Ο κυνικός αναθεωρητισμός του Πούτιν, η αφύπνιση της Δύσης, τα εθνικά μας συμφέροντα

Η δεκαετής γεωπολιτική σύγκρουση στα Ουκρανικά-Ρωσικά σύνορα, μεταξύ της Ουάσιγκτον και της Μόσχας, ξαφνικά, μέσα σε λίγα εικοσιτετράωρα, πήρε την μορφή εισβολής του Ρωσικού στρατού στην Ουκρανία. ΗΠΑ, ΕΕ, όπως και το σύνολο του λεγόμενου Δυτικού κόσμου, βρέθηκε μπροστά σε μεγάλα διλλήματα. Η απρόκλητη εισβολή, προκάλεσε σοκ στις δυτικές πρωτεύουσες, και τις δυτικές κοινωνίες.

Οι απειλές που ακολούθησαν, κατά της Σουηδίας και της Φιλανδίας, μαζί με την δήλωση του Πούτιν, ότι: «Θέτει το πυρηνικό οπλοστάσιο της Ρωσίας σε ύψιστη ετοιμότητα, γιατί πιστεύει ότι η Ουάσιγκτον και το ΝΑΤΟ, ετοιμάζονται να επιτεθούν στην Ρωσία», προκάλεσαν συνεχόμενα σοκ, ανάλογα, της κρίσης που προκάλεσε η εγκατάσταση Ρωσικών πυραύλων στην Κούβα, ικανών να μεταφέρουν πυρηνικές κεφαλές σε ακτίνα 3.000 χιλιομέτρων, δηλαδή δυνατότητα να πλήξουν σχεδόν το σύνολο της επικράτειας των ΗΠΑ, σε αντίποινα της εγκατάστασης αντίστοιχων αμερικανικών πυραύλων στην Μεγάλη Βρετανία, την Ιταλία και την Τουρκία, το 1962. Η κρίση έληξε με αμοιβαίες υποχωρήσεις.

Η Δύση, είτε από έλλειψη ενδιαφέροντος είτε από λάθος εκτιμήσεις είτε από αδυναμία, ουσιαστικά αδιαφόρησε στις κλιμακωτές επιλογές του Πούτιν, ο οποίος, αφού έστησε στα πόδια της την Ρωσία, της έδινε σταδιακά και πάλι, στοιχεία υπερδύναμης, στηριζόμενος στο ισχυρό πυρηνικό του οπλοστάσιο, την στρατιωτική τεχνολογία και τις πλούσιες πλουτοπαραγωγικές δυνατότητες της χώρας του, ειδικά στα μεγάλα κοιτάσματα υδρογονανθράκων, αναγκαία για τις χώρες της ΕΕ.

Η Γεωργία το 2008, η Συρία το 2011, η Κριμαία το 2014, η Λιβύη το 2018, ήταν μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά του βήματα.

Οι στρατηγικές σχέσεις, που έχτισε με την Τουρκία του Ερντογάν και την Σερβία του Βούτσισιτς, είναι ένα άλλο βήμα σε χώρες άμεσης επιρροής της Δύσης, με την πρώτη να αποτελεί για δεκαετίας, τον βασικό στρατιωτικό βραχίονα, στο μαλακό υπογάστριο της Σοβιετικής Ένωσης παλαιότερα και της Ρωσίας μέχρι πρόσφατα και, την δεύτερη, να έχει υπογράψει συμφωνία, για την μελλοντική της ένταξη στην ΕΕ.

Οι κινήσεις ΗΠΑ που έκαναν ορατή την υποχώρησή της ισχύος τους

Οι ΗΠΑ, από τα τέλη της πρώτης δεκαετίας του νέου αιώνα, ειδικά μετά την μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση του 2007, άρχισαν να συνειδητοποιούν ότι, το οικονομικό τους μοντέλο δεν λειτουργεί με τον δυναμισμό των προηγούμενων δεκαετιών, ούτε μπορεί να αναπαράγεται και να κυριαρχεί στην παγκόσμια οικονομία.

