Ουκρανία: Το σπάσιμο της «ουδετερότητας» της Τουρκίας και οι φόβοι των επιπτώσεων

Η Τουρκία βγήκε σήμερα από την «ουδετερότητα» και την προσεκτική αποχή που τηρούσε από τα τεκταινόμενα μεταξύ Ρωσίας – Ουκρανίας και συντάχθηκε ανοιχτά με τη Δύση, απορρίπτοντας ως απαράδεκτη την αναγνώριση των δημοκρατιών του Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ εκ μέρους του φίλου και συμμάχου Βλαντιμίρ Πούτιν.

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συντάχθηκε βεβαίως με τη Δύση αλλά με μία επιφύλαξη: όχι επιβολή δυτικών κυρώσεων στη Ρωσία.

Η ανοιχτή, ωστόσο, θέση, που έλαβε ο κ. Ερντογάν εναντίον της Ρωσίας, ίσως να του στοιχίσει, παρά την… επιφύλαξη. Μάλιστα υποστηρίζεται ότι η Τουρκία θα υποστεί το μεγαλύτερο οικονομικό και πολιτικό σοκ σε σχέση με άλλες χώρες από όλη αυτήν την κρίση, ειδικά αν εξελιχθεί σε πόλεμο.

Οικονομικές επιπτώσεις

Η Τουρκία πρωτίστως προβλέπεται ότι θα πληγεί σε 3 καίριους τομείς σε περίπτωση που η κρίση κλιμακωθεί ή η Ρωσία προβεί σε αντι-κυρώσεις εναντίον όσων δεν τη στήριξαν. Στον τουρισμό, την ενέργεια και τον αγροτικό τομέα.

Οι Ρώσοι κρατούν τα τελευταία χρόνια -και ειδικά εν μέσω πανδημίας- την τουριστική βιομηχανία της Τουρκίας κι ο Ταγίπ Ερντογάν ήλπιζε φέτος να πάρει μία… ρωσική ανάσα για να βοηθήσει στην ενίσχυση της εύθραυστης λίρας.

Ένας κλιμακούμενος πόλεμος στην Ουκρανία θα μπορούσε να προκαλέσει όμως ακόμη περισσότερα προβλήματα στην οικονομία της Τουρκίας. Η Τουρκία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη Ρωσία για το φυσικό αέριο, η τιμή του οποίου έχει αυξηθεί τους τελευταίους μήνες, επιτείνοντας το πρόβλημα του πληθωρισμού.

Η Τουρκία εισάγει περίπου το 40% των αναγκών της σε φυσικό αέριο και το 25% των αναγκών της σε πετρέλαιο από τη Ρωσία.

Η τουρκική οικονομία άρχισε να βλέπει τον πρώτο αρνητικό αντίκτυπο ήδη με την αύξηση που αναμένεται κατά 70 σεντς την Πέμπτη των τιμών της βενζίνης.

Έχουμε μιλήσει μόνο για τουρισμό και ενέργεια, αλλά η ζωτικότερη ζημία που θα υποστεί η Τουρκία θα είναι στο σιτάρι.

Η Ρωσία και η Ουκρανία είναι οι μεγαλύτεροι παραγωγοί σιταριού στον κόσμο. Αυτές οι δύο χώρες πραγματοποιούν περίπου το ένα τρίτο της παγκόσμιας εξαγωγής σιταριού. Και σε ποια χώρα πουλάει περισσότερο σιτάρι η Ρωσία; Η Τουρκία. Ούτε καν στην Κίνα, που έρχεται δεύτερη.

Αν γίνει αύξηση στις τιμές του σιταριού ή επιβληθούν αντι-κυρώσεις από τη Ρωσία, αυτό σημαίνει ότι το αλεύρι θα φτάσει στα ύψη κι η Τουρκία θα πει το… ψωμί ψωμάκι, που ήδη το λέει λόγω λίρας. Η Τουρκία είναι επίσης η χώρα που εισάγει ηλιέλαιο, κριθάρι και πίτουρο από τη Ρωσία.

