«Είστε πέντε αδέρφια, μόνο αυτά μπορείτε να δώσετε;»

Το 2003, σχεδόν στα 33 της χρόνια, η Αγγελική διαγνώστηκε με κακοήθη όγκο στον μαστό. Βαρύ το ιστορικό της: ο πατέρας της, ο αδερφός του πατέρα της και η μάνα του πατέρα της είχαν ήδη πεθάνει από καρκίνο. Ούσα «ψαγμένη» κοπέλα, κίνησε άμεσα τις διαδικασίες για να χειρουργηθεί, θεωρώντας πως όσο πιο γρήγορα δρα κανείς σε τέτοιες περιπτώσεις, τόσο το καλύτερο. Θεωρητικά, είχε δίκιο. Τελικά όμως, στην Ελλάδα, η τύχη του καρκινοπαθούς ασθενούς εξαρτάται από τον γιατρό που θα του τύχει. 

Η Αγγελική ήταν η έκτη και μικρότερη αδερφή του πατέρα μου. Ετεροθαλής, από άλλον πατέρα. Αυτό, βέβαια, πολύ λίγη σημασία είχε για το δέσιμο και την αγάπη που νιώθαμε όλοι μας για εκείνη. Το χειρουργείο της μαστεκτομής θα το έκανε σε μεγάλο, δημόσιο αντικαρκινικό νοσοκομείο της Αθήνας. Την εν λόγω ημέρα, μαζί της στην κλινική ήταν η αδερφή της και η μητέρα μου. Όσο η Αγγελική ετοιμαζόταν για το χειρουργείο, η άλλη θεία μου μπήκε στο γραφείο του γιατρού να μιλήσουν για τα διαδικαστικά. 

Ο γιατρός από μόνος του δεν ζήτησε ποτέ χρήματα. Εξάλλου, στην πρώτη συζήτησή του με την Αγγελική, εκείνη του ξεκαθάρισε πως δεν έχει να του δώσει κάτι κι εκείνος δεν έφερε καμία αντίρρηση. Οι γονείς μου και οι θείοι μου, όμως, όπως και πολύ κόσμος εκεί έξω, θεώρησαν πως αν δώσουν «κάτι» στον γιατρό, θα προσέξει καλύτερα τη μικρή τους αδερφή, αυτό το νέο κορίτσι που -αλήθεια- είχε τόση όρεξη για ζωή. Έτσι κι έκαναν. 

Η θεία μου, λοιπόν, εκείνο το πρωί, του έδωσε ένα φακελάκι με 300 ευρώ εντός. Ο γιατρός, αφού τα μέτρησε, της είπε: «Είστε πέντε αδέρφια, μόνο αυτά μπορείτε να δώσετε;». Το τι του απάντησε η θεία μου έχει πολύ λίγη σημασία, πάντως συνοπτικά μπήκε και στη διαδικασία να απολογηθεί, λέγοντας πως όλοι τους είναι άνθρωποι του μεροκάματου, με προβλήματα υγείας ο καθένας κλπ. κλπ. 

Περιληπτικά, η συνέχεια της ιστορίας έχει ως εξής: ο γιατρός προφανώς και πήρε τα 300, το χειρουργείο έγινε, της έκανε μερική μαστεκτομή 3/4 μόνο στον πάσχοντα μαστό ενώ αργότερα μάθαμε ότι έπρεπε να έχει γίνει ολική μαστεκτομή και στους δύο μαστούς, μετά από δύο χρόνια περίπου η Αγγελική επανεμφάνισε καρκινικές εστίες και μέσα σε ακόμη δύο χρόνια ο καρκίνος έκανε μεταστάσεις σε πάγκρεας, πνεύμονες, κόκαλα, εγκέφαλο ώσπου κατέληξε στα 37 της, στις 30 Δεκεμβρίου του 2007. 

Η φράση του γιατρού «Είστε πέντε αδέρφια, μόνο αυτά μπορείτε να δώσετε;», έχει μείνει όλα αυτά τα χρόνια χαραγμένη στο μυαλό μου. Κι έχει μείνει κυρίως γιατί εμπεριέχει σε μόλις οκτώ λέξεις όλη την κουλτούρα της αδικίας, της ανομίας και της καταπάτησης στοιχειωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων που χαρακτηρίζει επί δεκαετίες γιατρούς του ΕΣΥ. 

