Ενδοοικογενειακή βία: Μάστιγα της εποχής μας

Ως ενδοοικογενειακή βία ορίζεται η οποιασδήποτε μορφής άσκηση βίας μεταξύ συνοικούντων ( σύζυγοι, σύντροφοι, συμβιούντων με σύμφωνο συμβίωσης, κ.λ.π.). Αποτελεί ποινικό αδίκημα και διέπεται από τις διατάξεις του Νόμου 3500/2006.

Η άσκηση βίας περιλαμβάνει πολλές μορφές: σωματική, λεκτική, σεξουαλική, ψυχολογική, οικονομική (με την μορφή οικονομικής εξάρτησης ή / και εκμετάλλευσης), ενώ ο συναισθηματικός εκβιασμός και ο εξαναγκασμός σε συνουσία, συνιστούν επίσης μορφές βίας.

Θύματα είναι σχεδόν πάντοτε γυναίκες και παιδιά που συμβιώνουν μέσα σε ένα οικογενειακό σχήμα, καθώς σύμφωνα με την Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων για το έτος 2016 από το σύνολο των δραστών για τους οποίους σχηματίστηκε δικογραφία για παραβίαση του νόμου περί ενδοοικογενειακής βίας, το 86,2 % ήταν άντρες. Συνεπώς οι γυναίκες είναι οι άμεσοι αποδέκτες της βίας, ενώ τα παιδιά θυματοποιούνται έμμεσα - αλλά εξίσου - ως αυτήκοοι ή αυτόπτες μάρτυρες, εκτεθειμένα σε βίαιες εικόνες μέσα από τις οποίες λαμβάνουν αντιπαιδαγωγικά και αρνητικά μηνύματα τα οποία τους ακολουθούν και στην ενηλικίωσή τους.

Τις αρμόδιες Αρχές ( Εισαγγελία, Αστυνομία, Κοινωνικές Υπηρεσίες ) απασχολούν ολοένα και περισσότερο τα αυξημένα κρούσματα ενδοοικογενειακής βίας, ενώ η τοπική κοινωνία δεν παρακολουθεί αμέτοχη, καθώς όλοι έχουν να διηγηθούν τουλάχιστον ένα περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας από το συγγενικό ή ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον τους.

Επισημαίνεται πως η ενδοοικογενειακή βία αναπαράγεται από τα παιδιά – θύματα και μεταφέρεται συχνά στο εκπαιδευτικό περιβάλλον μέσω του σχολικού εκφοβισμού – bullying, το οποίο ασκούν στους συμμαθητές τους… Συνεπώς τεκμαίρεται ότι τα παιδιά – θύτες σχολικού εκφοβισμού, είναι παιδιά – θύματα ενδοοικογενειακής βίας οποιασδήποτε μορφής, καθώς αναπαράγουν εικόνες οικείες προς εκείνα από το οικογενειακό περιβάλλον τους, στο σχολικό περιβάλλον. Η διαπίστωση αυτή αποκτά ιδιαίτερη σημασία αν αναλογιστούμε πως εκτιμάται αναπόφευκτη η μελλοντική ταύτιση του παιδιού, με τον θύτη ή με το θύμα.

Ακόμη, οι γυναίκες – θύματα επιδεικνύουν ολοένα αυξανόμενη ανεκτικότητα σε οποιαδήποτε μορφή βίας βιώνουν στον σπίτι τους, μεταφέροντας αυτήν την ανεκτικότητα σε όλα τα επίπεδα της καθημερινότητας εκτός σπιτιού, όπως στο εργασιακό, συγγενικό ή ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, τείνοντας με τον τρόπο αυτό να «προστατεύσουν» τον θύτη από οποιαδήποτε συνέπεια ( νομική, σχόλια περιοίκων, κ.λ.π. ), «συντηρώντας» ουσιαστικά τις πρακτικές του.

Η ενδοοικογενειακή βία πλήττει όλες τις ηλικιακές κατηγορίες, όλες τις χώρες, ανεξαρτήτως μορφωτικού επιπέδου των δραστών ή των θυμάτων.

Έρευνες ωστόσο δείχνουν ότι η οικονομική απίσχανση, σε περιόδους οικονομικής κρίσης εντείνουν το πρόβλημα και αυξάνουν την συχνότητα και ένταση εμφάνισης αντίστοιχων επεισοδίων. ( Γενική Γραμματεία Ισότητας των φύλων )

Εκτιμάται ότι η πρόληψη, ενημέρωση και έγκαιρη παρέμβαση αποκτούν ιδιαίτερη σημασία για τον περιορισμό ή την εξάλειψη του φαινομένου.

Ο άντρας ως ο παραδοσιακά σε οικονομικό επίπεδο κυρίαρχος μέσα στην οικογένεια, οδηγείται - εξαιτίας της οικονομικής του αποδυνάμωσης και απώλειας της θέσης ισχύος – στην ανάγκη διατήρησης της κυρίαρχης θέσης του μέσα στο οικογενειακό σχήμα.
Την κυριαρχία αυτή επιδιώκει να διατηρήσει μέσα από την σωματική υπεροχή έναντι των γυναικών, εμφανίζοντας όλο και συχνότερα βίαιες εκρήξεις, καθώς η μέχρι πρότινος σε οικονομικό επίπεδο «υπεροχή» του έναντι των υπολοίπων μελών της οικογένειας, απειλείται, δημιουργώντας δυσκολίες διαχείρισης της νέας και δύσκολης αυτής κατάστασης.

Διαπιστώνεται λοιπόν, ότι τα μοτίβα συμπεριφοράς ορισμένων μελών μίας κοινωνίας δεν είναι μόνο προσωπικές πρακτικές τις οποίες επιλέγουν να χρησιμοποιούν στον περίγυρό τους, αλλά αντανακλούν μία (αποδιοργανωμένη) κοινωνικο – οικονομική πραγματικότητα μέσα στην οποία διαβιώνουμε όλοι μας.