Τα τραγικά λάθη και οι αποτυχίες στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, έκαναν ακόμη πιο ορατή την υποχώρηση της ισχύος τους. Αυτό ώθησε τις ΗΠΑ, στην σταδιακή αποχώρηση από κάποιες περιοχές του πλανήτη, όπως η Ευρώπη, η Ανατολική Μεσόγειος και η Μέση Ανατολή και στην μετατόπιση του βάρους τους, στην Ινδοειρηνική ζώνη. 

Οι ΗΠΑ και η Δύση γενικότερα, πληρώνουν πλέον, την φιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση, όπως την προώθησαν, και η οποία, για αρκετά χρόνια λειτουργούσε υπέρ των δυτικών χωρών και των πολυεθνικών ομίλων τους, ενώ τα τελευταία λειτουργεί ως δούρειος ίππος.

Ενθαρρυμένος ο Πούτιν, από το νέο διεθνές γεωπολιτικό περιβάλλον, τις εμφανείς αδυναμίες της Δύσης, τις χαλαρές σχέσεις, τους ακραίους ανταγωνισμούς, όπως της εποχής Τράμπ, στο εσωτερικό της, και τις δικές του επιτυχίες, πήρε το μεγάλο ρίσκο εισβάλοντας στην Ουκρανία, προκαλώντας ευθέως την Ουάσιγκτον και το ΝΑΤΟ. Στις 96 ώρες που πέρασαν, όχι μόνο δεν κατέλαβε την Ουκρανία, όπως προέβλεπαν οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ, αλλά πέτυχε να συγκεντρώσει την παγκόσμια κατακραυγή ενάντιά του, να ξεπλύνει τα ηθικά, πολιτικά και στρατιωτικά ατοπήματα της Ουάσιγκτον και των προθύμων συμμάχων της τα προηγούμενα χρόνια και, να αναστήσει το ΝΑΤΟ.

Την στρατιωτική συμμαχία, που χαρακτηρίστηκε «αχρείαστη» και κοστοβόρα για τις ΗΠΑ, από τον Τράμπ, αφού οι σύμμαχοι εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, όπως η χώρα μας, δεν καλύπτουν την χρηματοδότηση των συμφωνημένων εξοπλισμών. Την συμμαχία που είναι «εγκεφαλικά νεκρή» κατά τον Μακρόν. Μέσα σε τέσσερεις ημέρες οι ΗΠΑ και κυρίως οι χώρες της ΕΕ, κατάλαβαν ότι, το μεταψυχροπολεμικό σύστημα ασφάλειας στην Ευρώπη, είναι στον αέρα, και πως πρέπει, αυτά που διακήρυσσαν, στα βαρετά Συμβούλια του ΝΑΤΟ και της ΕΕ και, για πολλά χρόνια, να τα κάνουν σε μηδενικό χρόνο, χωρίς τις απαιτούμενες χρονοβόρες διαδικασίες.

Και μόνο οι αποφάσεις της Γερμανικής κυβέρνησης να στείλει στρατιωτικό υλικό στην ίδια την εμπόλεμη Ουκρανία, που λίγες μόνο ημέρες πριν το απέρριπτε, χωρίς δεύτερη κουβέντα, και η δέσμευση να επενδύσει στην άμυνά της 100 δις ευρώ, τα επόμενα χρόνια, καλύπτοντας τις συμβατικές υποχρεώσεις της απέναντι στο ΝΑΤΟ, αποκαλύπτουν, τις μεγάλες αλλαγές, που προκάλεσε η τελευταία επιλογή του Πούτιν.

