιστή και άρχισα να συμπληρώνω τα στοιχεία μου. Μετά το βήμα 1 (υπάρχουν συνολικά 6 βήματα) έλαβα την εντολή να απευθυνθώ σε δύο γιατρούς οι οποίοι θα ανέβαζαν ψηφιακά στο σύστημα την απόφασή τους για την ικανότητά μου οδήγησης. Μου είπαν και οι δύο ότι δεν μπορούν να κάνουν τη διαδικασία ηλεκτρονικά. Έτσι μπήκα πάλι στην ιστοσελίδα του υπουργείου και τύπωσα το παράβολο ανανέωσης των 60 ευρώ. Πήγα στο ΚΕΠ όπου επιβεβαίωσα το θεμελιώδες θεώρημα της ελληνικής γραφειοκρατίας: ποτέ δεν έχεις όλα τα χαρτιά με την πρώτη προσπάθεια. Μού έλειπαν άλλα δύο παράβολα, που όμως δεν τα κατονόμαζε η ιστοσελίδα του υπουργείου στην ενότητα ανανέωσης άδειας οδήγησης και επί πλέον ο ένας εκ των δύο γιατρών είχε χρησιμοποιήσει τη λάθος φόρμα που όμως ήταν η μόνη που βρήκε ψηφιακά. Φευγαλέα μου πέρασε η σκέψη γιατί τα τρία παράβολα δεν ενοποιούνται σε ένα, αλλά γρήγορα την απέδιωξα. Στο ΚΕΠ μου είπαν ακόμη ότι η ηλεκτρονική πλατφόρμα για την ανανέωση άδειας δεν λειτουργεί σωστά.

Αντελήφθην ότι, αν δεν έχεις αναισθησία και κυνικό χιούμορ, κινδυνεύεις από νόσους του καρδιαγγειακού συστήματος. Το πιο σημαντικό είναι ότι δεν υπάρχει τίποτα προσωπικό σε τέτοιες ιστορίες. Η ελληνική γραφειοκρατία έχει ένα συνώνυμο, την αδιαφορία. Ο νομπελίστας ειρήνης Έλι Βιζέλ είχε πει κάποτε ότι το αντίθετο της αγάπης δεν είναι το μίσος αλλά η αδιαφορία. Ένα χαρακτηριστικό που διαπερνά όλες τις βαθμίδες του κράτους ακόμη κι αν αυτό λέγεται επιτελικό.