Η Εκπαίδευση του Αύριο: Όραμα και κίνητρα

Μια σημαντική μερίδα του πληθυσμού θεωρεί πως δεν συμφέρει σε κανένα κράτος να παρέχει ουσιαστική παιδεία, γιατί δημιουργεί ελεύθερους πολίτες και αυτοί γίνονται επικίνδυνοι για  την υπόστασή του. Πρόκειται για αναφορές προγενέστερων γενιών που είχαν ζήσει υπό την επήρεια μονόφθαλμων. Οι εποχές έχουν αλλάξει. Τα πιο εξελιγμένα κράτη είναι εκείνα όπου επένδυσαν και συνεχίζουν να επενδύουν στην παιδεία και την εκπαίδευση. Και ευημερούν γιατί με την κατάρτιση όλων των γενεών τους αποβλέπουν στη διαρκεί εγρήγορση και στην άμεση και έμμεση χρησιμότητα των ατόμων μιας κοινωνίας με συνοχή. Όλες οι γενιές μαζί εντός του παιγνίου της ζωής, της κοινωνικότητας. Γιατί έτσι αποδίδονται καρποί και οφέλη. Το να διατηρείς λοιπόν διαρκώς την προστιθέμενη αξία σου σε υψηλά επίπεδα σου δίνει ελπίδες βιωσιμότητας.

Συνεπώς, η πολυπλοκότητα των συστημάτων που έρχονται θα πρέπει να μας βρει καλά προετοιμασμένους. Μια καλή προετοιμασία όμως απαιτεί και καλή συνεργασία μεταξύ των γενεών. Η εμπειρία οφείλει να συνδεθεί με την νεότητα προκειμένου να αυξηθούν οι συντελεστές βιωσιμότητας. Εξάλλου, όλοι, λιγότερο ή περισσότερο, γνωρίζουμε πως το διεθνές περιβάλλον της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης περνά μια από τις σημαντικότερες προσαρμογές των τελευταίων 20 χρόνων. Και αυτό γιατί η τεχνολογία έχει αυξήσει τις δυνατότητες των νέων γενεών.

Κύριος στόχος ενός υπουργείου Παιδείας θα πρέπει να είναι η ενδυνάμωση της συνοχής των τριών επιπέδων εκπαίδευσης (πρωτο-, δευτερο- και τριτο - βάθμιας), για την ευημερία της κοινωνίας και της επιστήμης. Η χώρα μας, μπορεί σε ορισμένους δείκτες να εμφανίζει καλές προοπτικές, ωστόσο απαιτούνται δυναμικές προσαρμογές με όραμα και κίνητρα. Οφείλει το υπουργείο να κάνει επανεκκίνηση των μελλοντικών προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών (ΠΠΣ και ΠΜΣ). Οφείλει να αναπτύξει και να κάνει πρωταρχικό στόχο τη διεπιστημονικότητα. Χωρίς διεπιστημονικές προσεγγίσεις κάθε προσπάθεια θα κινείται στα όρια του μέτριου.

Μια ορθολογικά σκεπτόμενη ακαδημαϊκή κοινότητα που στοχεύει στην επιστήμη και στις εφαρμογές της θα πρέπει να εφαρμόζει τις αναγκαίες ισορροπίες μεταξύ των γενεών με συνέπεια και συνέχεια. Απώτερος στόχος η προσδοκώμενη βιώσιμη ανάπτυξη. Όλα τα σενάρια μας οδηγούν σε αναγκαίες συμπτύξεις προγραμμάτων σπουδών (ΠΣ) και Τμημάτων ή ακόμα και Σχολών, για την εξοικονόμηση όχι απλά πόρων αλλά και χρόνου για ένα εκπαιδευτικό αποτέλεσμα με θετικό πρόσημο. Η δημιουργία νέων προγραμμάτων σπουδών με επαγγελματικές προοπτικές σε ένα περιβάλλον με ταχύτατες εξελίξεις στην τεχνολογία και στις νέες περιβαλλοντικές συνθήκες, κρίνονται όχι απλώς αναγκαίες αλλά επιτακτικές - επιβεβλημένες. Γρηγορείτε γιατί αλλιώς θα χάσουμε για μια φορά ακόμα το στοίχημα της παιδείας, των προσαρμοστικών δεξιοτήτων μιας κοινωνίας με προοπτικές αξιοπρεπούς επιβίωσης.

Η κοινωνία δεν μπορεί να σας περιμένει άλλο. Οι αλλαγές του ποδαριού για την εξυπηρέτηση κομματικών μηχανισμών έχουν παρέλθει. Πρέπει, κυρίες και κύριοι, να τολμήσετε. Δώστε προοπτικές, δώστε κίνητρα,  στις νέες γενιές γιατί αυτές θα σας κυβερνούν σε λίγο. Και αν δεν έχουν τις ανάλογες και αντίστοιχες δεξιότητες χρήσης και αξιοποίησης των τεχνολογικών εξελίξεων θα χάσουμε όλοι μαζί το στοίχημα. 

Χαρίτων Σαρλ Χιντήρογλου

Ομοτ. Καθηγητής Τμήματος Βιολογίας ΑΠΘ

τ. Κοσμήτορας της ΣΘΕ ΑΠΘ