Τι κοινό έχει η Ολυμπιακή με τον ΟΣΕ;

Πρώτη φορά μπήκα σε τρένα του ΟΣΕ παιδί όταν ο πατέρας μου πήρε μετάθεση. Ακόμα θυμάμαι το βραδινό ταξίδι στην ομίχλη και τις αλλαγές τρένων μέχρι να φτάσουμε στον προορισμό μας. Και θυμάμαι άλλα ταξίδια αργότερα με στοιβαγμένους επιβάτες και βαρύ χιονιά από τα μαγικά Τέμπη και πάνω, με πολλές αναμονές καθότι είχαμε χάσει τη σειρά μας. Ως νέοι κάναμε εύκολα φιλίες και περνάγαμε καλά ανεξάρτητα από τις συνθήκες. Αλλά τα τρένα δουλεύανε με ασφάλεια ακόμα και κάτω από άσχημες καιρικές συνθήκες, και ακόμα και όταν η γραμμή ήταν μονή.

Η πρώτη μου εγχώρια πτήση ήταν με την Ολυμπιακή. Και η πρώτη μου διεθνής πτήση ήταν επίσης με την Ολυμπιακή προς Νέα Υόρκη. Από τότε έχω κάνει αναρίθμητες πτήσεις λόγω επαγγέλματος και λόγω απόστασης από την Ελλάδα.

Προτιμούσα πάντα να πετάξω με Ολυμπιακή όταν ήταν εφικτό. Όχι μόνο γιατί όταν έμπαινες μέσα το αεροπλάνο μύριζε Ελλάδα, αλλά γιατί το σέρβις ήταν πολύ καλό και οι πιλότοι αξεπέραστοι, κυρίως πρώην πιλότοι της Πολεμικής Αεροπορίας. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την πρώτη προσγείωση στη Νέα Υόρκη μεσημέρι με jumbo 747 της Ολυμπιακής. Τόσο ομαλή προσγείωση δεν έχω ξαναζήσει.

Όλοι ξέρουμε για την παρακμή της Ολυμπιακής με τις υπεράριθμες προσλήψεις ημετέρων για προσωπικό, την έλλειψή επενδύσεων, την έλλειψη ανταγωνιστικότητας κ.λ.π. Ήταν μια μαύρη τρύπα που μεγάλωνε. Tα αστραφτερά jumbo παρέμειναν σε λειτουργία όταν δεν ήταν πλέον αστραφτερά. Θυμάμαι πτήση όπου η καμπίνα του jumbo ήταν πλέον βαμμένη. Έχετε πετάξει ποτέ με αεροπλάνο που η καμπίνα, τα ντουλάπια κ.λ.π. είναι βαμμένα με μπεζ μπογιά για να κρύψουν τη φθορά; Στο επόμενο ταξίδι με ναυλωμένο από την Ολυμπιακή αεροσκάφος άρχισαν οι υπεράριθμες κρατήσεις (overbooking) όπου η δεξιά δεν ήξερε τι εποίει η αριστερά. Και μία από τις πρώην πιο σοβαρές εταιρείες στον κόσμο με ζηλευτά πτητικά δικαιώματα σε μεγάλα αεροδρόμια, εξαγοράστηκε από την μικρότερη Aegean, και πάλι καλά. Εικάζω ότι η Aegean δεν μετονομάστηκε σε Olympic γιατί το brand name ήταν πλέον εξουθενωμένο.

Πρέπει να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους για να ελπίζουμε ότι κάποτε θα αλλάξουν. Και η Ολυμπιακή και ο ΟΣΕ απαξιώθηκαν εκφράζοντας τις εγγενείς παθογένειες και την ανικανότητα του Ελληνικού κράτους να προστατευτεί από τον κακό εαυτό του. Ο κοινός παράγοντας ήταν το κράτος. Εδώ δεν είναι θέμα κομματικής τοποθέτησης. Ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω. Θα πάρει πολλά, μα πάρα πολλά χρόνια να διορθωθούν οι απαράδεκτες καταστάσεις.