Πριν από λίγες ημέρες, η αναρχική συλλογικότητα «Ρουβίκωνας» εισέβαλε σε γραφείο γιατρού που είχε κατηγορηθεί ότι πήρε φακελάκι από καρκινοπαθή αλλά αφέθηκε ελεύθερος έπειτα από την καταβολή χρηματικής εγγύησης. Το περιστατικό - όπως και κάθε παρέμβαση του Ρουβίκωνα - σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως, αλλά αυτή τη φορά οι περισσότερες αντιδράσεις ήταν από θετικές έως φιλικές στην εν λόγω δράση της συλλογικότητας. 

Κι αυτό γιατί, όπως είχε γράψει η Δήμητρα Ευθυμιάδου για το περιστατικό, απουσία της Πολιτείας, ο Ρουβίκωνας αναλαμβάνει να «γεμίσει» το κενό, εμφανιζόμενος ως «Ρομπέν των Δασών» για τους ταλαιπωρημένους από τη Δημόσια Υγεία ασθενείς. 

Ναι, ο Ρουβίκωνας δεν έχει καμία νομιμοποίηση να «τιμωρεί» τους γιατρούς που παραβαίνουν τον όρκο τους. Ναι, η Δικαιοσύνη δεν μπορεί να αποδίδεται με όρους «ζούγκλας». Ωστόσο, πότε και πώς τελικά αποδίδεται η Δικαιοσύνη όταν ακόμη και αφού συλληφθούν οι επίορκοι γιατροί μπορούν να αφεθούν ελεύθεροι, αρκεί να καταβάλουν εγγύηση (με λεφτά που έχουν εξασφαλίσει από φακελάκια, ας μη γελιόμαστε) και μετά συνεχίζουν την μπίζνα τους -διότι περί τέτοιας πρόκειται- σαν να μη συνέβη ποτέ τίποτα; Σε ποια Δικαιοσύνη να πιστέψει ο ασθενής και πώς να μην επιχαίρει με παρεμβάσεις τύπου Ρουβίκωνα σε ανάλογες περιπτώσεις;

Η πρόσβαση στην Υγεία είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα, ανεξάρτητα από οικονομική και κοινωνική θέση, χρώμα, φυλή, θρησκεία. Όσο αυτό το δικαίωμα καταπατείται (και) από τους επίορκους γιατρούς που βλέπουν τους ασθενείς ως κουμπαράδες, τόσο το λαϊκό αίσθημα θα αγαλλιάζει όταν συμβαίνουν παρεμβάσεις σαν και αυτή του Ρουβίκωνα. Και τότε η υπόθεση είναι ήδη χαμένη. Όχι γιατί η Πολιτεία προσπάθησε σοβαρά αλλά δεν τα κατάφερε, αλλά γιατί επέτρεψε με τους νόμους της να διαιωνίζεται το φαινόμενο, να αναλαμβάνουν άλλοι αναρμόδιοι τον ρόλο της με ό,τι αυτό συνεπάγεται και να αυξάνονται οι γιατροί που με περίσσιο θράσος θα τολμούν να αναφωνήσουν στη θέα των 300 (ή όσων) ευρώ «είστε πέντε, γιατί μόνο τόσα;». 

Υ.Γ. Σε όλη αυτή την κατάσταση, σαφώς και φέρουμε ευθύνη όσοι δεχτήκαμε ή από μόνοι μας σκεφτήκαμε να χρηματίσουμε γιατρό, θεωρώντας πως έτσι θα κάνει καλύτερη τη δουλειά του (!). Όμως, αλίμονο αν σταθούμε σε αυτό, όταν πρόκειται για ανθρώπους που βρίσκονται σε ανάγκη -ακόμη και σε απελπισία- και που στο πρόσωπο του γιατρού την κρίσιμη ώρα βλέπουν έναν εν δυνάμει θεό: εκείνον που ή θα τους χαρίσει τη ζωή ή πολύ απλά όχι. Τουλάχιστον, ας παραμείνουμε άνθρωποι με τους ανθρώπους. Ο καθένας μας μπορεί να βρεθεί σε αυτή τη θέση, ανά πάσα στιγμή.