Η ενδοοικογενειακή, σεξουαλική, σχολική, οπαδική βία μας κατακλύζει

Σχολική βία, ενδοοικογενειακή βία, σεξουαλική βία, οπαδική βία κατακλύζουν στις μέρες μας τα δελτία ειδήσεων, απασχολούν την κοινή γνώμη, αποτελώντας συχνά θέμα συζήτησης μεταξύ φίλων και γνωστών. Δεν είναι λίγοι αυτοί που - κριτικά σκεπτόμενοι – αναρωτιούνται τι οπλίζει το χέρι των δραστών και πυροδοτεί τις εγκληματικές τους πράξεις, ασχέτως εάν το θύμα κατά την ολοκλήρωση της εγκληματικής πράξης χάνει τη ζωή του ή όχι. Γιατί εγκληματικές νοούνται όλες οι πράξεις που συμπεριλαμβάνουν βία, και είναι ικανές να στιγματίσουν για μία ολόκληρη ζωή την ψυχοσύνθεση των θυμάτων και των οικογενειών τους. Οι επιπτώσεις της βίας ακολουθούν τα θύματα σε όλη τους τη ζωή, κάτι σαν «σακίδιο», με  συνέπειες στην ψυχική τους υγεία, στην κοινωνικότητα και στην εργασιακή, σχολική ή ακαδημαϊκή τους απόδοση. 

Παρατηρούμε ότι οι δράστες με περισσή ευκολία, χωρίς ίχνος ενσυναίσθησης και για ασήμαντη αφορμή γίνονται βίαιοι και επιθετικοί, καθώς η άσκηση βίας οποιασδήποτε μορφής είναι μία πραγματικότητα με την οποία οι δράστες στις περισσότερες των περιπτώσεων είναι απόλυτα εξοικειωμένοι, την αναπαράγουν, γιατί την γνωρίζουν και την βίωσαν στο οικογενειακό ή / και κοινωνικό περιβάλλον τους. Η ως άνω εξοικείωση είναι – δυστυχώς – αποτέλεσμα της μεγάλης έντασης και επαναληπτικότητας δικών τους βιωμάτων σχετικών με την άσκηση βίας μέσα στο κοινωνικό – πολιτισμικό πλαίσιο στο οποίο διαπαιδαγωγούνται.

Οι παραδοσιακές μέθοδοι διαπαιδαγώγησης με τις οποίες ανατράφηκαν οι γονείς και τους οδηγούν στην άσκηση σωματικής και λεκτικής βίας προκειμένου να συνετίσουν τα παιδιά ή κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας, αποτελεί στοιχείο το οποίο λειτουργεί καταλυτικά στην εξοικείωση με το σύστημα βίας και καταπίεσης. Η εξοικείωση με την βία που στην πιο απλουστευμένη της μορφή περιλαμβάνει την επιβολή σωματικής τιμωρίας ως μέσο συνετισμού ενός παιδιού, δημιουργείται ακόμη και με την έκθεση του παιδιού σε εικόνες βίας, όπως για παράδειγμα σε επεισόδια ενδοοικογενειακής βίας. 

Δυσμενείς συνθήκες διαφόρων τύπων και κάθε βαθμού βαρύτητας ( όπως π.χ. χρήση ουσιών, ψυχοπαθολογία, ανεργία, έλλειψη οικονομικών πόρων ή και συνδυασμός αυτών )  εντείνουν τον δυσλειτουργικό ρόλο των οικογενειών μέσα στις οποίες διαβιώνουν οι εν δυνάμει δράστες, δημιουργώντας συσσωρευμένο θυμό και οργή, ενώ το άτομο προβάλλει τον θυμό και την οργή μέσα από την σύγκρουση με τους άλλους και όχι με την λεκτικοποίησή του.

Όταν ένα παιδί δεν διαβιώνει σε ένα δομημένο και συναισθηματικά ασφαλές περιβάλλον, όταν συνέχεια δέχεται μόνο αρνητική κριτική και γίνεται αποδέκτης υποτιμητικών και απαξιωτικών χαρακτηρισμών από τα πιο σημαντικά πρόσωπα της ζωής του που είναι οι γονείς του, αισθάνεται απόρριψη και δεν νιώθει ότι ανήκει στην οικογένεια του. Το ως άνω συμπεριφορικό μοτίβο πολλών – ακόμη και σημερινών – γονέων οδηγούν τα παιδιά στην ανάγκη αναζήτησης μίας πληθυσμιακής ομάδας στην οποία να αισθάνονται ότι                    « ανήκουν ». Δεν είναι δύσκολο να υποψιαστεί κανείς ποιες πληθυσμιακές  - μάλλον περιθωριακές  - ομάδες θα βρει το κάθε παιδί σε αυτήν την «αναζήτηση».

Για όλους αυτούς τους λόγους λοιπόν, θα πρέπει να θωρακίσουμε τα παιδιά μας με ψυχική ανθεκτικότητα μέσα από τον γονικό μας ρόλο, να δείχνουμε αποδοχή και σεβασμό στις συναισθηματικές ανάγκες τους και να λειτουργούμε με γνώμονα την αγάπη. Τέλος, οριοθετούμε συμπεριφορές και διδάσκουμε ένα σύστημα αξιών τέτοιο, το οποίο θα συμβάλλει στην ανάπτυξη ισχυρής προσωπικότητας ικανής να προβάλλει αντιστάσεις και να ξεχωρίζει το σωστό από το λάθος.