Να μην αναφερθώ και στις εθνικές οδούς. Γιατί περιμέναμε τόσα χρόνια μέχρι να τις φτιάξουμε; Γιατί το κόστος ανά χιλιόμετρο είναι πολλαπλάσιο αυτού στην υπόλοιπη Ευρώπη; Όταν επισκέφθηκα την Ισπανία, πριν αποκτήσουμε αυτοκινητόδρομους στην Ελλάδα, περίμενα μία από τα ίδια. Μετά μεγάλης μου εκπλήξεως είδα τέλειους αυτοκινητόδρομους, γι’ αυτό και οι Γερμανοί προτιμούν να κάνουν διακοπές στην Ισπανία. Οι Ισπανοί που συζητούσα, μου είπαν εμείς όταν μπήκαμε στην ΕΟΚ, πήραμε τις επιδοτήσεις και τις κάναμε αυτοκινητόδρομους. Εγώ τι να τους έλεγα. Εμείς πήραμε τις επιδοτήσεις και πλούτισαν μερικοί; Τι να έλεγα σε συνάδελφους Γάλλους και Ισραηλινούς όταν εν έτει 1995 μου είπαν με ευγενικό τρόπο τι χάλι αεροδρόμιο είναι αυτό (για το Ελληνικό μιλάμε); Τους λέω χτίζουμε καινούργιο.

Για μια χώρα όπως εμείς που στηρίζεται στον τουρισμό για να επιβιώσει, η έλλειψη υποδομών ανά την επικράτεια είναι απορίας άξιον. Για παράδειγμα έχω πάει πάμπολλες φορές στη λατρεμένη Σαντορίνη. Την τελευταία φορά που πήγα δεν υπήρχαν ούτε λιμάνια, ούτε αεροδρόμια, ούτε δρόμοι της προκοπής, όπως ανέκαθεν, και στα Φυρά τουλάχιστον δεν υπήρχαν ούτε καν σκουπιδοτενεκέδες. Και όμως, όταν βλέπεις διαφήμιση της Ελλάδας έξω, συνήθως τη Σαντορίνη θα δείξουν. Καταλαβαίνεται την επίπτωση του θανατηφόρου σιδηροδρομικού ατυχήματος όταν ακόμα και συνάδελφοι από την Κίνα με ρωτάνε πως συνέβη αυτό; Τι να τους πω;

Πλέον όλοι ξέρουμε τι έγινε και με τα τρένα. Ρίχθηκαν περίπου 27 δις, εθνικοί και Ευρωπαϊκοί πόροι, σε μια άλλη μαύρη τρύπα όπου προεξάρχουν τα ειδικά συμφέροντα, οι σχέσεις διαπλοκής, το πλιάτσικο και το έγκλημα, και στην οποία στείλαμε τα νιάτα μας να πεθάνουν. Η δυσωδία που βγαίνει είναι απερίγραπτη. Οι εμπλεκόμενοι ίσως έχουν συγγράψει τη βίβλο των υπερτιμολογήσεων. Τα πάντα φαίνονται να υπερτιμολογούνταν, ώστε να απολαμβάνουν οι εργολάβοι υπερκέρδη από τις συμβάσεις και οι υπογράφοντες δωροδοκίες. Είναι το έργο των εισαγγελέων να βρουν αν αυτό ισχύει όπως υποπτευόμαστε όλοι μας. Και αν αυτό όντως ισχύει, οι ποινές πρέπει να είναι ανάλογες του φρικτού εγκλήματος.

Ένα μικρό τμήμα του πληθυσμού εκμεταλλεύεται το Δημόσιο πλούτο και αιχροκερδίζει. Υπάρχει μία αντιστοιχία με αυτό που στα οικονομικά της διαχείρισης πόρων αποκαλούμε “tragedy of the commons” (τραγωδία των κοινών). Φανταστείτε μία μικρή λίμνη με ψάρια και πολλούς συνιδιοκτήτες όπου δεν υπάρχουν κανόνες και ο καθένας κοιτάει την πάρτη του. Τι θα συμβεί; Θα ψαρέψουν όλα τα ψάρια και δεν θα υπάρχει μέλλον.
Μα είναι δυνατόν το Ελληνικό κράτος να επιδοτεί το θάνατό μας;

* Αυτό το άρθρο περιέχει αυστηρά προσωπικές απόψεις που δεν αντιπροσωπεύουν το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας.