Απέτυχαν τα μπαράζ; Ανάπτυξη του ελληνικού ποδοσφαίρου μόνο με 10-12 ομάδες, σε κάθε κατηγορία

Αντίδραση υπήρξε στο πρωτάθλημα που τελείωσε για τη διαδικασία των μπαράζ τα οποία θεωρήθηκαν βαρετά, επίπονα για τους ποδοσφαιριστές και μια ανούσια αγγαρεία. Και όμως τα μπαράζ ήταν το κομμάτι αγώνων ενός κανονικού πρωταθλήματος.

Ένα πρωτάθλημα πρέπει να έχει 30 με 40 αγώνες. Η κανονική περίοδος στην ελληνική Super League είχε 26 αγώνες. Πολύ λίγοι. Τα μπαράζ πρόσθεσαν άλλους δέκα στο πρώτο γκρουπ και επτά στο δεύτερο. Σύνολο 36. Η δομή της προέκτασης εκ των μπαράζ, σε συνδυασμό με το χαμηλό ενδιαφέρον, καθώς ο πρωταθλητής ήταν δεδομένος, η αποφυγή του υποβιβασμού παίχτηκε ανάμεσα σε τρεις μόνο ομάδες και οι τρεις θέσεις της Ευρώπης ανάμεσα σε τέσσερις, δημιούργησε επτά ομάδες αδιάφορες. Αυτό ήταν το πρόβλημα.

Το ζήτημα του αριθμού των ομάδων στο πρωτάθλημα και της ύπαρξης ή όχι αγώνων μπαράζ αναμφίβολα θα ξανατεθεί. Να σημειώσουμε ότι για τους γνωρίζοντες το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο όλες οι χώρες έχουν εδώ και δεκαετίες σταθερό αριθμό ομάδων και μόνο η Ελλάδα τις αλλάζει κάθε τόσο, κυμαινόμενη από τις 14 μέχρι τις 18. Κάποια στιγμή πρέπει να αποφασίσουμε ένα αριθμό ομάδων και να ισχύσει για πάντα.

Πόσες ομάδες λοιπόν πρέπει να έχουμε;

Η απάντηση δεν έχει να κάνει με το τι μας αρέσει ή τι μας συμφέρει αλλά με αντικειμενικά δεδομένα του ποδοσφαίρου, τα οποία, όσο μένουν στο περιθώριο, δίνουν έδαφος σε προσωπικά συμφέροντα, πολιτικά, οικονομικά, ψυχολογικά, τοπικισμούς, ρουσφέτια, πονηρά, τα οποία τσακίζουν το άθλημα. Ας το δούμε.

 Πρώτα να συμφωνήσουμε στο τι θέλουμε

Αναμφίβολα θέλουμε:

• Να βλέπουμε όμορφο ποδόσφαιρο από καλές ομάδες και ποδοσφαιριστές
• Καθαρό ποδόσφαιρο και δικαιοσύνη στον κάθε αγώνα και στην τελική επιβράβευση.
• Απαλλαγή από αγώνες με προκαθορισμένο αποτέλεσμα (στημένους), είτε για το αποτέλεσμα που έχει ανάγκη μια ομάδα, είτε για το στοίχημα.
• Καλή πορεία και θέση του ελληνικού ποδοσφαίρου στην Ευρώπη και στον κόσμο, με ισχυρές ομάδες και Εθνική, οι οποίες θα μας δίνουν χαρές.

Οι καλές ομάδες που μπορούν να δημιουργήσουν καλό πρωτάθλημα είναι συνάρτηση: 1. Ανθρώπων  -  2. Χρημάτων  -  3. Ανταγωνισμού

