Απόψεις|31.12.2022 12:29

2022: Η χρονιά της παγκόσμιας γεωπολιτικής αλλαγής

Ευάγγελος Βενέτης

Το 2022 θα μείνει στην ιστορία ως ένα από τα σημαντικότερα έτη λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Το ξέσπασμα του ουκρανικού πολέμου αποτελεί τομή στην παγκόσμια γεωπολιτική σκηνή θέτοντας τέλος στην μετασοβιετική περίοδο της Νέας Τάξης Πραγμάτων και δημιουργώντας μια νέα εποχή ψυχροπολεμικού χαρακτήρα και πολυπολικής διάστασης στην γεωπολιτική αντιπαράθεση Ανατολικής και Δύσης.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία επηρεάζει βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα κι άλλα μέτωπα της Ευρασίας, όπως στο Παλαιστινιακό (70.000 Εβραίοι πρόσφυγες της Ουκρανίας έποικοι στην Παλαιστίνη), στο Κυπριακό, στην Συρία, στην Λιβύη, στο Καραμπάχ του νοτίου Καυκάσου, στη κορεατική χερσόνησο, στην Ταϊβάν. Λόγω της ενεργειακής και διατροφικής διάστασής του οι επιπτώσεις του ουκρανικού πολέμου είναι παγκόσμιες κι ορατές και σε άλλες ηπείρους: την Αφρική και την Λατινική Αμερική.

Η ιδιαιτερότητα του ουκρανικού πολέμου έγκειται στον τρόπο χειρισμού του από την Ρωσία, καθώς ο Πρόεδρος Πούτιν χρησιμοποιεί τον στρατιωτικό πόλεμο, το κατεξοχήν συμβατικό μέσο γεωπολιτικής σύγκρουσης, με ασύμμετρες τακτικές για να διεκδικήσει ασύμμετρα οφέλη σε άλλους τομείς σύγκρουσης, όπως την οικονομία με το ενεργειακό και το διατροφικό. Ενδεικτικός είναι ο ασύμμετρος τρόπος με τον οποίο η Μόσχα χρησιμοποιεί την ενέργεια σε σχέση με την Ευρώπη και την τροφή παγκοσμίως, λ.χ. το εμπόριο σίτου, με έμφαση την εξαγωγική προτεραιότητα σε χώρες της Μέσης Ανατολής (Λίβανος, Συρία) και της Αφρικής που έχουν πληγεί από εμφυλίους και κλιματολογικές αλλαγές, λιμούς κλπ.

Η κύρια όμως ασύμμετρη διάσταση του ουκρανικού πολέμου είναι η χρηματοοικονομική του διάσταση σε σχέση με την προσπάθεια της Μόσχας και του Πεκίνου σε συνεργασία με το Ιράν, την Τουρκία, την Βενεζουέλα, την Βόρειο Κορέα κι άλλες χώρες να αποδολλαριοποιήσουν την παγκόσμια οικονομία και να δημιουργήσουν ένα εναλλακτικό χρηματοπιστωτικό σύστημα ως απάντηση στις συστηματικές κυρώσεις του υφιστάμενου μονοπωλιακού τραπεζικού συστήματος της Δύσης.

Οι περιστάσεις είναι κρίσιμες καθώς είναι η πρώτη φορά που συνασπίζονται τόσες χώρες για να αμφισβητήσουν ανοικτά το μεταπολεμικό status quo και τη Νέα Τάξη Πραγμάτων των τελευταίων τριών δεκαετιών. Αναπόφευκτα η διαμόρφωση νέων γεωπολιτικών κι οικονομικών συσχετισμών οδηγούν την ανθρωπότητα σε ένα νέο μονοπάτι, το οποίου ο κίνδυνος μπορεί να μετριασθεί με μια Νέα Γιάλτα.

Το 2022 έχει ήδη αποκτήσει την θέση του δίπλα σε άλλα σημαντικά έτη του τελευταίου αιώνα: 1908, 1914, 1917, 1939, 1948, 1979, 1990.

ΟυκρανίαΠαλαιστίνηπόλεμοςειδήσεις τώρα