Απόψεις|27.06.2022 12:40

Η «δημοκρατία της διαπλοκής» και η οικονομική πολιτική με ευρωπαϊκό φερετζέ

Γιάννης Μπράχος

Σαρανταένα χρόνια μετά την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, είκοσι χρόνια μετά την υιοθέτηση του ευρώ, η χώρα ακόμα αναζητεί τα ευρωπαϊκά βήματα της. Στη χώρα ο διχασμός διατρέχει τις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις, ενώ ο ουσιαστικός ευρωπαϊκός εκσυγχρονισμός παραμένει στο ράφι. Η διάκριση μεταξύ του ευρωπαϊκού και ιδιότυπου ανατολίτικου προσανατολισμού χρωματίζει τη δημόσια συζήτηση.

Η αντίφαση αυτή έχει οδηγήσει την εξωτερική όσο και την οικονομική πολιτική να εξαρτάται από διεθνείς αποφάσεις, προβάλλοντας την Ελλάδα ως ειδική περίπτωση στην ΕΕ και στους διεθνείς οργανισμούς. Η άτυπη μετάθεση της ευθύνης άσκησης οικονομικής πολιτικής στην ευρωπαϊκή γραφειοκρατία επιτείνει τις αδυναμίες ουσιαστικής προσαρμογής της χώρας στο ευρωπαϊκό κεκτημένο, διατηρώντας στην πραγματικότητα τα προνόμια της ισχυρής μειοψηφίας της χώρας.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν οι μνημονιακές πολιτικές. Τα επιβληθέντα μνημονιακά στη χώρα ήταν βαθύτατα πολιτικά και καθόλου τεχνικά. Πολιτικά με την έννοια της μεταφοράς του κόστους δημοσιονομικής προσαρμογής στους εργαζόμενους και στα μικρο-μεσαία στρώματα. Στα δώδεκα χρόνια μνημονίων κάθε πληττόμενη κατηγορία επιχειρούσε να εξαιρεθεί ή να μετριάσει το βάρος το οποίο επωμιζόταν.

Ως αποτέλεσμα το υψηλότερο κόστος της κρίσης επωμίσθηκαν οι εργαζόμενοι και οι αυτοαπασχολούμενοι χωρίς περιουσιακά στοιχεία ή άλλα εισοδήματα, οι άνεργοι και η νεολαία. Μέρος της νεολαίας με προσόντα αναζήτησε τη διέξοδο στην μετανάστευση σε χώρες της ΕΕ, αποστερώντας τη χώρα όχι μόνο από εξειδικευμένο προσωπικό, αλλά κυρίως από μία δυναμική κατηγορία, η οποία εν δυνάμει πολιτικά αποτελούσε κίνδυνο με αίτημα τη βελτίωση των όρων διαβίωσης.

Οι νέοι οδηγήθηκαν στην ιδιώτευση, εκτονώνοντας την κοινωνική πίεση για αλλαγές στη χώρα, παραδίδοντας την τύχη της χώρας στην πολιτική γραφειοκρατία. Στην μεγαλύτερη κρίση της μεταπολίτευσης η νεολαία για πρώτη φορά ήταν απούσα. 

Ο πόλεμος στην Ουκρανία απετέλεσε μία ακόμη αφορμή για τη διατήρηση των κεκτημένων του πλέγματος οικονομικών συμφερόντων στη χώρα, υπό τον μανδύα της ανάπτυξης.

Το «τραγ(κ)ικό» κοινωνικό πρότυπο επιτυχούς ιδιωτικής οικονομικής διαχείρισης απετέλεσε πρότυπο σε σημαντικά κομμάτια του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού, τα οποία τώρα λοιδορούν τον «επιτυχημένο» δημοσιογράφο. Σε τελευταία ανάλυση ήταν εκφραστής του σημαντικού παρασιτικού χαρακτήρα της ελληνικής οικονομίας, η οποία «άντεξε» στα μνημόνια.

Η επιτυχία των μνημονίων ήταν η αποφυγή της τυπικής χρεωκοπίας της χώρας, η αποτυχία των μνημονίων ήταν η διατήρηση της «παρασιτικής» παραγωγικής δομής της οικονομίας, η οποία ευθύνεται για την χρεωκοπία. Η μόνη «μεταρρύθμιση» στα μνημόνια ήταν η βίαιη μείωση των απολαβών και η ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, εκφραζόμενη ως εσωτερική υποτίμηση.

Με αυτό τον τρόπο εξηγείται το φαινομενικά παράδοξο γεγονός, οι πολιτικές δυνάμεις με ευθύνη στην χρεωκοπία της χώρας, να διατηρούν την πολιτική ηγεμονία, διατηρώντας την ίδια φυσιογνωμία. Η επικοινωνία υποκατέστησε την πολιτική, μετατρέποντας τη διακυβέρνηση της χώρας σε πολιτικό επικοινωνιακό σούπερ μάρκετ.

Ως αποτέλεσμα κυβέρνηση με νεοφιλέλευθερο ιδεολογικό πρόσημο, ακολούθησε επιδοματική πολιτική διευρύνοντας το δημόσιο χρέος, διανέμοντας χρήματα με στόχο την ικανοποίηση του πελατειακού συστήματος και τη διατήρηση του οικονομικού πλέγματος σχέσεων.