1.  Ως ‘άνθρωποι’ εννοούνται οι αθλητές, οι προπονητές, οι επιστήμονες, οι λοιποί παράγοντες (διαιτητές, διοικητικοί κλπ) και πάνω απ’ όλα οι φίλαθλοι. Χωρίς αυτούς δεν υπάρχει ποδόσφαιρο.
2.  Τα χρήματα για τους συλλόγους προέρχονται από τα εισιτήρια των αγώνων, τα διαρκείας, τους χορηγούς, τις διαφημίσεις, τα τηλεοπτικά δικαιώματα, το μάρκετινγκ και τις πωλήσεις ποδοσφαιριστών. Δυστυχώς και από τους ιδιοκτήτες των ομάδων, κάτι το οποίο χωρίς να είναι εξ’ ορισμού κακό, θα ήταν πολύ πιο υγιές να μην συμβαίνει και οι ομάδες να ήταν οικονομικά ανεξάρτητες.
3.  Ο ανταγωνισμός υπάρχει όταν υπάρχουν καλές ομάδες, υγιείς, με στόχους, δικαιοσύνη και διαφάνεια. Τότε μπαίνουμε σε ενάρετο κύκλο και το ένα καλό φέρνει το άλλο κ.ο.κ. Αλλιώς μπαίνουμε σε αρνητική δίνη, όπως αυτή στην οποία βρίσκεται χρόνια τώρα το ελληνικό ποδόσφαιρο.

 Αριθμός ομάδων ανάλογα με τον πληθυσμό και τον πλούτο της χώρας

Όσον αφορά τα δύο πρώτα σημεία, τους ανθρώπους και τα χρήματα, είχα δείξει σε προηγούμενη μελέτη μου  ότι αυτά εξαρτώνται από τον πληθυσμό και την οικονομία της χώρας. Οι άνθρωποι δηλαδή που ασχολούνται, οι αθλητές του πρώτου επιπέδου, οι επιστήμονες, οι προπονητές κλπ αποτελούν ένα ποσοστό του πληθυσμού της χώρας. Όσο μεγαλύτερος τόσο περισσότεροι, τόσο περισσότερες καλές ομάδες μπορούν να δημιουργήσουν. Για να το πούμε πιο απλά, μια χώρα των 20 εκατομμυρίων ανθρώπων, βγάζει διπλάσιους από μια χώρα δέκα εκατομμυρίων. Άρα μπορέι να υποστηρίξει περισσότερες καλές ομάδες με βάση τις σημερινές απαιτήσεις. Τα χρήματα επίσης είναι απόλυτη συνάρτηση του πλούτου της χώρας και του κατά κεφαλήν ΑΕΠ της. Αν η χώρα είναι πλούσια τα εισιτήρια είναι πιο ακριβά, οι χορηγοί ισχυρότερες εταιρίες, η διαφημιστική δαπάνη μεγαλύτερη, άρα και το κομμάτι που εισπράττει το ποδόσφαιρο μεγαλύτερο, άρα οι ομάδες ισχυρότερες με βάση και πάλι τα διεθνή στάνταρ και όχι σε σύγκριση μεταξύ τους.

Όλα αυτά σημαίνουν ότι αυτή η ανθρώπινη και οικονομική δυναμική μιας χώρας μοιράζεται στις ομάδες του ποδοσφαίρου. Όσο μεγαλύτερο κομμάτι τους πέφτει τόσο ισχυρότερες είναι. Άρα, με δεδομένη τη δυναμική της χώρας, όσο λιγότερες ομάδες στην πρώτη κατηγορία έχουμε, τόσο ισχυρότερες - καλύτερες θα είναι. Άρα καλύτερο πρωτάθλημα το οποίο θα ικανοποιεί όλα τα θέλω μας, των ποδοσφαιρόφιλων, όπως παρουσιάστηκαν παραπάνω.

Στην εν λόγω μελέτη απέδειξα ότι με βάση τα κριτήρια από τις πρώτες χώρες στο ποδόσφαιρο, αν η Αγγλία, η Γερμανία, η Ισπανία σηκώνουν 18-20 ομάδες, η Ελλάδα θα μπορούσε να σηκώσει τρείς με τέσσερις καλές ομάδες μόνο. Φυσικά αυτό είναι αδύνατο. Πρωτάθλημα με τέσσερις ομάδες δεν είναι εφικτό. Μας δείχνει όμως το δρόμο να πάμε στις λιγότερες εφικτές ομάδες. Ανάμεσα στις επιλογές των 10-12-14-16-18 ομάδων, πρέπει να κινηθούμε στο κάτω άκρο. Αν είναι δυνατόν στις 10.

