Η «σκυτάλη» στην εσωτερική ζήτηση

Οι αγορές του εξωτερικού αποτέλεσαν τα βασικά «στηρίγµατα» για τις ελληνικές επιχειρήσεις στα χρόνια της κρίσης, και ειδικότερα την τελευταία διετία αποτέλεσαν -µαζί µε τον τουρισµό- τους βασικούς µοχλούς ανάπτυξης της εγχώριας οικονοµίας.

Οπως αναφέρει και πρόσφατη µελέτη της Εθνικής Τράπεζας, την περίοδο 2017-2018 οι εξαγωγές αγαθών (εκτός πετρελαίου) ανέβηκαν µε µέσο ετήσιο ρυθµό της τάξης του 10% και οι τουριστικές εισπράξεις µε µέσο ετήσιο ρυθµό 11%.

Αξίζει να σηµειωθεί ότι οι Ελληνες επιχειρηµατίες αξιοποίησαν την ευνοϊκή διεθνή συγκυρία κερδίζοντας µερίδια αγοράς και έτσι πλέον καλύπτουν το 0,43% των ευρωπαϊκών εξαγωγών (από 0,4% το 2016) και το 12,7% των αφίξεων σε ξενοδοχεία της Μεσογείου (από 11,4%).

Αυτή η ανοδική τάση συνοδεύτηκε τόσο από τη δηµιουργία νέων επιχειρήσεων (+22.000 στη διετία) και νέων θέσεων εργασίας (+295.000) όσο και από τα θετικά αποτελέσµατα του α’ εξαµήνου 2018 των εισηγµένων επιχειρήσεων, τα οποία αφορούσαν σε αύξηση του κύκλου εργασιών κατά 8% και του περιθωρίου λειτουργικού 
κέρδους κατά 2 ποσοστιαίες µονάδες (στο 21%, από 19% το α’ εξάµηνο του 2017).

Μεταξύ των εξωστρεφών κλάδων, οι περισσότεροι πέτυχαν αύξηση µεριδίου στις ευρωπαϊκές αγορές, µε «οδηγούς» το ελαιόλαδο, τα υλικά (χάλυβας, µάρµαρο, αλουµίνιο και χαλκός), καθώς και τις υπηρεσίες (ξενοδοχεία και αεροδρόµια, λόγω τουρισµού). Ωστόσο, µε δεδοµένες τις πιο… µετριοπαθείς εκτιµήσεις για την πορεία του τουρισµού και των εξαγωγών τα επόµενα χρόνια, τη «σκυτάλη» για τη συνέχιση της ανοδικής πορείας της ελληνικής οικονοµίας πρέπει να πάρει η εσωτερική αγορά.

Σύµφωνα µε την ίδια µελέτη, η εξωτερική ζήτηση για τη φετινή χρονιά εκτιµάται ότι θα είναι λιγότερο ενισχυτική, καθώς η µέση ανάπτυξη στις 10 σηµαντικότερες αγορές για τις ελληνικές εξαγωγές επιβραδύνεται στο 2,3% το 2019, από 2,6% το 2018 και 3,6% το 2017. Ωστόσο, η εσωτερική δυναµική αναµένεται να παράσχει αντιστάσεις στις εξωτερικές πιέσεις, καθώς η ενισχυµένη καταναλωτική εµπιστοσύνη (υπό τη στήριξη του ενισχυµένου διαθέσιµου εισοδήµατος) εκτιµάται ότι θα στηρίξει την ιδιωτική κατανάλωση. Παράλληλα και οι επενδυτικές προσδοκίες είναι θετικές, µε τάση κάλυψης του επενδυτικού κενού που έχει δηµιουργηθεί στα χρόνια της κρίσης (10% του ΑΕΠ πέρυσι, από 13% το 2008 και 15% που είναι ο µέσος ευρωπαϊκός όρος).

Σε µεσοπρόθεσµο ορίζοντα, ωστόσο, δύο είναι οι βασικές παράµετροι που θα προσδιορίσουν τη δυναµικότητα της ανάκαµψης της ελληνικής οικονοµίας.
Πρώτον, η ταχύτητα αναδιοργάνωσης του επιχειρηµατικού ιστού. Η σηµερινή εικόνα ενός επιχειρηµατικού τοµέα ουσιαστικά δύο ταχυτήτων είναι ενδεικτική της ανάγκης για περαιτέρω αναδιοργάνωση, ενοποίηση και εξυγίανση. ∆εύτερον, η ταχύτητα υλοποίησης των αναγκαίων µεταρρυθµίσεων για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και την προσέλκυση των απαραίτητων για τη χώρα επενδύσεων.