Όταν η ζωή τα φέρνει όλα ακρο-δεξιά

Μια αναδρομική θεώρηση της πολιτικής σκηνής στην Τουρκία οδηγεί σε συμπεράσματα όχι μόνο ως προς την εσωτερική δυναμική, αλλά ταυτόχρονα και για την εικόνα που παρουσιάζει η δυναμική επί των εξωτερικών και ειδικότερα επί των Ελληνοτουρκικών ζητημάτων. Στον βαθμό μάλιστα που ληφθεί η δυνητικότητα της σημερινής κατάστασης, η θεώρηση αυτή μπορεί να καταλήξει σε συμπεράσματα και για τους κινδύνους και τις απειλές.

Τις πραγματικές όμως απειλές και όχι την κούφια «προκλητικολογία» που βαπτίζει «πρόκληση» ακόμη και το πώς ρεύονται στην Τουρκία, αλλά στην ουσία το μόνο που προκαλεί είναι η εξασθένιση της αντίληψης του κινδύνου.

Η υπογράμμιση που πρέπει να γίνει πριν από την αναδρομή είναι το γεγονός ότι δεν υπάρχει κιτάπι για κιτάπι στην Τουρκία του παρελθόντος, του παρόντος και εις τους αιώνας των αιώνων, αμήν, που να μην κατατάσσει αυτό που πρεσβεύει και αντιπροσωπεύει ο Ερντογάν, στην άκρα δεξιά. Δύο στοιχεία είχε ανέκαθεν η άκρα δεξιά στην Τουρκία: Το πολιτικό Ισλάμ και τους τουρκιστές, παντουρκιστές, λύκους ή όπως αλλιώς λέγονται.

Η σταδιακή επικράτηση της άκρας δεξιάς

Από τη δεκαετία του 70, είναι ορατές όλες οι τάσεις της τουρκικής δεξιάς. Εκτός από τους λεγόμενους «φιλελεύθερους», αυτό που ενδιαφέρει στην προκειμένη περίπτωση είναι η πορεία των ισλαμιστών και των τουρκιστών, δηλαδή της άκρας δεξιάς, η οποία όπως θα δούμε, στην πορεία γίνεται η μοναδική δεξιά!

(1) Στις εκλογές του 1983 οι ισλαμιστές και οι τουρκιστές μετείχαν σε κομματικούς σχηματισμούς όπως το Κόμμα της Μητέρας Πατρίδας και το Εθνικιστικό Κόμμα Δημοκρατίας, αφού δεν είχαν προλάβει, μετά το πραξικόπημα του 1980 να σχηματίσουν τα δικά τους κόμματα.

(2) Το ισλαμιστικό Κόμμα Ευημερίας και το ακροδεξιό Εθνικιστικό Κόμμα Εργασίας (μετέπειτα Κόμμα Εθνικιστικής Κίνησης) είχαν κατέβει με κοινό ψηφοδέλτια.

Από το 2002 και μετά, η εικόνα αλλάζει ριζικά. Οι δύο τάσεις τις άκρας δεξιάς, ενώ μέχρι τότε είναι σχεδόν περιθωριακά κόμματα υπό την κυριαρχία των λεγόμενων κεντροδεξιών κομμάτων, γίνονται κυρίαρχες και εξαφανίζεται η λεγόμενη «φιλελεύθερη» πτέρυγα της τουρκικής δεξιάς, δηλαδή η κεντροδεξιά.

(1) Εκλογές Ιουνίου 2015

(2) Εκλογές Νοεμβρίου 2015

Προκειμένου να προβεί σε διαπιστώσεις περί της ακροδεξιάς-ρητορικής σε ζητήματα εσωτερικ?ς και εξωτερικής πολιτικής στην Τουρκία, θα μπορούσε να συνυπολογίσει κανείς 1. Τον κατά βάση εθνικιστικό –σοβινιστικό χαρακτήρα του συνόλου των δεξιών κομμάτων στην Τουρκία από τη δεκαετία του 50’. 2. Τον εν γένει εθνικιστικό και ενίοτε έντονα ρατσιστικό χαρακτήρα της ρητορικής, αλλά και της πρακτικής του συνόλου των πολιτικών κομμάτων στην Τουρκία από το 1923 μέχρι σήμερα -με εξαίρεση τα κόμματα του μαρξιστικού κινήματος και εν μέρει τα κόμματα της κουρδικής παράδοσης.