Ας δούμε όμως και τον τρόπο διεξαγωγής πριν αποφασίσουμε.

Με δεδομένο ότι πρέπει να έχουμε 30-38 αγώνες, όπως είπαμε, σε δύο γύρους, αυτή η συνθήκη ικανοποιείται μόνο με 16 ομάδες (30 αγώνες) και με 18 ομάδες (34 αγώνες). Προφανώς δεν συζητάμε για 20.

Με 14 ομάδες όπως τώρα, χρειαζόμαστε οπωσδήποτε μπαράζ (26+10 αγώνες), τα οποία κατά γενική ομολογία απέτυχαν. Όχι διότι ήταν κακά αλλά λόγω του χαμηλού ανταγωνισμού. Άρα, συμπερασματικά, οι 14 ομάδες δεν προσέφεραν υψηλό ανταγωνισμό, και αυτό είναι το νόημα και όχι η αποτυχία των μπαράζ.

Με τις 12 ομάδες συμβαίνει το ίδιο. Δεν μπορούν να γίνουν τέσσερις γύροι διότι θα φθάναμε στους 44 αγώνες, άρα θα χρειαστούν πάλι μπαράζ (22+8 αγώνες). Με καλύτερο όμως ανταγωνισμό. Το κρατάμε. Θα μπορούσε εδώ να γίνει πρωτάθλημα τριών γύρων που θα έδινε 33 αγώνες αλλά θα μπορούσαν επίσης να υπάρξουν αδικίες, αν για παράδειγμα, δύο ομάδες διεκδικούν το πρωτάθλημα και στον 3^ο γύρο παίξουν μόνο στην έδρα της μίας.

Οι δέκα ομάδες με τέσσερις γύρους μας δίνουν 36 αγώνες και μεγάλο ανταγωνισμό. Άρα είναι σαφές που πρέπει να κατευθυνθούμε.

Στη σημείο αυτό να δώσουμε ένα παράδειγμα. Σύμφωνα με τη φετινή βαθμολογία σε ένα τέτοιο πρωτάθλημα 10 ομάδων θα συμμετείχαν οι: Ολυμπιακός, ΠΑΟΚ, ‘Άρης, Παναθηναϊκός, ΑΕΚ, Γιάννενα, ΟΦΗ, Αστέρας Τρίπολης, Βόλος και Ατρόμητος. Σφαγή για τα πάντα. Αν μάλιστα οι πέραν πάσης αμφιβολίας καλύτερες ομάδες στην περίπτωση αυτή ανέβαζαν πάλι την Ελλάδα στις θέσεις δύο για CHL + τέσσερις, θα υπήρχαν ομάδες οι οποίες ταυτόχρονα θα διεκδικούσαν Ευρώπη και παραμονή. Καταλαβαίνει κανείς πόσο ανταγωνιστικό και πόσο ενδιαφέρον, πρωτάθλημα θα είχαμε. Αυτό δεν είπαμε ότι θέλουμε;

Η πρακτική στην Ευρώπη

Αν δούμε τις χώρες της Ευρώπης με πληθυσμό ανάλογο της Ελλάδας έχουμε:

Σημείωση: Οι ομάδες είναι με τη σειρά της κατάταξής τους στην ΟΥΕΦΑ.

Παρατηρήσεις:

Βλέπουμε ότι απ’ όλα έχει ο μπαξές. Εκείνο όμως που είναι σταθερό είναι ο αριθμός των ομάδων που έχουν επιλεγεί σε κάθε χώρα, για πολλά χρόνια.

Βλέπουμε ότι πέραν των μεγάλων χωρών και τριών από τις 15 του παραδείγματος για τις οποίες συντρέχουν λόγοι όλες οι χώρες κυμαίνονται από 10 μέχρι 16 ομάδες. Συμπωματικά 14 έχει μόνο η Ελλάδα. Αυτό δείχνει ότι όλες οι χώρες στο μέγεθος της Ελλάδας καταλαβαίνουν ότι είναι συμφέρον να έχουν λιγότερες ομάδες, απλά αλλάζει η τακτική της κάθε μίας.