Η κυβέρνηση προβάλλει ως επιτυχία την δαπάνη 40 δισ.€, με ισόποση αύξηση του δημοσίου χρέους για την αντιμετώπιση της πανδημίας και των οικονομικών επιπτώσεων της, η οποία προφανώς οδήγησε σε υψηλό ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας λόγω αυξημένης κατανάλωσης και διεύρυνσης ελλειμμάτων.

Η επιλογή αυτή μάλιστα έτυχε της πολιτικής στήριξης των ευρωπαϊκών θεσμών ακυρώνοντας το δεκαετές αφήγημα περί «ηθικού κινδύνου» και του άσωτου Νότου της ΕΕ. Η ποσοτική χαλάρωση των σημαντικών κεντρικών τραπεζών επί δεκατέσσερα χρόνια προσέφερε διέξοδο στη διατήρηση του διεθνούς ισορροπίας, χαρακτηρίστηκε αλόγιστη, αλλά είναι γεγονός ότι αποσόβησε την εκδήλωση νέας χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Αυτό που ήταν η επιτυχία σε διεθνές επίπεδο, στην Ελλάδα αξιοποιήθηκε στρεβλά με στόχο τη διατήρηση της ξεπερασμένης παραγωγικής δομής δημιουργίας χρεών, τα οποία μετασχηματίζονται σε δημόσιο χρέος.

Σήμερα ο πόλεμος στην Ουκρανία επιδεινώνει την οικονομική κρίση στην Ευρώπη, «εθνικοποιώντας» την αντιμετώπιση της επερχόμενης οικονομικής κρίσης. Η φαινομενική πολιτική ενότητα στην ΕΕ είναι εύθραυστη, καθώς η διατάραξη της οικονομικής ισορροπίας διαπερνά όλα τα κράτη και τις κοινωνικές κατηγορίες. Τα πλέον αδύναμα κράτη θα αντιμετωπίσουν εντονότερα τις προκλήσεις.

Το προεκλογικό οικονομικό αφήγημα της ΝΔ του 2019 κατέρρευσε και η πολιτική επικοινωνία το καλύπτει με τον μανδύα των διαδοχικών παγκόσμιων κρίσεων, όμως στην πραγματικότητα κατέρρευσε πριν την εκδήλωση των κρίσεων, γιατί δυστυχώς για τη χώρα ήταν «αφήγημα» και όχι επεξεργασμένη οικονομική πολιτική.

Ο κρατικοδίαιτος ιδιωτικός τομέας και η έμφαση στις υπηρεσίες (τουρισμός) στη νέα διεθνή πραγματικότητα είναι παράγοντας αστάθειας της ελληνικής οικονομίας και της πολιτικής διαχείρισης. Το ζητούμενο της εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας έχει περιορισθεί στην αντίληψη τοποθέτησης ελληνικών προϊόντων σε σούπερ μάρκετ της αλλοδαπής και στη διαχείριση των κόκκινων δανείων.

Στην καθ’ ημάς πολιτική πραγματικότητα της Ανατολής όταν κηρυχθούν οι εκλογές, ιδεατά τα κόμματα θα προσέλθουν με ουσιαστικές προτάσεις προς συζήτηση, εντοπίζοντας συγκλίσεις και αποκλίσεις στο πολιτικό φάσμα.

Στις εκλογές του 2019 δεν κρίθηκε η αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, η οποία με αδυναμίες και λάθη, έβγαλε την χώρα από τα αποτυχημένα οικονομικά μνημόνια, αλλά η αποτελεσματικότητα του επικοινωνιακού επιτελείου της ΝΔ.

Ο στόχος της πολιτικής επικοινωνίας ήταν με «διλλήματα», να εγκλωβίσουν τους ψηφοφόρους «κομματικά» με στόχο τη «συντήρηση» της υπό κατάρρευση αντιπαραγωγικής «παραγωγικής δομής», με ευρωπαϊκό φερετζέ. Ο στόχος επετεύχθη, τα αδιέξοδα παρέμειναν για την πλειοψηφία των πολιτών.

Η «δημοκρατία της διαπλοκής» έχει επιτύχει την αποστροφή στην πολιτική για σημαντικά κοινωνικά στρώματα. Το αίτημα δημοκρατικού εκσυγχρονισμού της χώρας παραμένει προϋπόθεση, προκειμένου να αναστραφεί η δυσμενής οικονομική πορεία της χώρας. Η αντιπολίτευση έχει τη δύναμη να προσφέρει την ελπίδα στους πολίτες για τον δημοκρατικό εκσυγχρονισμό της χώρας και την αντιμετώπιση της κοινωνικής κρίσης. Αν όχι σήμερα, πότε;

Όλες οι ειδήσεις

Ραφήνα: Έτσι συνέλαβαν οι αστυνομικοί τους δράστες που ξυλοκόπησαν μέχρι θανάτου τον 42χρονο

Επιμένει ο Καλίν στις προκλητικές δηλώσεις: «Η Ελλάδα παραβιάζει τους νόμους στο Αιγαίο με την στρατιωτικοποίηση των νησιών»

Κορονοϊός: Εκτίμηση ακόμα και για 25.000 κρούσματα τη μέρα - Πρόταση από Σαρηγιάννη για να επιστρέψουν υποχρεωτικά οι μάσκες

Billie Joe Armstrong: «Γ*** την Αμερική», ο frontman των Green Day απαρνιέται την υπηκοότητά του

οικονομίαεκλογέςΕΕειδήσεις τώρακρίσηΕΟΚμνημόνια