Ωστόσο, είναι σκόπιμο να μη γίνει ο συνυπολογισμός αυτός, έτσι ώστε να είναι πιο ανάγλυφη η εικόνα της ακροδεξιάς ρητορικής και πρακτικής. Η παράβλεψη των παραπάνω δύο στοιχείων είναι σκόπιμη και για τον επιπρόσθετο λόγο ότι από εδώ και πέρα, έτσι όπως έχει εξελιχθεί δηλαδή η πολιτική σκηνή, οι προδιαγραφές όχι μόνο της όποιας δεξιάς, αλλά και του συνόλου των πολιτικών κομμάτων που οραματίζονται την εξουσία, ορίζονται από τη ρητορική και την πρακτική της άκρας δεξιάς. Δηλαδή των ισλαμιστών και των τουρκιστών που ως σύνολο έχουν για βάση τη μεθυσμένη από εξουσία αμορφωσιά και για ηγέτη, τον δικαιωματικά σουλτάνο του λαϊκισμού -του σημαντικότερου αυτού στοιχείου του φασιστικού φαινομένου διαχρονικά.

Τουρκική ακροδεξιά και εξωτερική πολιτική

Και τι σχέση έχουν τώρα όλα αυτά με την εξωτερική πολιτική και πολύ περισσότερο με τα Ελληνοτουρκικά; Πολύ απλό: Ποιος φανταζόταν πριν από μερικά χρόνια ότι η Αγία Σοφία θα γινόταν τζαμί; Ποιος θα φανταζόταν πριν από μερικές δεκαετίες ότι θα βγει ο αρχηγός της κυβέρνησης ή του κράτους και φτύνοντας μια ρατσιστική ροχάλα στα μούτρα των μη μουσουλμάνων της Τουρκίας, θα έλεγε «με το συμπάθειο Ρωμιός», και «με το συμπάθειο Αρμένιος». Το πρόβλημα δεν είναι ότι αμφότερα τα έχει πει ο Ερντογάν. Οι ακροδεξιοί, ρατσιστές, σωβινιστές κλπ, έχουν πει και έχουν κάνει πολύ χειρότερα στην Τουρκία. Το ζήτημα είναι ότι ουδείς βγήκε να πει, «μα τι λέει ο άνθρωπος;»

Όλα αυτά σημαίνουν ότι το είδος της πελατειακής σχέσης της εξουσίας με τη γεμάτη αυτοπεποίθηση καρα-αμόρφωτη μάζα, το είδος του λαϊκισμού στη χώρα αυτή και η άνευ ορίων και αιδούς ακροδεξιά ρητορική, επιτρέπει την άνευ ορίων και πολιτικής αιδούς δικτατορική πρακτική εντός της χώρας. Το όλο πλέγμα, ως σύστημα πλέον, δεν μπορεί να έχει καμία αναστολή να κάνει το ίδιο και προς τα έξω. «Εκεί που τον παίρνει όμως», μπορεί να πει κανείς, αλλά θα πρέπει να λάβει υπόψη του πως με δεδομένα πχ 2019 και την Αγια Σοφιά δεν τον έπαιρνε να την κάνει τζαμί!

Τη στιγμή που μπροστά στην ένταση την οποία μπορεί να διακρίνει κανείς στο λέγειν ενός κεμαλιστή απόστρατου αξιωματικού καθώς αυτός αναφέρεται στην Ελλάδα, στα νησιά κλπ, το ύφος του ακροδεξιού, εθνικιστή, ρατσιστή και ισλαμιστή Ερντογάν μπορεί να φανεί μέχρι και ήπιο! Κάποιοι, ειδικά τα πρώτα χρόνια της εξουσίας των ισλαμιστών στην Τουρκία, θεώρησαν ότι αυτή εδώ η κατάσταση σημαίνει ότι με τον Ερντογάν μπορεί να χτυπηθεί ο εθνικισμός, ο κεμαλισμός και ο μιλιταρισμός! Δεν είχαν υποψιαστεί όμως οι άμοιροι ότι έρχεται το ολοκλήρωμα! Ο ελπίζων χαίροντας…

Το συμπέρασμα της αναδρομής είναι το ότι η εξαφάνιση του όποιου κεμαλικού ή κεντροδεξιού καθωσπρεπισμού είναι γεγονός. Αυτό σημαίνει επικράτηση της ακροδεξιάς ρητορικής και πρακτικής. Το πολύ ενδιαφέρον δάνειο που μπορεί να πάρει κανείς από την εσωτερική πολιτική της Τουρκίας για τα της εξωτερικής πολιτικής, είναι το εξής: Σε όλα τα μεγάλα πολιτικά εγκλήματα στην Τουρκία, ξεκινώντας από τη δεκαετία του 70’, όλως περιέργως ως δράστες εμφανίστηκαν πάντα εθνικιστές, ακροδεξιοί, λύκοι κλπ και σε κάθε περίπτωση άτομα ή ομάδες που ποινικοποιήθηκαν ή θα μπορούσαν αβίαστα να ποινικοποιηθούν.