Μια προσεκτική παρατήρηση όμως μας δείχνει ότι πέραν από τις χώρες οι οποίες έχουν μια ιδιαίτερη αθλητική ή οικονομική δυναμική (τονίζονται με γράμματα Bold) και βρίσκονται στις πρώτες θέσεις, μολονότι έχουν 16 ή 18 ομάδες, η Ελλάδα, παρά την αστάθεια, δεν είναι σε κακή θέση. Ωστόσο οι τρεις χώρες που βρίσκονται μπροστά της έχουν 10 ή 12 ομάδες και οι περισσότερες χώρες που βρίσκονται πίσω της έχουν 16 ομάδες. Αυτό κάτι δείχνει…

Οι άλλες κατηγορίες

Φυσικά το ποδόσφαιρο της κάθε χώρας δεν αντιπροσωπεύεται μόνο από την 1^η κατηγορία αλλά και από τις επόμενες, με τις οποίες είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Πρέπει να υπάρχει μια ανάλογη δυναμική. Αλλιώς η μεγάλη απόσταση ως προς την ποιότητα των νεοφώτιστων κάθε χρόνο νοθεύει τον ανταγωνισμό στην 1^η κατηγορία ενώ υπάρχουν καταστροφικές συνέπειες για τις ομάδες που υποβιβάζονται.

Άρα και η 2^η κατηγορία και η 3^η πρέπει να έχουν αντίστοιχα λίγες ομάδες για να υπάρχει ανάλογος ανταγωνισμός, ενδιαφέρον και προετοιμασία ομάδων για άνοδο. Και το κυριότερο να υπάρχει ανταγωνισμός προς αποφυγή της διαφθοράς. Διότι αδύναμη, φτωχή και αδιάφορη ομάδα είναι ο ορισμός της διαφθοράς στο ποδόσφαιρο. Επίσης, οι παίκτες είναι πολύ χαμηλά αμειβόμενοι και συχνά απλήρωτοι οπότε πέρα από το απάνθρωπο του πράγματος, ιδού νέο πεδίο διαφθοράς.

Πως γίνεται να μην υπάρχουν αδιάφορές ομάδες - αγώνες

Επειδή σε όλες τις χώρες συμβαίνουν τέτοια φαινόμενα στις μικρότερες κατηγορίες, κάποιες έλαβαν τα μέτρα τους. Τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η Ιταλία και η Ισπανία, χώρες με υποψίες και παρελθόν σε αγώνες προκαθορισμένου αποτελέσματος. Τι έκαναν λοιπόν; Βρήκαν ένα σύστημα ώστε να μην υπάρχουν αδιάφοροι αγώνες. Αντί να τους κυνηγάνε του έβαλαν να ανταγωνίζονται σκληρά. Βέβαια ως μεγάλες χώρες δε μπορούσαν να μειώσουν δραστικά τον αριθμό των ομάδων για να προκαλέσουν ανταγωνισμό αλλά το κατάφεραν με άλλο τρόπο. Με τα μπαράζ ανόδου και υποβιβασμού δεν αφήνουν αδιάφορες ομάδες σχεδόν σε όλη τη διάρκεια του πρωταθλήματος. Όταν στην 2^η Ιταλίας, για παράδειγμα, σε 20 ομάδες ανεβαίνουν τρείς, οι δύο απ’ ευθείας και η 3^η σε μπαράζ ανάμεσα σε έξη ομάδες, άρα εννέα ομάδες συμμετέχουν και όταν πέφτουν τρείς συν δύο από μπαράζ, άρα πέντε ομάδες, βλέπουμε ότι σε άνοδο, πτώση και μπαράζ εμπλέκονται οι 13. Οι υπόλοιπες επτά, είτε διεκδικούν να μπουν στα μπαράζ ανόδου, είτε να αποφύγουν τα μπαράζ καθόδου. Αποτέλεσμα: Καμία ομάδα και κανένας αγώνας αδιάφορος.

Το ίδιο και στην 2^η κατηγορία της Ισπανίας. Βέβαια δεν συμβαίνει κάτι ανάλογο στις δεύτερες κατηγορίας Αγγλίας, Γαλλίας και Γερμανίας επειδή έχουν πιο καθαρά πρωταθλήματα και ελάχιστα ζητήματα διαφθοράς.