Και φτάνουμε στα μέταλλα. Νικέλιο, αλουμίνιο… Η Ρωσία είναι μεταξύ των μεγαλύτερων παραγωγών αυτών των προϊόντων στον κόσμο. Αναμένονται επίσης αυξήσεις τιμών. Η Τουρκία εισάγει το περισσότερο αλουμίνιο της Ρωσίας, όπως και το σιτάρι.

Πολιτική απομάκρυνση

Αλλά βέβαια αυτό που τον προβληματίζει αρκετά τον κ. Ερντογάν μετά τη δήλωσή του υπέρ της Ουκρανίας είναι ότι ίσως θα του στοιχίσει ακριβά και πολιτικά.

Σύμφωνα με τον πρώην υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, Γιασάρ Γιακίς, ο τόνος της δήλωσης του κ. Ερντογάν είναι τέτοιος που θα ανοίξει ζητήματα για την Άγκυρα.

Η Ρωσία θα κάνει την Τουρκία να πληρώσει τίμημα», εκτιμά ο Γιασάρ Γιακίς, εκφράζοντας την άποψη ότι «η Ρωσία θα υπολογίσει πότε θα προβεί στο χτύπημα κατά της Άγκυρας. Δεν ξέρουμε αν θα συμβεί αύριο, σε 10 χρόνια ή σε 50 χρόνια. Όλα αυτά είναι γραμμένα. Η Ρωσία θα κάνει την Άγκυρα να πληρώσει για αυτό. Η οικονομία έχει ήδη καταρρεύσει σε πολλούς τομείς. Όλες οι πόρτες κλείνουν στα μούτρα μας. Βλέπουμε τον υπουργό Οικονομικών μας να επιστρέφει από το Λονδίνο με άδεια χέρια. Αυτό δεν είναι  ελπιδοφόρο. Αλλά η Τουρκία έχει μεγάλες δυνατότητες, εάν υπάρξει αλλαγή πολιτικής ή κυβέρνησης».

Ο Τούρκος πρόεδρος έχει επίσης υπόψη του τη στρατιωτική και πολιτική επιρροή της Ρωσίας στη Συρία, όπου η Τουρκία υποστηρίζει την ελεγχόμενη από τους αντάρτες περιοχή Ιντλίμπ και μάχεται Κούρδους μαχητές.

Το πεδίο της Συρίας ίσως να αποτελέσει ένα πρόσφορο έδαφος, αν θέλει κάπου να τον «εκδικηθεί» τον Ερντογάν ο Ρώσος πρόεδρος, υποψιάζονται Τούρκοι αναλυτές.

Ίσως ο Βλαντιμίρ Πούτιν να θελήσει να τον βάλει στην άκρη για ένα διάστημα τον Ταγίπ Ερντογάν, γι’ αυτό και η ‘επιφύλαξη’ του Τούρκου προέδρου στην επιβολή κυρώσεων στην Ρωσία. Ή μάλλον και για αυτό.

Η Άγκυρα, επειδή έχει έρθει πολλές φορές αντιμέτωπη με τον… πέλεκυ των κυρώσεων να σείεται πάνω από το κεφάλι της, έχει αναπτύξει το επιχείρημα ότι ποτέ οι κυρώσεις δεν φέρνουν θετικό αποτέλεσμα. Και το ίδιο θεωρεί και τώρα για τη Ρωσία. Για το λόγο αυτό προσπαθεί να υποστηρίξει μία εξισορροπητική στάση, όσο βέβαια αυτό είναι εφικτό…

«Είμαστε και εμείς χώρα της Μαύρης Θάλασσας. Εφόσον είμαστε χώρα της Μαύρης Θάλασσας, είναι επιτακτική ανάγκη να υπάρξουν κάποιες προφυλάξεις. Λαμβάνουμε ήδη αυτές τις προφυλάξεις. Έτσι συνεχίζουμε να δουλεύουμε. Δεν μπορούμε να παραμερίσουμε τις υποχρεώσεις που έχουμε ως χώρα της Μαύρης Θάλασσας. Με αυτή την αντίληψη, θα προχωρήσουμε», ήταν τα λόγια του Τούρκου προέδρου απέναντι στα νέα δεδομένα που δημιούργησε για όλους η απόφαση Πούτιν.