Η λαβή του φανατισµού

Εχουν πολιτική ταυτότητα οι δηµοσιογράφοι; Μπορούν να παίρνουν θέση; ∆ικαιούνται να εκφράζουν πολιτική άποψη; Η συζήτηση για ερωτήµατα όπως τα παραπάνω δεν είναι νέα – ανάβει, ωστόσο, παραµονές εκλογών, µε δεδοµένη την έλξη που ασκεί στον κόσµο της δηµοσιογραφίας ο κόσµος της πολιτικής. Στον δηµόσιο διάλογο που διεξάγεται µε φόντο τα υπό κατάρτιση ψηφοδέλτια των κοµµάτων βρίσκουν χώρο για να εκφραστούν όλες οι απόψεις: από την ακραία απαγορευτική αντίληψη, που θεωρεί τα media προορισµένα να... καταδιώκουν τους πολιτικούς, µέχρι την κυνική αποδοχή της αιµοµικτικής σχέσης Τύπου και πολιτικής, που νοµιµοποιεί τη συγκάλυψη και τις δηµόσιες θωπείες.

Πού βρίσκεται η κανονικότητα και πού η υπερβολή; Για να απαντήσει κανείς στο ερώτηµα προέχει να απαντηθεί τι σηµαίνει να είσαι σήµερα δηµοσιογράφος. Μπορεί να µοιάζει αυτονόητο, αλλά η ανάγκη να ξαναπιάσουµε το νήµα από την αρχή προκύπτει από την ίδια την καθηµερινή πραγµατικότητα των media και την κυριαρχία πρακτικών που µετατρέπουν τον χώρο της ενηµέρωσης σε αρένα.

Συνέβαινε πάντοτε και θα ήταν κακής ποιότητας επιχείρηµα να υποστηρίξει κανείς ότι όλες οι νοσηρές πλευρές του Τύπου γεννήθηκαν στην εποχή των fake news. Πολύ πριν οι πιστολέρο του ∆ιαδικτύου ακροβολιστούν στα µέσα κοινωνικής δικτύωσης για να κάνουν τη δουλειά τους, γραπτός και ηλεκτρονικός Τύπος έδωσαν µαθήµατα αναξιοπιστίας και παραπληροφόρησης.

Μια και µιλάµε για πολιτική, η µονοµέρεια και ο κοµµατικός οπαδισµός γνώρισαν δόξες και παλαιότερα. Υπήρχε, ωστόσο, µια διαφορά: ακόµα και τις στιγµές που η λάσπη ξεχείλιζε και η αισθητική της βαρβαρότητας κέρδιζε χώρο, ο κανόνας δεν ήταν το δηµόσιο ξεκατίνιασµα, η κουλτούρα της προσβολής και οι υποτιµητικές ρητορικές. Η δηµοσιογραφία της υπερβολής έδινε πάντα στα πράγµατα τον δικό της τόνο, ακόµα, όµως, και όταν η δηµόσια αντιπαράθεση έπαιρνε τον χαρακτήρα της πολεµικής, ο χώρος του Τύπου κρατούσε συνολικά το µέτρο, υπάκουε σε όρια και κόκκινες γραµµές.

Αυτό που κάνει τη διαφορά µε τη σηµερινή εικόνα δεν είναι µόνο η καταλυτική επίδραση του Διαδικτύου, η έξαρση του ανορθολογισµού και η κυριαρχία της παραδοξολογίας. Είναι, κυρίως, η ύπαρξη ενός νέου επικοινωνιακού περιβάλλοντος που κληροδότησαν στον δηµόσιο χώρο τα οκτώ χρόνια της κρίσης και οι κουλτούρες της µηδενικής ανοχής.
Σε αυτήν τη νέα τοξική ατµόσφαιρα, στην οποία η ανεκτικότητα σπανίζει και ο πετροπόλεµος δοξάζεται, δεν υπάρχουν πλέον αποχρώσεις, παρά µόνο εχθροί, στρατόπεδα και δαιµονοποιήσεις. Οι δηµοσιογράφοι, αρθρογράφοι και ρεπόρτερ, µοιάζουµε όλο και περισσότερο µε πολεµικούς ανταποκριτές που παραχαράσσουν τα νούµερα των νεκρών του µετώπου για να επιβεβαιωθεί το αφήγηµα της νίκης. Στο σκηνικό που διαµορφώθηκε, το ερώτηµα δεν είναι αν οι δηµοσιογράφοι δικαιούνται να εκφράζουν πολιτικές απόψεις. Σαφώς και δικαιούµαστε! Αυτό που κάποια στιγµή θα πρέπει να απαντηθεί είναι εάν µπορούµε να σπάσουµε τη λαβή του φανατισµού ή αν πρέπει να αποδεχτούµε ότι θα ζήσουµε µαζί του.