ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ: Ενα λυτρωτικό «διαζύγιο»

Για τη ρήξη του ΣΥΡΙΖΑ µε τους Ανεξάρτητους Ελληνες υπάρχουν πολλές αναγνώσεις. Ακόµα όµως και όσοι εστιάζουν στην εκρηκτική προσωπικότητα του Καµµένου για να εξηγήσουν την ένταση των ηµερών, δύσκολα µπορούν να φανταστούν ότι το «διαζύγιο» µπορούσε να είχε αποτραπεί ή, έστω, να είχε εκδοθεί µε συναινετικές διαδικασίες.

Ούτως ή άλλως η συγκατοίκηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ εκφράζει µια πολιτική περίοδο που έκλεισε.  Επεβλήθη από τη συγκυρία και τους συσχετισµούς της εποχής, βασίστηκε, ωστόσο, στο δίπολο µνηµόνιο-αντιµνηµόνιο, που έθρεψε συγκλίσεις και όρθωσε αναχώµατα. Το αποτέλεσµα ήταν διπλό: Η περίοδος των µνηµονίων ταύτισε τους εταίρους του παλαιού δικοµµατισµού και έφερε κοντά δυνάµεις µε άλλο ιδεολογικό και πολιτικό DNA. Στην πραγµατικότητα, ανέτρεψε την πολιτική γεωγραφία και αντικατέστησε τις κλασικές διαχωριστικές γραµµές µε τις νέες αντιθέσεις.

Αν και η συνεργασία µε τους Ανεξάρτητους Ελληνες υπήρξε πάντοτε αγαπηµένο επιχείρηµα της αντιπολίτευσης, καθώς «έδενε» το αφήγηµα του εθνικολαϊκισµού, η συµµετοχή τους καθόλου δεν εµπόδισε την κυβέρνηση να προωθήσει και να ψηφίσει χωρίς αυτούς µια σειρά από νοµοσχέδια δικαιωµατικού χαρακτήρα, όπως η αλλαγή του νόµου για την ιθαγένεια, το σύµφωνο συµβίωσης, η αναδοχή παιδιών από οµόφυλα ζευγάρια κ.ά., που κινούνταν εκτός κλίµατος συνεργασίας.

Στο συλλογικό υποσυνείδητο του ΣΥΡΙΖΑ θα µείνουν, βέβαια, χαραγµένες εκδηλώσεις, απόψεις και αισθητικές ασύµβατες µε την αντίληψη της Αριστεράς, γεγονός που, υπό µία έννοια, καθιστά «λυτρωτικό» το «διαζύγιο» µε τους ΑΝΕΛ. Η ολοκλήρωση άλλωστε του ελληνικού προγράµµατος και η σταδιακή επιστροφή της χώρας σε περιβάλλον «κανονικότητας» επαναφέρουν στο προσκήνιο τις διαιρετικές τοµές που είχε συµπιέσει η οκταετία της κρίσης.

Χωρίς τα µνηµόνια και τους ΑΝΕΛ στο κάδρο ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να χαράξει ξανά ως κεντρική διαχωριστική γραµµή την αντίθεση «προόδου - συντήρησης», προβάλλει την ανάγκη επανίδρυσης του προοδευτικού µπλοκ και απευθύνει πρόσκληση προγραµµατικής και εκλογικής συνεργασίας στις δυνάµεις της Κεντροαριστεράς.

Κατ’ αυτήν την έννοια οι Ανεξάρτητοι Ελληνες ακόµα και αν παρέκαµπταν την ταυτοτικού χαρακτήρα αντίθεσή τους στην επίλυση του «Μακεδονικού», δεν θα µπορούσαν να χωρέσουν ούτε στη νέα κυβερνητική φωτογραφία ούτε στο προοδευτικό πολιτικό αφήγηµα του Τσίπρα. Και είναι αυτή η πλευρά που σκόπιµα παραγνωρίζουν η Ν∆ και το ΚΙΝΑΛ, όταν υποστηρίζουν ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ απλώς συγχωνεύτηκαν».

Οσα διαδραµατίζονται στη Βουλή το τελευταίο διάστηµα αποτελούν αντανάκλαση αυτής της νέας πραγµατικότητας. Ο Τσίπρας έχει πλήρη συνείδηση ότι στον δρόµο προς τις κάλπες θα έχει απέναντί του τους ΑΝΕΛ, ο Καµµένος ξέρει ότι η πολιτική του επιβίωση περνά µέσα από τη στοχοποίηση της κυβέρνησης και των υπουργών, πρώην συνεργατών του.

Παρά τις βεβαιότητες που διακινούνται για συµφωνίες κάτω από το τραπέζι, η επόµενη πράξη ίσως έχει πρωταγωνιστές τους Θανάση Παπαχριστόπουλο και Κώστα Ζουράρι (στη φωτογραφία αριστερά και δεξιά, αντίστοιχα), που, ενώ στηρίζουν την κυβέρνηση, παραµένουν και στους ΑΝΕΛ. Λόγους να τερµατίσουν το καθεστώς του «διπλού ρόλου» τους φαίνεται να έχουν και οι δύο πλευρές.