Επομένως η Ελλάδα με το μεγαλύτερο πρόβλημα διαφθοράς στην Ευρώπη, με παράγκες και άλλες ..‘υπέροχες’ ιστορίες πρέπει να παραδειγματιστεί από την Ιταλία και την Ισπανία για να λύσει το πρόβλημα.

Πέραν κάθε λογικής το σημερινό μοντέλο

Είναι απορίας άξιο, κατά συνέπεια, πώς ο υφυπουργός αθλητισμού κ. Αυγενάκης εμπνεύστηκε και δημιούργησε αυτό το πρωτάθλημα της Super League 2, των 34 ομάδων σε δύο ομίλους, από τις οποίες φέτος, μέχρι τα μισά, πάλευαν 4-5 για το πρωτάθλημα για να ξεχωρίσουν μετά οι δύο πρώτες. Πάλευαν και οι μισές μόνο για την αποφυγή του υποβιβασμού, οι οποίες λιγόστευαν στην πορεία. Άρα πολλές αδύναμες, πάμφτωχες ομάδες, από τις οποίες οι μισές σχεδόν εξ’ αρχής χωρίς κανένα αγωνιστικό ενδιαφέρον. Άρα ο ορισμός του κατάλληλου τοπίου για πάσης φύσεως διαφθορά στο ποδόσφαιρο. Δεν είναι τυχαίο δε ότι οι περισσότερες δεν πληρούν τα στοιχειώδη οικονομικά κριτήρια και παίζουν χαριστικά ενώ μερικές εγκαταλείπουν στην πορεία. Αυτό δεν είναι πρωτάθλημα.

Καθώς η χώρα δεν έχει κάποια ιδιαιτερότητα, πληθυσμιακή, οικονομική ή γεωγραφική θα θέλαμε πολύ να μάθουμε το σκεπτικό του κ. Αυγενάκη και ποιο στόχο είχε με αυτή την ιδέα.

Για να επιστρέψουμε στις μικρές κατηγορίες, ένα καλό πρωτάθλημα και γι’ αυτές θα ήταν με δέκα ομάδες, σε τέσσερις γύρους. Άντε δώδεκα, που θα μας έδιναν 44 αγώνες, όχι άσχημο όταν υπάρχει υγεία, καλή οικονομική κατάσταση και ανταγωνισμός και είναι καθαροί για να βγαίνουν τουλάχιστον νέοι παίκτες. (Πού να βγουν παίκτες από το  σημερινό πρωτάθλημα των φτωχών και αδιάφορων;)

Συμπέρασμα

Για να καταλήξουμε, ένα πρωτάθλημα με 12 ομάδες σε Super League 2 και Football League, με βάση τις σημερινές βαθμολογίες θα είχε τις εξής ομάδες:

Super League 2: Παναιτωλικός, Ιωνικός, Λαμία, Λειβαδιά, Βέροια, ΑΕΛ, Ξάνθη, Καλλιθέα, Καλαμάτα, Αιγάλεω  

Football League:  Χανιά, Κηφισιά, Παναχαϊκή, Εργοτέλης, Ηρακλής, Νίκη Βόλου, Ολυμπιακός Βόλου, Καρδίτσα, Πανσεραϊκός, Καβάλα

Συν τις τέσσερις ομάδες Β’ των μεγάλων ομάδων, οι οποίες δεν είναι σίγουρο ότι θα έπαιζαν όλες στην Super League 2.

Δεν χρειάζονται επιπλέον λόγια αντιλαμβάνεται εύκολα κανείς πόσο σωστά και ανταγωνιστικά πρωταθλήματα θα είχαμε, τόσο στην 1^η όσο και στις δύο επόμενες επαγγελματικές κατηγορίες, πόσο καθαρά, υγιή και κατάλληλα για θέαμα και ανάπτυξη νέων παικτών, πόσο υποστηρικτικά για το ελληνικό ποδόσφαιρο, με αυτό τον αριθμό ομάδων.

Αντ’ αυτού…

*Μελέτη του Τριαντάφυλλου Πετκανόπουλου,  Οικονομολόγου, δημοσιογράφου