Σύνδρομο Μινχάουζεν δι' αντιπροσώπου: Τι είναι και σε ποιους εμφανίζεται - Τα συμπτώματα

Το τελευταίο διάστημα Επαγγελματίες Ψυχικής Υγείας όλων των ειδικοτήτων ( Ψυχίατροι, Κοινωνικοί Λειτουργοί, Ψυχολόγοι ) έρχονται αντιμέτωποι με υπερπροστατευτικούς γονείς οι οποίοι δημιουργούν έναν ασφυκτικό κλοιό γύρω από τα παιδιά τους, πιστεύοντας πως αυτό τους καθιστά « καλούς γονείς». Υπάρχουν γονείς οι οποίοι εστιάζουν υπερβολικά σε ασθένειες, δρομολογώντας π.χ. με δική τους πρωτοβουλία σχετικές ιατρικές εξετάσεις, Στο πλαίσιο αυτού έγινε γνωστή η ύπαρξη ενός σπάνιου συνδρόμου, του Συνδρόμου Μινχάουζεν δι' αντιπροσώπου ( Munchhausen Syndrome by Proxy - MSP ), το οποίο θα κατανοήσουμε καλύτερα με ένα παράδειγμα.

Πατέρας ανήλικου παιδιού προσήλθε προβληματισμένος σε Κοινωνική Υπηρεσία, καταγγέλλοντας την πρώην σύζυγο και μητέρα του τρίχρονου παιδιού του για την επιμονή και εμμονή την οποία επιδεικνύει να αναζητά συνεχώς και για ασήμαντες αφορμές ιατρικές υπηρεσίες για την τρίχρονη κόρη τους. Κατόπιν διαδικτυακής αναζήτησης Ιατροδικαστικών Υπηρεσιών η μητέρα εμφανίστηκε σε Ιδιώτη Ιατροδικαστή, καθώς της καλλιεργήθηκαν υπόνοιες για σεξουαλική κακοποίηση της ανήλικης κόρης τους από τον πατέρα. Ωστόσο, και σύμφωνα με ένορκη εξέταση του Ιατροδικαστή « κατά την ολοσωματική εξέταση δεν προέκυψαν κακώσεις στα κρυφά σημεία του σώματος της ανήλικης, ούτε σωματικές βλάβες , αλλά ούτε και ευρήματα συμβατά με σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκου ».

Μετά δυο μήνες, η μητέρα προσήλθε αυτή τη φορά σε Νοσοκομείο, επικαλούμενη ερυθρότητα των έξω γεννητικών οργάνων, ενώ σύμφωνα με Ενημερωτικό Σημείωμα του Νοσοκομείου η αναφερόμενη ερυθρότητα ήταν ήπιας μορφής χωρίς ενδείξεις φλεγμονής ή / και τραυματισμού.

Ο πατέρας έχει καταθέσει σχετική αγωγή για συκοφαντική δυσφήμιση, ενώ αναμένεται η έκδοση σχετικής Δικαστικής Απόφασης, καθώς διεκδικεί την άσκηση της επιμέλειας και γονικής μέριμνας από την μητέρα.

Η άσκοπη Ιατροδικαστική Εξέταση και η μετέπειτα προσέλευση στο Νοσοκομείο με « ερυθρότητα των έξω γεννητικών οργάνων » αποτελούν ενδεικτικά στοιχεία για την ύπαρξη ενός σπάνιου συνδρόμου, του Munchhausen δια αντιπροσώπου ( Munchhausen Syndrome by Proxy - MSP ), σύμφωνα με το οποίο ο θύτης, ο οποίος είναι συνήθως η μητέρα και ο κύριος φροντιστής, αναζητά την προσοχή του περίγυρού του μέσα από το άτομο (παιδί) που φροντίζει με στόχο τον αποπροσανατολισμό από τα ψυχιατρικά προβλήματα του ιδίου, την αποφυγή ευθυνών, καθώς « δεν περιμένει κανείς τίποτα από έναν γονέα του οποίου το παιδί έχει τόσο σοβαρά προβλήματα υγείας », ενώ δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις όπου επιδιώκεται ο χειρισμός του συζύγου/ πατέρα του παιδιού.

Ειδικότερα, ο γονέας με Munchhausen Syndrome by Proxy κερδίζει την προσοχή, αναζητώντας ιατρικές υπηρεσίες για υπερβολικά ή κατασκευασμένα συμπτώματα του παιδιού το οποίο φροντίζει, ενώ μοιάζει να είναι πολύ στοργικός και εξαιρετικά αναστατωμένος με την αδιαθεσία του υπό φροντίδα παιδιού. Στις περισσότερες των περιπτώσεων οι αντιδράσεις του γονέα είναι δυσανάλογες των περιστάσεων, υποβάλλοντας το παιδί σε σειρά κλινικών και ιατρικών εξετάσεων χωρίς καμία σοβαρή ένδειξη για την αναγκαιότητά τους.

Συχνά αμφισβητούν το Ιατρικό και Νοσηλευτικό Προσωπικό, αναζητώντας άλλο «πιο κατάλληλο» Νοσοκομείο.

Σε πολύ ακραίες περιπτώσεις άτομα τα οποία πάσχουν από αυτό το σύνδρομο βλάπτουν τα παιδιά ή τα ανήμπορα άτομα τα οποία φροντίζουν ( π.χ. ηλικιωμένοι, άτομα με Σωματικές ή Νοητικές ιδιαιτερότητες ). Διαθέτουν τόσο χαμηλή αυτοεκτίμηση την οποία προσπαθούν να αντλήσουν μέσα από το έλεγχο της ζωής των θυμάτων τους, καθώς αισθάνονται ότι εξουσιάζουν της ζωές τους οι οποίες βρίσκονται πλέον στα «δικά τους χέρια».

Οι πάσχοντες από αυτό το σύνδρομο συχνά εξελίσσονται σε «κατά συρροή δολοφόνους », καθώς δεν σταματούν την εγκληματική τους δράση, δρώντας παράλληλα σε περισσότερα του ενός ατόμου, ακόμη και στα ίδια τους τα παιδιά.

Συνήθως οι δράστες είναι οι ίδιοι θύματα παιδικής κακοποίησης, έχοντας υποστεί ακόμη και σεξουαλική κακοποίηση, στο 75 % των περιπτώσεων ως θύτες εμφανίζονται οι μητέρες των υπό φροντίδα ατόμων, ενώ σε μικρότερο ποσοστό ή κόρη ενός ηλικιωμένου ή ο νοσηλευτής σε Ιατρική Μονάδα.

Αν και το Munchhausen Syndrome by Proxy - MSP είναι κατά κύριο λόγο Ψυχική Διαταραχή, θεωρείται από Επαγγελματίες Ψυχικής Υγείας μια μορφή κακοποίησης, ενώ δεν είναι σπάνιες οι φορές όπου οι περιπτώσεις πασχόντων από αυτό στο σύνδρομο έχουν απασχολήσει την Δικαιοσύνη.