Αν προσθέσουμε και τις μεσοπρόθεσμες καταστροφικές επιπτώσεις στην οικονομία της Ρωσίας από τα άμεσα και πρωτοφανή οικονομικά μέτρα και όχι μόνο, που πήρε η ΕΕ, αλλά και όλες σχεδόν οι χώρες του κόσμου, εις βάρος της Ρωσικής οικονομίας, του ιδίου του Πούτιν και των Ρώσων ολιγαρχών, βασικών υποστηρικτών του, τότε καταλαβαίνουμε ότι, ο Πούτιν, εκτός από την κυνικότητα των επιλογών και τον ιδιότυπο αμοραλισμό του, αποδεικνύεται και ιδανικός αυτόχειρας.

Είναι βέβαιο, ανεξάρτητα αν καταλάβει το Κίεβο, ότι έχασε για πάντα την Ουκρανία και κυρίως τον Ουκρανικό λαό, δημιούργησε μεγάλα εσωτερικά ρήγματα, που ήδη καταγράφονται με τις αντιπολεμικές διαδηλώσεις και την καταδίκη των επιλογών του, από σημαντικές προσωπικότητες, ειδικά διακεκριμένους Ρώσους αθλητές. Έχασε την soft επιρροή που ασκούσε, με πολλούς τρόπους, στις χώρες της ΕΕ.

Οι οικονομικές επιπτώσεις των κυρώσεων θα είναι μεσοπρόθεσμα πολύ μεγάλες, θα προκαλέσουν κοινωνικές και πολιτικές αντιδράσεις και, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι, τον συμφέρει να βρει παρηγοριά στην αγκαλιά της Κίνας, όπως,  και πόσο αυτή, σε αυτή την περίοδο, θέλει να αναλάβει την σωτηρία του.

Η χώρα μας θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία της, ιδιαίτερα στις επιχειρήσεις που χρειάζονται φυσικό αέριο και ηλεκτρική ενέργεια. Πολύ μεγαλύτερες θα είναι οι επιπτώσεις στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, από την πρόσθετη ακρίβεια.

Όμως, είναι πολύ πιθανόν, όπως η μεγάλη ύφεση από την πανδημία έφερε το μεγάλο ευρωπαϊκό πακέτο του Ταμείου Ανάκαμψης, τις γενναίες αποφάσεις για τους δημοσιονομικούς περιορισμούς του Συμφώνου Σταθερότητας και την πρωτοφανή ρευστότητα που πρόσφερε η ΕΚΤ, έτσι και η νέα κρίση, μπορεί να φέρει νέα ευρωπαϊκά πακέτα στήριξης των οικονομιών και των νοικοκυριών.

Ακόμη πιο σημαντική θα είναι, η αναβάθμιση των Ευρωατλαντικών θεσμών, όπως το ΝΑΤΟ και η ΕΕ, δηλαδή των βασικών φορέων, συλλογικής ασφάλειας και ανάπτυξης.

Αυτές οι εξελίξεις, αποτελούν μεγάλο δώρο για την χώρα μας, γιατί, τώρα οι ισχυρές χώρες έχουν κατανοήσει ότι, δεν είναι μόνο η Ελλάδα, η Κύπρος και οι μικρές Βαλτικές χώρες, που αντιμετωπίζουν τον επιθετικό αναθεωρητισμό των γειτόνων τους, αλλά τον αντιμετωπίζουν άμεσα ή έμμεσα και οι ίδιες.

Η κυβέρνηση της χώρας μας, αμήχανη και αφελής στις πρώτες ημέρες της κρίσης, βρήκε τον βηματισμό της, αρκεί να μην μετατραπεί σε επικίνδυνο πρόθυμο. Ο πανικός της, μετά το Τουρκολιβυκό μνημόνιο, και την επιθετική αναθεωρητική πολιτική της Άγκυρας, την οδήγησαν σε διμερείς συμφωνίες, που έχουν πολλές γκρίζες ζώνες και δημιουργούν δεσμεύσεις, που μπορεί να προκαλέσουν βλάβες στα εθνικά μας συμφέροντα, μεσοπρόθεσμα.