Η Βόρεια Ελλάδα και οι χαμένες Βαλκανικές ευκαιρίες

Η κυβέρνηση και μέρος των ΜΜΕ, προσπαθούν να πείσουν την κοινή γνώμη, ότι: Οι ηγέτες που παραβρέθηκαν στην Σύνοδο των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, αναγνώρισαν τον ηγετικό ρόλο της Ελλάδας και του Πρωθυπουργού, στην περιοχή αυτή, κατά την διάρκεια της ολιγόωρης σύσκεψης στην Θεσσαλονίκη, την Παρασκευή δέκα Ιουνίου το βράδυ.

Η Σύνοδος καλώς έγινε, και είναι θετικό γεγονός, άλλωστε ήταν και υποχρέωση της χώρας μας στην ετήσια διοργάνωσή της. Πέρσι έγινε στην Αττάλεια της Τουρκίας, στην εκλογική περιφέρεια του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών Μελβούτ Τσαβούσογλου, του χρόνου θα γίνει στην Ποντγκόριτσα του Μαυροβουνίου, και το 2024, στα Σκόπια. 

Η δε διακήρυξη, που ετοίμασαν οι διπλωμάτες, και ψηφίστηκε ομόφωνα, δηλαδή και από την Τουρκία, έχει όλους τους γενικούς στόχους, που έχει η ΕΕ και οι χώρες της περιοχής αυτή την περίοδο, ειδικά μετά την Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Υπάρχουν δυο σημεία όμως, που αξίζουν την προσοχή μας, για να καταλάβουμε πως βγαίνουν αυτά τα κείμενα, των γενικών ευχών και, αν έχουν κάποια πρακτική αξία.

Το πρώτο, είναι η γενική συμφωνία της μελλοντικής ένταξης όλων των χωρών στην ΕΕ, και το δεύτερο η σπουδαιότητα του «Νότιου διαδρόμου Φυσικού Αερίου, τα αποθέματα και οι βιώσιμες οδεύσεις μεταφοράς της Ανατολικής Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας, αποτελούν λύση για τις ενεργειακές ανάγκες των χωρών της περιοχής και την απεξάρτηση από την Ρωσία». Αν προσέξουμε την διατύπωση, τότε η κυβέρνηση οφείλει να εξηγήσει, τι σημαίνουν αυτά και ποια χώρα φωτογραφίζεται, χωρίς να είναι παρόν και ο ηγέτης της.

Η ιστορία των Συνόδων αυτών ξεκίνησε από την χώρα μας, στην Κρήτη το 1997, και μια από της πιο σημαντικές στιγμές για την περιοχή, ήταν η Σύνοδος Κορυφής της Θεσσαλονίκης, της Ελληνικής Προεδρίας το 2003, όταν υιοθετήθηκε η πρόταση της Ελληνικής Προεδρίας, για την στρατηγική ένταξης των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ. Φυσικά είχαν προηγηθεί οι αποφάσεις για την ένταξη της Κροατίας και της Σλοβενίας, βασικές επιλογές της Γερμανίας, και για ευρύτερους λόγους, την οριστική τους απόσπαση από την Ρωσική επιρροή, που υποστήριξε και η χώρα μας, για τους δικούς της λόγους, η ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας.

Οι άλλες χώρες, είτε έχουν αρχίσει τον ενταξιακό διάλογο είτε περιμένουν να πάρουν την ημερομηνία έναρξης του ενταξιακού διαλόγου, είναι πολύ μακριά, μερικές, όπως η Τουρκία, μάλλον και οι δυο πλευρές έχουν αναθεωρήσει τις απόψεις τους ή δεν είναι στις προτεραιότητές τους πλέον.

Θεωρώ, ότι το πιο θετικό είναι, ότι, έστω και με τον τρόπο αυτό, η κυβέρνησή μας ασχολήθηκε με την Νοτιοανατολική Ευρώπη, και ειδικά με τα Δυτικά Βαλκάνια, που συνεχίζουν να παράγουν αστάθεια, γιατί μετά το Τουρκολυβικό Μνημόνιο, για τον καθορισμό της ΑΟΖ, μεταξύ των δυο χωρών, κατά παράβαση βέβαια του διεθνούς δικαίου, η χώρα μας έτρεχε πίσω από την Άγκυρα, εστιάζοντας αποκλειστικά, στις ενεργειακές κυρίως συνεργασίες, στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο και την Μέση Ανατολή, χωρίς κάποια σημαντικά πρακτικά αποτελέσματα.

Η πρόσκληση του Έλληνα Πρωθυπουργού στον Γερμανό Καγκελάριο να παρευρεθεί στο δείπνο, που δεν είχε πολιτική ατζέντα, στο μέσον της περιοδείας του σε Πρωτεύουσες των Βαλκανίων, που τόσο προβλήθηκε ως μεγάλη επιτυχία της χώρας, απλώς έδειξε, ποια χώρα είναι η σημαντική για τα Βαλκάνια και, την εξυπηρέτηση που μπορούμε να της προσφέρουμε.

Ας αφήσουμε όμως τις επικοινωνιακές επιλογές της κυβέρνησης, που αποβλέπουν στην τόνωση του προφίλ του κ. Μητσοτάκη στο εσωτερικό της χώρας, και ας πάμε στην ουσία του θέματος.

Δυστυχώς η χώρα μας, δεν μπόρεσε να κατακτήσει ηγετικό ρόλο στα Βαλκάνια και, ούτε φαίνεται να μπορεί να τον πετύχει στον ορατό ορίζοντα. Οι λόγοι πολλοί, τρείς οι κυριότεροι:

1. Οι επιλογές των Ελληνικών κυβερνήσεων, που από τις αρχές του ΄90, όταν άλλαζαν τα καθεστώτα στις χώρες των Βαλκανίων, στην χώρα μας οι κυβερνήσεις επεδίωκαν, είτε ιδεολογικά κέρδη είτε την εξόντωση των πολιτικών αντιπάλων είτε την δικαίωση της ιστορίας.
2. Η αδυναμία των κυβερνήσεων να κατανοήσουν την οικονομική και γεωπολιτική ευκαιρία, που είχε η χώρα μας, να κερδίσει και πάλι την ευρύτερη περιοχή, και τον ρόλο που μπορούσε να παίξει η Βόρεια Ελλάδα και ειδικά η Θεσσαλονίκη.
3. Η πολύπλευρη κρίση των τελευταίων χρόνων και η ιδιοτελής επιλογή της Τρόικας, να φύγει επιχειρηματικά από τα Βαλκάνια η Ελλάδα, ξεπουλώντας όλες τις σημαντικές θυγατρικές εταιρείες των Τραπεζών, των εταιρειών τηλεπικοινωνιών και ενέργειας, πριν πουληθούν και οι ίδιες σε αγοραστές, κυρίως εταιρείες των εταίρων και δανειστών μας.

Φυσικά, μπορούμε να παρηγορηθούμε με το γεγονός, ότι και η Τουρκία δεν πέτυχε πολλά στην ίδια περιοχή, παρ΄ότι με τον Οζάλ εμπνευστή στην αρχή, επεδίωξε να χτίσει «Μουσουλμανικά τόξα», και στην συνέχεια με την παραλλαγή των Νταβούτογλου- Ερντογάν, με το Νεοωθαμανικό δόγμα, «του στρατηγικού βάθους της Τουρκίας», και τα μεταλλασσόμενα «σύνορα της καρδιάς μας» του Ερντογάν των τελευταίων χρόνων, που φαντασιώνονται τον Σουλεϊμάν έξω από τα τείχη της Βιέννης, προκαλεί όμως συχνά αναστάτωση, ενίοτε και με την Μόσχα μαζί, όμως τίποτα περισσότερο μέχρι τώρα.